مسیر جاری :
پساساختگرايي Post Structuralism
اين عنوان به طور کلي به تمام ديدگاههاي نقد ادبي که از دهه 1970 ساختگرائي را از حکومت بر ديدگاههاي زبانشناسي و نظام نشانه شناسي آن ساقط کرد، اطلاق ميشود. يکي از عواملي که اين تغيير ديدگاه را رواج داد
برگشت (ردالصدر) / اشاره مرجعدار / برگشتي Anaphora/ Anaphoric Reference
واژه anaphora برگرفته از زبان يوناني و به معني «برگشت» است. در اصطلاح سبک شناسي اين واژه براي توصيف زنجيره هاي انسجامي که جملات را با جملات پيش متصل ميسازد به کار ميرود. به سخن ديگر،
برگردان / بيت ترجيع / بندِ گردان Refrain
ترجيع در لغت بازگشتن است و در اصطلاح در شعر کلاسيک فارسي بيتي را گويند که در فواصل معين شعر تکرار شود، مثل بيت:
ايهام Equivoque
در لغت به گمان افکندن، به پندار انداختن، به شک انداختن، فروگذاشتن و فروگذار کردن است و در اصطلاح از جملهي صناعات لفظي است و آن است که گوينده در کاربرد يک کلمه، دو معناي نزديک و دور را مراد کند:
ايجاز Brevity / Laconism
در لغت به معني کوتاه سخن گفتن، سخن کوتاه کردن، کوتاه گوئي، خلاصه گوئي، بيان مقصود در کوتاه ترين لفظ و کمترين عبارت است. ايجاز از صناعات بلاغي (بلاغت) است و چنانست که ترتيب معاني بر الفاظ افزون
انسجام / پيوستگي/ چسبندگي متني Coherenc/ Cohesion
بخشي از خصوصيت متن آنست که تنها مجموعهاي از جملات نامتصل نيست بلکه فرآيندهايي هستند که به آن متنيت (texuality) (مايکلهاليدي) گفته ميشود در زبانشناسي و تحليل گفتمان (discourse ananlysis)
التفات / خطابِ شاعرانه Apostrophe
التفات در لغت به معني از گوشهي چشم نگاه کردن و واپس نگريستن است و در اصطلاح ادب صناعتي است که به موجب آن شاعر يا نويسنده در اثناي بيان مطلب، از غيبت به خطاب توجه کند يا از خطاب به غيبت متوجه
اغراق Hyperbole
اغراق در لغت به معني پر در کشيدن کمان است اما در اصطلاح نوعي مجاز و وصف و مدح (مديحه) يا ذمّ چيزي زيادت از حدّ معمول به گونهاي که با عقل جور در نيايد و ممکن نباشد، مانند:
اَعنات / لزوم مالايلزم Leonine Rhyme
در لغت به معني به رنج افکندن، رنجانيدن، آزردن و در کاري دشوار انداختن است و آن را تضييق و تشديد نيز گفتهاند که از اصطلاحات عربي است و در بديع شعراي فارسي آن را لزوم مالايلزم گفتهاند. اين صنعت چنان
اِطناب Periphrasis / Circumlocution
در لغت دراز گفتن، بسيار گفتن، درازگوئي، پرگوئي، تطويل کلام و مبالغه در آن به حدي که از اقتضاي تفهيم مقصود تجاوز کند. اطناب در بلاغت فارسي از مباحث علم معاني محسوب ميشود.