برای کنترل نگاه از گناه راهکارهایی وجود دارد که مهم ترین آنها عبارتند از:
1ـ خداباوری:
اعتقاد به خدا و یقین داشتن به این که انسان در محضر خدا است و خدا ناظر بر تمام احوال و درون آدمی است، به انسان کمک می کند نگاه خود را کنترل نماید . امام صادق (علیه السلام) می فرماید : «فرو بستن چشم از گناه میسر نیست مگر این که انسان عظمت و جلال پروردگار را در قلبش مشاهده کرده باشد.»
از امام علی(علیه السلام) سؤال شد: توانایی بر کنترل چشم چگونه حاصل می شود؟ حضرت فرمود: « این که خود را تحت قلمرو سلطان آگاه از همه مسائل بدانی و تسلیم او باشی.» (1)
2ـ توجه به آثار فرو بستن چشم:
اگر انسان بداند کنترل نگاه چه آثار و برکاتی دارد ، قطعاً بر ادامه آن تشویق خواهد شد.
آثار و فوائدی که بر چشم پوشی مترتب است عبارتند از :
الف) راحتی دل : کسی که چشمش را فرو بندد، دلش را آرام کرده است.
با چشم چرانی انسان احساس آرامش نمی کند، زیرا احساسات و غرایز شهوانی تمام ناشدنی و سیری ناپذیر است و نفس اماره انسان را به بدی و زشتی هر چه بیشتر وادار می کند.
کسی که بداند چشم چرانی چه پیامدهای ناگواری دارد ، قطعاً به ضرر خود اقدام نخواهد کرد و نگاهش را کنترل خواهد کرد. رسول اکرم (ص) می فرماید: «کسی که چشمش را از حرام پر کند ، خداوند روز قیامت چشمش را از آتش پر خواهد کرد، امام علی (علیه السلام) می فرماید : «کسی که چشم فرو بندد، دلش را صفا داده است.» (2)
ب) کشف حقایق : رسول اکرم(ص) می فرماید : «چشمتان را فرو بندید تا عجائبی را ببینید.» (3)
ج) شیرینی عبادت را حس کردن : پیامبر اسلام (ص) می فرماید : «مسلمانی چشم خود را از زن نامحرم فرو نمی بندد مگر آن که خداوند شیرینی عبادتش را در دل او ایجاد می کند.» (4)
د) تزویج حورالعین : امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «کسی که نگاهش به زن نامحرمی بیفتد، پس چشمش را به سوی آسمان افکند و یا نگاهش را فرو بندد ، خداود حورالعین را به ازدواج او در می آورد.» (5)
3ـ توجه به عواقب چشم چرانی:
کسی که بداند چشم چرانی چه پیامدهای ناگواری دارد ، قطعاً به ضرر خود اقدام نخواهد کرد و نگاهش را کنترل خواهد کرد. رسول اکرم (ص) می فرماید: «کسی که چشمش را از حرام پر کند ، خداوند روز قیامت چشمش را از آتش پر خواهد کرد، مگر آن که توبه کند و برگردد.» (6)
در روایت دیگر می فرماید: «نگاه تیری از تیرهای مسموم شیطان است.» (7)
حضرت مسیح فرمود: «از نگاه به نامحرم بپرهیزید که بذر شهوت و رشد دهندة فسق است». (8)
4ـ طرد افکار شیطانی :
برای کنترل نگاه ، باید اندیشه را از نفوذ افکار شیطانی دور نگه داشت، زیرا گام نخست در انحراف، فکر کردن درباره آن است. امام علی (علیه السلام) می فرماید: «کسی که در اطراف گناه بسیار بیندیشد ، سرانجام به آن گناه کشیده خواهد شد.» (9)
5ـ پرهیز از عوامل تحریک زا:
تخیلات تحریک کننده ، رفت و آمد در جاهایی که نامحرم است ، گفت و گو با نامحرم ، دیدن فیلم ها و عکس های مبتذل ، زمینه را برای چشم چرانی فراهم می کند.
