چگونه به عضوی از خانواده که در معرض خودکشی است کمک کنیم؟ (بخش اول)

با کمی دقت و توجه می توان از بسیاری از خودکشی ها پیشگیری کرد.
 

چکیده: خودکشی یکی از پیشامدها و حوادث تلخی است که ممکن است شخص به خاطر عوامل مختلفی اقدام به انجام آن نماید. با این حال در صورت اقدام به موقع از بسیاری از خودکشی ها می توان پیشگیری کرد. بهترین اشخاص برای کمک به فرد در معرض خودکشی اعضای خانواده هستند. در این مقاله با برخی اقدامات پیشگیرانه ی خودکشی آشنا خواهید شد.
 
تعداد کلمات 1137 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

شنیدن اینکه یکی از اعضای خانواده شما درباره خودکشی حرف می زند و یا به نظرتان می رسد در درون خود افکار خودکشی را می پروراند، بسیار دردناک و ناراحت کننده است. دانستن اینکه چگونه و چه زمانی باید به این افراد کمک کرد، خود موضوعی دشوار است و وقتی چنین موقعیتی برای فردی که مورد علاقه و محبوب ماست پیش آید، بسیار استرس آور خواهد بود. با وجودی که کمک به فردی که در معرض خودکشی است کار ساده ای نیست، اما اگر به هر طریقی متوجه خطر خودکشی در یکی از اعضای خانواده خود شدید، مراقب علائم هشدار دهنده بوده و سعی کنید با روش هایی که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد، به او کمک کنید.
 

 
الف. به رفتارهایش توجه کنید. یک تغییر بزرگ در رفتار می تواند هشداری باشد برای اینکه نشان دهد شخصی قصد انجام خودکشی را دارد. پس بنابراین توجه دقیق به رفتارهای شخص می تواند به پیشگیری از خودشکی کمک فراوانی نماید.
برخی اوقات شاهد ارتکاب رفتارهای متهورانه و بی باکانه از افرادی که قصد خودکشی دارند، هستیم. مثلاً اگر فرزند شما که پیش از این در هنگام موتورسواری کلاه ایمنی بر سر می کرد، از امروز بدون کلاه رانندگی نمود، باید به این تغییر رفتارش مشکوک شد.
برخی اوقات نیز این افراد نسبت به امول و دارایی های مورد علاقه خود بی توجه می شوند. مثلاً اگر دیدید بدون هیچ دلیل مشخصی گردنبند مورد علاقه اش را می بخشد، ممکن است همین کارش یکی از علائم هشدار دهنده و ناشی از افکار و قصد خودکشی باشد.
اگر دیدید فرد نسبت به آنچه در گذشته علاقمند بوده و از آن ها لذت می برده، در حال حال حاضر بی توجه و بی علاقه است، نگران شوید. مثلاً اگر فرزند و یا پدر و یا هر یک از اعضای خانوده به شنا کردن علاقه فراوان داشته ولی اکنون بدون هیچ دلیل موجهی شنا کردن را کنار گذاشته است، ممکن است همین کارش یکی از علائم هشدار دهنده خودکشی باشد.
 
ب. به آنچه فرد می گوید به خوبی دقت کنید. شما می توانید با گوش دادن به حرف های فردی که در معرض خودکشی است از پیش آمدن این حادثه دردناک، پیشگیری کنید. اگر یکی از اعضای خانواده در حرف های خود می گوید: "هیچ انگیزه ای برای زندگی کردن ندارم" و یا "از زندگی خسته شده ام"، همین حرف ها می توانند علائم هشدار دهنده ای برای خودکشی محسوب شوند.
وقتی فردی احساس می کند دنیا بدون حضورش دنیایی بهتر است، مثل اینکه بگوید: "اگر من نباشم، اوضاع رو به راه خواهد شد" و یا "مطمئن هستم با نبودن من مشکلات حل خواهد شد"، باید بیشتر مراقبش بود، چرا که چنین حرف ها و افکاری می تواند علامتی برای قصد خودکشی باشد.
همچنین حرف هایی مانند اینکه هیچکس مرا نمی خواهد و یا اینکه وضعیت من برای هیچ کس مهم نیست نیز قابل توجه است.
 
