توصیه معصومین(ع) به «خوش بینی»
پرسش :
معصومین(علیهم السلام) چگونه مردم را به «خوش بینی» در مورد دیگران توصیه می کردند؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
همان اندازه که سوء ظن مایه ویرانى جامعه، تشتّت کارها و ناراحتى روح و جسم است، حسن ظن و خوش بینی مایه آرامش و وحدت است؛ از این رو در کلام معصومین(ع) مورد تاکید قرار گرفته است. امام علی(ع) در این رابطه می فرمایند: «حسن ظن از بهترین صفات انسانى و پربارترین مواهب الهى است». همچنین می فرمایند: «حسن ظن اندوه را سبک کرده و از گناه رهایى مى بخشد». ایشان همچنین می فرمایند: «حسن ظن مایه آرامش قلب و سلامت دین است».
پاسخ تفصیلی:
همان اندازه که سوء ظن مایه ویرانى جامعه و بدبختى انسان ها و تشتّت کارها و ناراحتى روح و جسم است، حسن ظن، مایه آرامش و وحدت است. از این رو در احادیث بسیارى، حسن ظن نسبت به مردم مورد تأکید فراوان قرار گرفته است، همانند احادث زیر:
1ـ امیرمؤمنان على(علیه السلام) در حدیثى مى فرماید: «حُسْنُ الظَّنِّ مِنْ اَفْضَلِ الْسَّجایا وَ اَجْزَلِ الْعَطایا»(1)؛ (حسن ظن از بهترین صفات انسانى و پربارترین مواهب الهى است).
2ـ آن حضرت در حدیث دیگرى می فرمایند: «حُسْنُ الظَّنِّ مِنْ اَحْسَنِ الشِّیَمِ وَ اَفْضَلِ الْقِسَمِ»(2)؛ (حسن ظن از بهترین خوى ها و برترین بهره ها است).
3ـ امام علی(علیه السلام) می فرماید: «حُسْنُ الظَنِّ یُخَفِّفُ الهَمَّ وَ یُنجْى مِنْ تَقَلُّدِ الاْثمِ»(3)؛ (حسن ظن اندوه را سبک مى کند، و از آلوده شدن به گناه رهایى مى بخشد).
4ـ همچنین آن امام همام در حدیث دیگرى می فرماید: «حُسْنُ الظَّنِّ راحَةُ الْقَلْبِ وَ سَلامَةُ الدّینِ»(4)؛ (حسن ظن مایه آرامش قلب و سلامت دین است).
5ـ آن امام معصوم(علیه السلام) در حدیث دیگرى می فرمایند: «مَنْ حَسُنَ ظَنُّهُ بِالنّاسِ حازَ مِنْهُمُ الْمحَبَّةَ»(5)؛ (کسى که نسبت به مردم خوش گمان باشد محبت آنها را به سوى خود جلب خواهد کرد).
پی نوشت:
(1). غرر الحکم و درر الکلم، تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، محقق/ مصحح: رجائى، سید مهدى، دار الکتاب الإسلامی، قم، 1410 ق، چاپ دوم، ص 345، قصار 31؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، نورى، حسین بن محمد تقى، محقق/ مصحح: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، قم، 1408 ق، چاپ اول، ج 11، ص 252، 16 (باب وجوب حسن الظن بالله و تحریم سوء الظن به).
(2). غرر الحکم و درر الکلم، همان، ص 344، قصار 22؛ میزان الحکمة، ری شهری، محمد، تحقیق: دار الحدیث، دار الحدیث 1416 ق، چاپ اول، ج 6، ص 55.
(3). عیون الحکم و المواعظ، لیثى واسطى، على بن محمد، محقق/ مصحح: حسنى بیرجندى، حسین، دار الحدیث، قم، 1376 ش، چاپ اول، ص 228، الفصل الأول بلفظ حسن؛ غرر الحکم و درر الکلم، همان، قصار 21.
(4). غرر الحکم و درر الکلم، همان، قصار 14.
(5). عیون الحکم و المواعظ، ص 435، الفصل الأول بالمیم المفتوحة بلفظ من؛ غرر الحکم و درر الکلم، همان، ص 641، قصار 1188.
منبع: اخلاق در قرآن، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسه الامام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1377 ش، چاپ اول، ج 3، ص 332.
