جریانهای فکری که در آلمان هماهنگ با فلسفه ی زندگی فرانسوی و عملگرایی انگلیسی اند عبارتند از جنبش تاریخگرایی (1) و فلسفه ی زیست شناسانه. این دو، هر چند فرق بنیادی با هم دارند، در یک جنبه ی قطعی و تعیین...

جریان تفکر عملگرایانه در واقع پیش از همه در امریکا و انگلستان ظاهر شد، اما به هیچ روی محدود به این سرزمین ها نماند؛ و در حدود سال 1900 بویژه در آلمان هواداران بسیار یافت. نزد آمپیریوکریتیسیتها، کارل مارکس،...

هانری برگسون(1) ( 1859- 1941) مهمترین و اصیلترین نماینده ی «فلسفه ی زندگی» نوین است که به دست وی به بهترین شکل آن درآمد. اما هر چند بعداً رهبر این جنبش شد، به هیچ روی بنیانگذار آن به شمار نمی رود. در خود

فیلسوفانی هستند کوشش دارند که مجموعه ی واقعیت را به وسیله ی «زندگی» توضیح دهند. اما این تنها جنبه ی مشخص کننده ی ایشان نیست. وجه تمایز دیگر آنان از تجربه گرایان و ایدئالیستها تلاش آنان است تا قالب همگانی...

ایدئالیسم در واپسین دهه ی سده ی نوزدهم، در آلمان، بیش از هر چیز در شکل نوکانتیانیسم(1) پدیدار شد. هفت مکتب بزرگ را می توان برشمرد که به شیوه های گوناگون عقاید استاد (کانت) را تفسیر می کردند: 1- گرایش

ایدئالیسم فرانسه در سده ی نوزدهم، که نماینده ی اصلی آن را باید در پیرو اصیل کانت، شارل رنوویه (1) (1815- 1903) دید، گروه دیگری از نمایندگان قابل توجه یافت که عموماً نوشته های بسیار منتشر نکردند. در صف...

تصویر کلی فلسفه ی ایتالیا در پایان سده ی نوزدهم اساساً اختلافی با تصویر کلی که فلسفه در کشورهای دیگر اروپایی در آن زمان نشان می دهد ندارد. در واقع پوزیتیویسمی که با کارلو کاتانئو(1) (1801- 1869)، جوزپه...

مکتب نوپوزیتیویستی، که یگانه دستاورد واقعی جنبش تجربه گرایی معاصر به شمار می رود، به پوزیتیویسم کلاسیک کنت و میل و از آن گذشته به آمپیریسم یا تجربه گرایی انگلستان در سده ی هجدهم باز می گردد با وجود این،...

قبلاً در نیمه ی دوم سده ی نوزدهم، در انگلستان، یک جریان رئالیستی البته ضعیف پدید آمد که منتهی به تشکیل مکتبی نشد و نتوانست بر ضد ایدئالیسم برادلی و بوزانکت، که در آن زمان مسلط بودند، قد برافرازد. با وجود...

زیر این نام کلی ما چند نظام فلسفی را با گرایشهای گوناگون مختصر می کنیم: فلسفه ی برتراندراسل، نوپوزیتیویسم، ماتریالیسم دیالکتیک. اگر این نظامها چونان فلسفه به معنای دقیق آن دارای اهمیت بسیار نباشند، با...