ج.  به احساساتش توجه کنید. گاهی اوقات احساسات و هیجانات فرد می توانند نشان دهنده خطر خودکشی باشند. پس بنابراین لازم است به احساساتی همچون افسردگی، ناامیدی، سرخوردگی و استیصال شدید و خستگی مفرط، توجه نموده و بدانید او برای عدم ارتکاب خودکشی، به کمک دیگر اعضای خانواده نیاز دارد.
مثلاً برادری دارید که خیلی انسان آرام و متینی است. اما در حال حاضر و در تمام روز بسیار عصبی، حساس و غمگین است. همین احساسات می توانند علائم هشدار دهنده خودکشی، در نظر گرفته شوند. می توانید درباره این احساساتش با او صحبت کنید: "چرا این روزها اینقدر غمگین و پریشانی؟".
اگر در صحبت های خود با شما درباره احساس شکست، ناامیدی، افسردگی و یا اضطراب شنیدید، باید این موارد را جدی گرفته و بیشتر مراقبش باشید.
از سویی دیگر برخی افراد که در حالت عادی روحیه ای آرام ندارند، ممکن است وقتی به فکر خودکشی می افتند، آرام تر از همیشه به نظر برسند، چرا که فکر می کنند برای حل مشکل خود چاره ای (خودکشی) یافته اند.
 

 
الف. از قصد خودکشی او اطمینان یابید. اگر فکر می کنید عضو خانواده شما در بحران خودکشی واقع شده، با تعیین و مشخص نمودن اینکه چه قدر در قصد خود برای خودکشی جدی است، می توانید به بهترین وجه ممکن به او کمک کنید. با آگاهی از قصد حقیقی فرد، بهترین تصمیم را خواهید گرفت.
وقتی حدس قوی می زنید که قصد خودکشی دارد، اجازه دهید او از نگرانی های شما آگاه شود. مثلاً می توانید بپرسید: "این روزها خیلی نگرانت هستم، آیا فکر خودکشی در سر داری؟"
اگر به این سؤال شما پاسخ مثبت داد، باید اطلاعات لازم درباره، چگونکی، زمان و مکانی که قصد دارد به افکار خود جامه عمل بپوشاند را به دست آورید. مثلاً بپرسید: "آیا برای خودکشی برنامه خاصی هم داری؟ آیا وقت خاصی را برای انجام کار خود تعیین کرده ای؟"
اگر متوجه شدید قصد دارد به زودی زود دست به خودکشی بزند، او را هرگز تنها نگذارید. اگر برای شما ممکن نیست که تمام وقت در کنارش باشید، از دیگر اعضای خانواده و یا دوستانش بخواهید در کنارش باشند. هرگز قبل از رسیدن نفر بعد او را تنها نگذارید.
 
ب. با فردی که قصد خودشکی دارد ارتباط برقرار کنید. وقتی متوجه شود که نگران او هستید، همین به او کمک می کند.  برقراری ارتباط با آن ها موجب می شود بفهمند که اوضاع بد روحیشان را درک کرده اید و می خواهید به آن ها کمک کنید تا شرایطشان بهبود یابد.
مثلاً با استفاده از این عبارات و جملات می توانید با عضوی از خانواده که به فکر خودکشی افتاده، ارتباط برقرار کنید: "می دانم که این روزها احساس تنهایی می کنی، اما بدان من در کنارت هستم و تنها نیستی."
هرگز به آن ها نگویید: "مشکلاتت آن قدرها هم جدی نیست و نباید این قدر خود را اذیت کنی." چرا که گفتن چنین جملاتی موجب می شود که فرد احساس کند که او را درک نمی کنید. از او نخواهید که علل و دلایل حال بدش را برای شما توضیح دهد، زیرا ممکن است این رفتار و پرسش شما باعث شود فرد اینگونه برداشت کند که شما احساساتش را کوچک می شمارید. فقط به نحوی وانمود کنید که نشان دهید تنها به خاطر خودش در کنارش هستید.
سعی کنید از جملاتی مشابه این عبارت استفاده کنید: "می دانم در حال حاضر شرایط سختی داری و هیچ راه حل ساده ای برای مشکلت وجود ندارد ولی ما با کمک هم می توانیم راه حلی پیدا کنیم."