پرسش های مرتبط:
چرا امام علی(ع) به پویندگان راه حقّ و سالکان مسیر قرب خداوند توصیه کردند که به خودشان «سوء ظنّ» داشته باشند؟
منظور از «حسن ظن» و «سوء ظن» به مردم چیست؟
معصومین(علیهم السلام) چگونه به «حسن ظن» به خداوند توصیه فرموده اند؟
منظور از «حسن ظن» و «سوء ظن» به خدا چیست؟
همان اندازه که سوء ظن مایه ویرانى جامعه، تشتّت کارها و ناراحتى روح و جسم است، حسن ظن و خوش بینی مایه آرامش و وحدت است؛ از این رو در کلام معصومین(ع) مورد تاکید قرار گرفته است. امام علی(ع) در این رابطه می فرمایند: «حسن ظن از بهترین صفات انسانى و پربارترین مواهب الهى است». همچنین می فرمایند: «حسن ظن اندوه را سبک کرده و از گناه رهایى مى بخشد». ایشان همچنین می فرمایند: «حسن ظن مایه آرامش قلب و سلامت دین است».
پاسخ تفصیلی:
همان اندازه که سوء ظن مایه ویرانى جامعه و بدبختى انسان ها و تشتّت کارها و ناراحتى روح و جسم است، حسن ظن، مایه آرامش و وحدت است. از این رو در احادیث بسیارى، حسن ظن نسبت به مردم مورد تأکید فراوان قرار گرفته است، همانند احادث زیر:
1ـ امیرمؤمنان على(علیه السلام) در حدیثى مى فرماید: «حُسْنُ الظَّنِّ مِنْ اَفْضَلِ الْسَّجایا وَ اَجْزَلِ الْعَطایا»(1)؛ (حسن ظن از بهترین صفات انسانى و پربارترین مواهب الهى است).
2ـ آن حضرت در حدیث دیگرى می فرمایند: «حُسْنُ الظَّنِّ مِنْ اَحْسَنِ الشِّیَمِ وَ اَفْضَلِ الْقِسَمِ»(2)؛ (حسن ظن از بهترین خوى ها و برترین بهره ها است).
3ـ امام علی(علیه السلام) می فرماید: «حُسْنُ الظَنِّ یُخَفِّفُ الهَمَّ وَ یُنجْى مِنْ تَقَلُّدِ الاْثمِ»(3)؛ (حسن ظن اندوه را سبک مى کند، و از آلوده شدن به گناه رهایى مى بخشد).
4ـ همچنین آن امام همام در حدیث دیگرى می فرماید: «حُسْنُ الظَّنِّ راحَةُ الْقَلْبِ وَ سَلامَةُ الدّینِ»(4)؛ (حسن ظن مایه آرامش قلب و سلامت دین است).
5ـ آن امام معصوم(علیه السلام) در حدیث دیگرى می فرمایند: «مَنْ حَسُنَ ظَنُّهُ بِالنّاسِ حازَ مِنْهُمُ الْمحَبَّةَ»(5)؛ (کسى که نسبت به مردم خوش گمان باشد محبت آنها را به سوى خود جلب خواهد کرد).
پی نوشت:
(1). غرر الحکم و درر الکلم، تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، محقق/ مصحح: رجائى، سید مهدى، دار الکتاب الإسلامی، قم، 1410 ق، چاپ دوم، ص 345، قصار 31؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، نورى، حسین بن محمد تقى، محقق/ مصحح: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، قم، 1408 ق، چاپ اول، ج 11، ص 252، 16 (باب وجوب حسن الظن بالله و تحریم سوء الظن به).
(2). غرر الحکم و درر الکلم، همان، ص 344، قصار 22؛ میزان الحکمة، ری شهری، محمد، تحقیق: دار الحدیث، دار الحدیث 1416 ق، چاپ اول، ج 6، ص 55.
(3). عیون الحکم و المواعظ، لیثى واسطى، على بن محمد، محقق/ مصحح: حسنى بیرجندى، حسین، دار الحدیث، قم، 1376 ش، چاپ اول، ص 228، الفصل الأول بلفظ حسن؛ غرر الحکم و درر الکلم، همان، قصار 21.
(4). غرر الحکم و درر الکلم، همان، قصار 14.
(5). عیون الحکم و المواعظ، ص 435، الفصل الأول بالمیم المفتوحة بلفظ من؛ غرر الحکم و درر الکلم، همان، ص 641، قصار 1188.
منبع: اخلاق در قرآن، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسه الامام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1377 ش، چاپ اول، ج 3، ص 332.
پرسش های مرتبط:
چرا امام علی(ع) به پویندگان راه حقّ و سالکان مسیر قرب خداوند توصیه کردند که به خودشان «سوء ظنّ» داشته باشند؟
منظور از «حسن ظن» و «سوء ظن» به مردم چیست؟
معصومین(علیهم السلام) چگونه به «حسن ظن» به خداوند توصیه فرموده اند؟
منظور از «حسن ظن» و «سوء ظن» به خدا چیست؟
