رابطه‌ی قرآن و حدیث

یکی از مباحث اصلی فلسفه‌ی حدیث و علوم حدیث- که نقشی زیربنایی در همه‌ی مباحث مرتبط با حدیث دارد، مسئله «رابطه‌ی حدیث با قرآن» ‌است. در این مسئله،...

دوشنبه، 9 مرداد 1396

خشوع کوه

در سوره‌ي حشر فضاي ذهني برجسته‌اي ديده مي‌شود. در اين سوره از اين نکته سخن به ميان آمده که اگر قرآن بر کوه نازل مي‌شد، آن کوه از بيم خدا از هم...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

معناشناسي احاطه‌ي گناهان در قرآن

گاهي گناهان به امري تبديل مي‌شوند که به آدمي احاطه پيدا مي‌کنند؛ به عبارت ديگر، به امري تبديل مي‌شوند که وجود آدمي را به محاصره‌ي خود درمي‌آورد.

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

مجيي‌ء امر در قرآن

يکي از موارد شگفت‌آور حرکت خيالي در قرآن در مورد آمدن فرمان (امر) خداوند است. اين مثال را نخست با موارد بشري توضيح مي‌دهيم. فرض کنيد يک سلطان...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

حرکتِ «رحمت الهي» در آيات قرآن

قرآن، تعبيرهاي گوناگوني درباره‌ي رحمت الهي دارد. گاهي اين تعبيرها صورت حرکتي پيدا مي‌کنند. به عنوان نمونه، در ماجراي اصحاب کهف مفهوم‌سازي خاصي...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

شعاعيت در اوصاف در قرآن کريم

مورد ديگري از شعاعيت را در کاربرد اوصاف در قرآن مي‌بينيم. نخست مثالي از زبان فارسي مي‌آوريم و سپس به بررسي مثال‌هاي قرآني مي‌پردازيم. اوصاف ويژگي...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

شبکه‌ي معنايي واژه «نور» در قرآن

واژه‌ي نور از واژه‌هاي مهم قرآن است و کاربردهاي مختلف آن شبکه‌ي شعاعي گسترده‌اي را تشکيل مي‌دهد. توضيح اين واژه را از بيان معناي مادي آغاز مي‌کنيم....

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

مؤمن و کافر در قرآن با رويکردي معناشناختي

قرآن دو وصف مؤمن و کافر را به عنوان دو مقوله‌ي پايه به کار مي‌برد. در نخستين نگاه به انسان‌هاي، اين دو مقوله را در ميان آنها مي‌يابيم:

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

رقبه و عبد در قرآن با رويکردي معناشناختي

گزينش واژه‌ها در سياق‌هاي گوناگون براساس فرايند شناختي خاصي صورت مي‌گيرد. هر واژه‌اي با مقوله‌ي ويژه‌اي ارتباط دارد و به خاطر اهميت يافتن يک...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

ترتيب آيات قرآن بر پايه‌ي رويکردِ معناشناختي

در ميان دانشمندان علوم قرآني درباره‌ي ترتيب آيات اختلاف‌نظر وجود دارد. به اعتقاد آنها، برخي از آنها ترتيب آيات و سور را از جانب اصحاب پيامبر...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

عبدالله‌بن‌مقفع و هماوردي با قرآن (2)

معارضه با قرآن؛ اتهام يا واقعيت؟ آنچه در اين نوشتار براي ما اهميت بيشتري دارد، بررسي اين پرسش است که آيا ابن‌مقفع با قرآن معارضه کرده است؟

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

کندي و هماوردي با قرآن

يکي از افرادي که برخي ادعا کرده‌اند در مقام معارضه با قرآن کريم برآمده بود، يعقوب‌بن‌اسحاق کندي، معروف به «فيلسوف عرب» و يا «فيلسوف و شاهزاده‌ي...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

عبدالله‌بن‌مقفع و هماوردي با قرآن (1)

يکي از افرادي که شبهه‌ي معارضه وي با قرآن مطرح شده، عبدالله است. وي نيز از شخصيت‌هاي مهم تاريخ است که درباره‌اش سخنان ضد و نقيض فراواني وجود...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

بررسي شخصيت مختار؛ از ادعاي نبوت تا هماوردي با قرآن (1)

يکي از شخصيت‌هاي بسيار مشهور و در عين حال بسيار مشکوک تاريخ، مختار است. درحالي‌که برخي وي را از بهترين مؤمنان، عابدان و دوستداران اهل بيت رسول...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

بررسي شخصيت مختار؛ از ادعاي نبوت تا هماوردي با قرآن (2)

دليل ديگري که براي اثبات ادعاي نبوت مختار بيان شده، پيشگويي‌هاي مختار است. عده‌اي تصور کرده‌اند با توجه به اين پيش‌گويي‌ها مي‌توان گفت مختار...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

عبدالله‌بن‌ابي‌السرح و هماوردي با قرآن (1)

يکي از افرادي که برخي ادعا کرده‌اند به مبارزه و معارضه‌ي قرآن پرداخت، عبدالله‌بن‌ابي‌السرح (متوفاي 37ق) است. درباره‌ي وي اين شبهات مطرح شده است:...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

عبدالله‌بن‌ابي‌السرح و هماوردي با قرآن (2)

دومين شبهه‌اي که درباره‌ي عبدالله وجود دارد، اين است که وي در زماني که از کاتبان وحي بود، آيات قرآني را تغيير مي‌داد. برخي از غرض ورزان غربي...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

سجاح و هماوردي با قرآن

سجاح، دختر حارث‌بن‌سويد بن‌عقفان بود؛ ولي برخي از مورخان وي را دختر اوس‌بن‌حريز مي‌دانند. درباره‌ي قبيله‌ي او نيز بين مورخان اختلاف است؛ درحالي‌که...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

معناشناسيِ تأکيد در گزاره‌هاي قرآني

يکي از مواردي که در قرآن با سياق و بافت ارتباط دارد، تأکيد است. از لحاظ شناختي، تأکيد، نقش مهم شناختي ويژه‌اي دارد. معمولاً در يک تعبير، بخشي...

دوشنبه، 2 مرداد 1396

مفهوم‌سازي پديده‌هاي طبيعي در قرآن

قرآن از تمام پديده‌هاي طبيعي براي تبيين مفاهيم اصلي ديني مانندِ آخرت، معاد، توحيد و غيره به بهترين وجه کمک مي‌گيرد. اين اصل يکي از مهم‌ترين اصول...

دوشنبه، 2 مرداد 1396