6ـ دقت در دوست یابی :
بررسی ها نشان می دهد که نوجوانان ، اولین قدم های انحراف و تباهی را به کمک دوستان ناباب برداشته ، سپس در سراشیبی سقوط قرار گرفته اند. (10)
آلودگی و انحراف، به سرعت از طریق دوستان نااهل به افراد پاک و سالم سرایت می کند و چشم چرانی از این قاعده مستثنا نیست.
امام علی (علیه السلام) می فرماید : «از معاشرت با مردم فاسد بپرهیزید که طبیعت تو ، ناخودآگاه ناپاکی را از طبع آن ها سرقت می کند.» (11)
7ـ ازدواج :
یکی از راه های مؤثر در کنترل نگاه ، ارضای صحیح غریزه جنسی از طریق ازدواج است . رسول خدا (ص) می فرماید : «ای گروه جوانان ! هر یک از شما که قدرت ازدواج دارد ، حتماً اقدام کند ، زیرا این بهترین وسیله است که چشم را از نگاه های آلوده و عورت را از بی عفتی محافظت می کند.» (12)
8ـ تقویت اراده:
چشم چرانی اگر به صورت عادت درآمده باشد ، همچون خصایص طبیعی و ذاتی ، دامنه دار و پر نفوذ می گردد و به منزله طبیعت دوم در می آید . در این حال رهایی از این عادت ناپسند، نیاز به تصمیم و عزمی راسخ دارد. آن چه در شروع کار مهم است ، خواستن و انگیزه داشتن است . برای مبارزه با چشم چرانی باید دو کار انجام گیرد:
الف ) به خواسته نفس پاسخ مثبت داده نشود ،
ب) عادت پسندیده ای جایگزین گردد و خود را به کارهای پسندیده مانند مطالعه کتاب و ورزش مشغول سازد.
1ـ خداباوری:
اعتقاد به خدا و یقین داشتن به این که انسان در محضر خدا است و خدا ناظر بر تمام احوال و درون آدمی است، به انسان کمک می کند نگاه خود را کنترل نماید . امام صادق (علیه السلام) می فرماید : «فرو بستن چشم از گناه میسر نیست مگر این که انسان عظمت و جلال پروردگار را در قلبش مشاهده کرده باشد.»
از امام علی(علیه السلام) سؤال شد: توانایی بر کنترل چشم چگونه حاصل می شود؟ حضرت فرمود: « این که خود را تحت قلمرو سلطان آگاه از همه مسائل بدانی و تسلیم او باشی.» (1)
2ـ توجه به آثار فرو بستن چشم:
اگر انسان بداند کنترل نگاه چه آثار و برکاتی دارد ، قطعاً بر ادامه آن تشویق خواهد شد.
آثار و فوائدی که بر چشم پوشی مترتب است عبارتند از :
الف) راحتی دل : کسی که چشمش را فرو بندد، دلش را آرام کرده است.
با چشم چرانی انسان احساس آرامش نمی کند، زیرا احساسات و غرایز شهوانی تمام ناشدنی و سیری ناپذیر است و نفس اماره انسان را به بدی و زشتی هر چه بیشتر وادار می کند.
