كاربرد فعل وصفی

بعضی‌ها وقتی دو جمله با «و» همپایه می‌شود، به جای آن كه فعل هر دو جمله را به صورت كامل بیاورند، فعل جمله‌ی اول را به صورت صفت مفعولی می‌آورند،...

سه‌شنبه، 10 آذر 1394

حذف به‌جا و نابه جای فعل در جمله‌های همپایه

گاهی دو یا چند جمله پشت سر هم می‌آیند، و با كمك یكی از پیوندهای همپایگی با هم همپایه می‌شوند: تو خوب می‌نویسی، ولی من بهتر از تو می‌نویسم.

سه‌شنبه، 10 آذر 1394

تلفظ پیوند همپایگی «و»-تلفظ صدای «ــُو»

پیوند همپایگی «و» در زبان فارسی سه گونه تلفظ دارد: «وَ»، «وُ» و «ـُ» وقتی این پیوند به صورت «وَ» تلفظ شود مشكلی پدید نمی‌آید، ولی اگر نخواهیم...

يکشنبه، 8 آذر 1394

تلفظ دوگانه در بعضی از كلمه‌های فارسی

همه‌ی واژه‌های زبان فارسی در زبان گفتاری در سراسر ایران همواره از لحاظ زیر و زبر و پیش، تلفظ یكسانی ندارند. مثلاً مردم یزد با كاشان، واژه‌ای...

يکشنبه، 8 آذر 1394

تاریخ نحو

در این مقاله از پیشینه و تاریخچه ی نحو و چگونگی پیدایی و پایه گذاری آن سخن گفته شده است، و نویسنده پس از مقدّمه ای درباره ی محیط پیدایی و چگونگی...

شنبه، 23 اسفند 1393

نگاهي بر وجوه تمايز انضمام و توالي نحوي اسم و فعل

پژوهش حاضر حول اين پرسش شكل گرفته است كه آيا همه توالي هايي را كه در آن اسم بدون وابسته دستوري و وصفي در مجاورت فعل مي آيد، مواردي از انضمام...

دوشنبه، 13 بهمن 1393

ساخت دو مفعولي در زبان فارسي: رويكردي تاريخي

تاريخچه ساخت دومفعولي در زبان فارسي به دوران هخامنشي ( كتيبه بيستون ) ‌بازمي گردد؛ اما وجود آن در بررسي هاي زبان شناختي مورد غفلت يا حتي انكار...

دوشنبه، 13 بهمن 1393

كرانمندي افعال مركب داراي جزء پيش فعلي صفتي

بررسي نقش هريك از اجزاء فعل مركب در تعيين ويژگي هاي معنايي، كانون توجه زبان شناسان متعددي بوده است. در مقاله ي حاضر كرانمندي آن دسته از افعال...

دوشنبه، 13 بهمن 1393

بررسي عوامل زباني مؤثر در شكل گيري طنز كلامي

ليو ( 1996 ) با جدا كردن طنزهاي كلامي زبان شناختي از غيرزبان شناختي، ايجاد نوعي ابهام آوايي، واژگاني، نحوي يا كاربردشناختي را عامل شكل گيري طنز...

دوشنبه، 13 بهمن 1393

ساخت صفت فاعلي در زبان فارسي

زبان فارسي از راهكارهاي متفاوتي براي ساخت صفت فاعلي بهره مي گيرد كه همه آنها بر مفهوم « انجام دهنده كار يا دارنده و پذيرنده حالت » دلالت دارند....

دوشنبه، 13 بهمن 1393

كاربردشناسي جملات ندا

جملات طلبي در هر زباني از پركاربردترين انواع جملات- به خصوص در زبان روزمره- به شمار مي روند. يكي از انواع اين جمله ها، ندا است كه- بنابر آنچه...

دوشنبه، 13 بهمن 1393

بررسي هم معنايي در فعل هاي ساده فارسي

' هم معنايي ' رابطه مفهومي مهمي است كه در همه درسنامه هاي معني شناسي تعريفي از آن به دست داده شده است. در تعريف هم معنايي در درسنامه هاي مذكور،...

دوشنبه، 13 بهمن 1393

کسره اضافي باز و چند

کلمه ی باز در متون فارسی قدیم، علاوه بر کاربردهای اسمی و صفتی و فعلی ( بن مضارع ) خود، به سه صورت به کار رفته است:

يکشنبه، 25 آبان 1393

درباره فعل هاي جعلي

نویسندگان دستور زبان فارسی در دهه های اخیر بارها به این واقعیت اشاره کرده اند که تعداد افعال بسیط در زبان فارسی نسبت به بسیاری از زبانهای دیگر...

شنبه، 24 آبان 1393

تحول پسوند اسم فاعل به اسم مصدر

آشنایان با زبان پهلوی می دانند که پسوند « -تار / - دار » (-t/dār) در زبان پهلوی به بن ماضی افعال ملحق می شده و صفت فاعلی می ساخته است: گفتار...

شنبه، 24 آبان 1393

تحول افعال بي قاعده زبان فارسي

یکی از مسائل مهمی که در مبحث صرف زبان فارسی مطرح می شود، مسئله ی افعالِ بی قاعده است. در دستورهای زبان فارسی به افعالی که ماده ی ماضی آنها با...

شنبه، 24 آبان 1393

تبديل آن و آم به اون و اوم

اخیراً در مجله ی شرق شناسی مجارستان مقاله ای درباره ی تبدیل آن و آم به اون و اوم در فارسی گفتاری معاصر منتشر شده است. نویسندگان مقاله دو نفر...

شنبه، 24 آبان 1393

تکيه گاه واژگان فارسي

در این غزل کلمات قبل از ردیف، همه به یاء نکره یا درست تر بگوییم به مصوت –ē ختم می شوند که یک تکواژ پی چسب و فاقد تکیه است. تکواژ پی چسب به تکواژهایی...

شنبه، 24 آبان 1393

دردسر نقطه ها و دندانه ها

یکی از اشکالات بزرگ خط عربی – فارسی که در طول تاریخ هزار و چند صد ساله ی آن همواره مسئله ساز بوده است وجود دندانه ها و نقطه های زیاد آن است....

شنبه، 24 آبان 1393

التقاي مصوت ها و مسأله صامت هاي ميانجي

یکی از ویژگیهای آوائی زبان فارسی که هنوز به طور جدی بررسی نشده است مسئله ی صامتهای میانجی و شرایط کاربرد آنهاست. صامت میانجی به صامتی گفته می...

شنبه، 24 آبان 1393