حرکت جوهری که برآمده از مبانی فلسفی ویژه‌ی حکمت متعالیه است، یکی از اساسیترین نظریه‌های بدیع در تاریخ فلسفه‌ی اسلامی است که توانسته بسیاری از معضلات و ابهامات فلسفی را حل نماید. اما حکیم میرزاابوالحسن...

مسئله‌ی اصلی مقاله‌ی حاضر اینست که نفس در اندیشه‌ی ابن‌سینا و ملاصدرا چه نوع ماهیتی دارد و نسبت آن با بدن چگونه تبیین و توجیه میشود؟ آیا این دو فیلسوف دیدگاهی همسان در باب چیستی نفس و نسبت آن با بدن دارند...

در حوزه‌ی علم‌النفس در فلسفه‌ی اسلامی، دو نظریه پیرامون مسئله‌ی حدوث و «پیدایش نفس» مطرح شده است؛ نظریه‌ی حدوث روحانی را ابن سینا مطرح کرده و ملاصدرا مبتکر نظریه‌ی حدوث جسمانی نفس میباشد. اما بر خلاف تصور...

وضعیت غیرعادی اُسمو او را به قبول مذهب جبر کشاند. شاید این اعتقاد کامل نبود، چه درست در آخرین لحظه بیهوده تلاش کرد که تقدیر خود را نادیده بینگارد و در واقع، می‌خواست که اراده‌ی خدا را به استهزا گیرد، گرچه...

همه‌ی ما گاهی در لحظاتی که احساس درد، تهدید، یا فقدان می‌کنیم، آماده‌ایم که عقیده‌ی جبر را بپذیریم، عقیده‌ای که بر طبق آن هر آنچه در لحظه‌ای معین رخ می‌دهد محتوم است و ما نمی توانیم از وقوع آن جلوگیری...

این سخن که در مورد خاصی هر آنچه می‌کنم به اراده‌ی من بستگی دارد، به این معناست که در آن مورد، نسبت به آنچه در آن لحظه انجام می‌دهم مختارم. پس من گاهی مختارم که انگشت خود را به این سو یا آن سو حرکت دهم،...

اگر در لحظه‌ی معینی جهان و یا پاره‌ای از آن را مورد نظر قرار دهیم، به یقین خواهیم دید که هر جزئی از آن کاملاً متعین است و هیچ‌گونه ابهام و فتور و اغتشاشی در آن نیست. در حقیقت، در تصورات من از جهان واقع...

بحث در حقیقت نفس و نسبت آن با بدن از روزگاران کهن در میان حکیمان و دانشوران شایع و رایج بوده است و از دیرباز آرای مختلفی در این خصوص اظهار شده است. پاره‌ای از حکیمان موقف ثنویت جسم و جان را اختیار کرده...

پس چرا استدلال ثنوی مذهب مواجه می‌نماید و این یک ناموجه؟ چرا بسیاری از فیلسوفان به دیدگاه‌های مابعدالطبیعی ثنوی کشانده شده‌اند، آن هم بر مبنای دلایلی که ظاهراً متقن‌تر از دیگر دلایلی نیستند که نتایج ساده‌تری...

نظریه‌ی پدیدار فرعی بسیاری از متفکران و محققان، خاصه آن‌ها که در فلسفه مجرّب نیستند، علاقه مند به اظهار این رأی بوده‌اند که انسان‌ها یا افراد، اشیایی مادی هستند که البته واجد قوا و خصوصیاتی روانی‌اند که...