کسی که بداند چشم چرانی چه پیامدهای ناگواری دارد ، قطعاً به ضرر خود اقدام نخواهد کرد و نگاهش را کنترل خواهد کرد. رسول اکرم (ص) می فرماید: «کسی که چشمش را از حرام پر کند ، خداوند روز قیامت چشمش را از آتش پر خواهد کرد، امام علی (علیه السلام) می فرماید : «کسی که چشم فرو بندد، دلش را صفا داده است.» (2)
ب) کشف حقایق : رسول اکرم(ص) می فرماید : «چشمتان را فرو بندید تا عجائبی را ببینید.» (3)
ج) شیرینی عبادت را حس کردن : پیامبر اسلام (ص) می فرماید : «مسلمانی چشم خود را از زن نامحرم فرو نمی بندد مگر آن که خداوند شیرینی عبادتش را در دل او ایجاد می کند.» (4)
د) تزویج حورالعین : امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «کسی که نگاهش به زن نامحرمی بیفتد، پس چشمش را به سوی آسمان افکند و یا نگاهش را فرو بندد ، خداود حورالعین را به ازدواج او در می آورد.» (5)
3ـ توجه به عواقب چشم چرانی:
کسی که بداند چشم چرانی چه پیامدهای ناگواری دارد ، قطعاً به ضرر خود اقدام نخواهد کرد و نگاهش را کنترل خواهد کرد. رسول اکرم (ص) می فرماید: «کسی که چشمش را از حرام پر کند ، خداوند روز قیامت چشمش را از آتش پر خواهد کرد، مگر آن که توبه کند و برگردد.» (6)
در روایت دیگر می فرماید: «نگاه تیری از تیرهای مسموم شیطان است.» (7)
حضرت مسیح فرمود: «از نگاه به نامحرم بپرهیزید که بذر شهوت و رشد دهندة فسق است». (8)
بیشتر بخوانید: راه‌کارهای کنترل چشم و نگاه
4ـ طرد افکار شیطانی :
برای کنترل نگاه ، باید اندیشه را از نفوذ افکار شیطانی دور نگه داشت، زیرا گام نخست در انحراف، فکر کردن درباره آن است. امام علی (علیه السلام) می فرماید: «کسی که در اطراف گناه بسیار بیندیشد ، سرانجام به آن گناه کشیده خواهد شد.» (9)
5ـ پرهیز از عوامل تحریک زا:
تخیلات تحریک کننده ، رفت و آمد در جاهایی که نامحرم است ، گفت و گو با نامحرم ، دیدن فیلم ها و عکس های مبتذل ، زمینه را برای چشم چرانی فراهم می کند.
6ـ دقت در دوست یابی :
بررسی ها نشان می دهد که نوجوانان ، اولین قدم های انحراف و تباهی را به کمک دوستان ناباب برداشته ، سپس در سراشیبی سقوط قرار گرفته اند. (10)
آلودگی و انحراف، به سرعت از طریق دوستان نااهل به افراد پاک و سالم سرایت می کند و چشم چرانی از این قاعده مستثنا نیست.
امام علی (علیه السلام) می فرماید : «از معاشرت با مردم فاسد بپرهیزید که طبیعت تو ، ناخودآگاه ناپاکی را از طبع آن ها سرقت می کند.» (11)
7ـ ازدواج :
یکی از راه های مؤثر در کنترل نگاه ، ارضای صحیح غریزه جنسی از طریق ازدواج است . رسول خدا (ص) می فرماید : «ای گروه جوانان ! هر یک از شما که قدرت ازدواج دارد ، حتماً اقدام کند ، زیرا این بهترین وسیله است که چشم را از نگاه های آلوده و عورت را از بی عفتی محافظت می کند.» (12)
8ـ تقویت اراده:
چشم چرانی اگر به صورت عادت درآمده باشد ، همچون خصایص طبیعی و ذاتی ، دامنه دار و پر نفوذ می گردد و به منزله طبیعت دوم در می آید . در این حال رهایی از این عادت ناپسند، نیاز به تصمیم و عزمی راسخ دارد. آن چه در شروع کار مهم است ، خواستن و انگیزه داشتن است . برای مبارزه با چشم چرانی باید دو کار انجام گیرد:
الف ) به خواسته نفس پاسخ مثبت داده نشود ،
ب) عادت پسندیده ای جایگزین گردد و خود را به کارهای پسندیده مانند مطالعه کتاب و ورزش مشغول سازد.
پی نوشت ها:
1 ـ بحارالأنوار ، ج101 ،ص 41.
2. میزان الحکمه ، ج4 ، ص 3289.
3. بحارالانوار ، ج101.
4. میزان الحکمة ، همان ، ص 3292.
5. همان.
6. بحارالانوار ، ج73 ، ص 334.
7. همان ، ج101 ، ص 38.
8. همان، ص 42.
9. غررالحکم ،ج5 ، ص 321.
10. محمد علی سادات ، راهنمای پدران و مادران ،ج1 ، ص 99.
11. ابن ابی الحدید ، شرح نهج البلاغه ، ج20 ، ص 272.
12. مکارم الاخلاق ، ص 10.
