آیا نوشیدن بیش از حد آب ضرر دارد؟

در حالی که آب مایع حیاتی جهت عملکرد سالم و طبیعی بدن می‌باشد، مصرف بیش از حد آن می‌تواند مشکلات خاصی را برای سلامتی به وجود آورد. این مقاله اطلاعاتی در این خصوص فراهم ساخته است.
کاملاً مشخص است که شکر، الکل، و نمک هنگامی که بیش از حد مصرف شوند، مضر می‌باشند. اما، حتی مصرف بیش از حد آب نیز می‌تواند برای شما ضرر داشته باشد. نوشیدن بیش از حد آب می‌تواند موجب رسیدن آسیب جدی به سلامت‌تان گردد.
نوشیدن مقدار زیادی آب در یک زمان کوتاه می‌تواند شما را بیمار سازد. این بیماری تحت عناوین مسمومیت با آب، مسمومیت آبی و یا بیش آبی (overhydration) نیز شناخته می‌شود. هرگونه مواد غذایی که به حد افراط مصرف شود برای شما ضرر دارد و آب هم از این قاعده مستثنی نمی‌باشد. مصرف آب موجب کاهش دمای بدن شده و اکسیژن و سایر مواد مغذی را به سلول‌های شما انتقال می‌دهد. اما، این آب در نهایت در قالب ادرار و عرق از بدن دفع می‌شود. کلیه‌های شما دارای محدودیتی بوده و آن دفع بسیار آهسته‌تر آب نسبت به نوشیدن آن است. از این رو، در صورت بیش آبی، کلیه‌ها در تلاش و تقلا جهت دفع آب اضافی خواهند بود که به درون خون نفوذ کرده و موجب رقیق شدن آن می‌گردد. غلظت نمک در خون شما نیز شروع می‌کند به کاهش یافتن. هنگامی که سطح نمک خون کاهش یابد، سلول‌ها نیز به منظور متعادل ساختن نسبت نمک، شروع به جذب آب اضافی می‌کنند. این امر منجر به تورم سلول‌ها می‌شود. این تورم غیر طبیعی سلول‌ها می‌تواند تأثیرات ناخواسته‌ای بر روی بخشهای مختلف بدن شما گذارد. ضربان قلب تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد، به سیستم عصبی فشار وارد شده و رفتاری غیر عادی از خود نشان می‌دهد. اما مهمترین بخش بدن یعنی مغز شما به صورت نامساعد و مضری تحت تأثیر قرار می‌گیرد. مغز که توسط جمجمه محافظت می‌شود، متورم شده و با جمجمه تماس می‌یابد. این امر می‌تواند منجر به سردردهای شدیدی شود.
آیا نوشیدن بیش از حد آب برای سلامتی ضرر دارد؟
چیزی که به عنوان یک سردرد شروع شده، می‌تواند به علائم مختلفی به دلیل فشار داخل جمجمه و بسته به میزان تورم تبدیل شود. بعضی از این علائم عبارتند از:

• تغییر در رفتار
• سردرد ضربانی
• خواب آلودگی
• احساس سردرگمی و بد خلقی
• تهوع
• استفراغ
• ضعف عضلانی
• مشکل در تنفس
• غیر فعال شدگی حواس

چنانچه سلول‌ها تا سطح خطرناکی منبسط شوند، آنگاه از جریان خون ممانعت به عمل آمده و فشار به ساقه مغز وارد می‌شود. به همین دلیل، سیستم عصبی مرکزی به خطر می‌افتد. در این مرحله، فرد ممکن است دچار تشنج شده و به کما رود و موارد شدیدی که می‌تواند کشنده باشد.

چگونه می‌توانید تا این اندازه آب بنوشید؟

بیش آبی یا مسمومیت با آب یک بیماری نادر به حساب می‌آید، اما بعضی از افراد نسبت به دیگران، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. این افراد عبارتند از:
• به این دلیل که ورزشکاران به شدت عرق می‌کنند، این امر منجر به از دست دادن الکترولیت‌های حیاتی می‌شود. چنانچه این الکترولیت‌ها از طریق نوشیدنی‌ها مجدداً تجدید نشوند و تنها آب معمولی مصرف شود، آنگاه این امر می‌تواند به این وضعیت منجر شود.
• نوزادانی که کمتر از یک سال سن دارند، توده بدنی کوچکی داشته و می‌تواند منتهی به مصرف بیش از حد آب در مقایسه با وزن بدنشان شود.
• افراد مبتلا به اسهال و استفراغ شدید الکترولیت‌های بسیاری را از دست می‌دهند و در نهایت مقدار زیادی آب می‌نوشند. آب مقدار الکترولیت از دست رفته را جبران نکرده و این می‌تواند موجب بیش آبی یا مسومیت آبی شود.
• مصرف کنندگان اکستازی احساس تشنگی بیشتری کرده و مقدار زیادی آب می‌نوشند. به علاوه ،این قرص خود ضد ادرار بوده بنابراین آب به بیرون دفع نمی‌شود و منجر به این بیماری می‌گردد.
• پرنوشی یا پلی‌دیپسی روان زاد یک بیماری روانی است که در آن بیمار ملزم به نوشیدن مقادیر زیادی آب است.
• زمانی که فردی به صورت داخل وریدی تغذیه می‌شود، بایستی مراقب تعادل مصرف مایعات بود.

پیشگیری و درمان

مشکل اصلی این وضعیت عدم تشخیص درست آن است. علائم می‌تواند به راحتی با مستی الکل یا مواد مخدر اشتباه گرفته شود. به محض تشخیص، به منظور کاهش سطح آب، دیورتیک تجویز می‌شود، و همچنین داروهایی جهت کاهش تورم به بیمار داده می‌شود. پیشگیری از مسمومیت با آب بدین معنا نیست که فرد بایستی نوشیدن آب را متوقف سازد. بلکه، مقدار و زمانی که آب می‌نوشید، اهمیت دارد. کلیه‌های انسان می‌توانند یک لیتر آب را در هر ساعت (به طور تقریبی) دفع کنند، بناباین مصرف آب را بر این اساس تنظیم نمایید. مصرف آب به وزن بدن، شدت فعالیت، و آب و هوا بستگی دارد. هنگامی که از خود در آب و هوای بسیار گرم کار می‌کشید، و یا چنانچه داروهای خاصی مصرف می‌کنید، مصرف آب بایستی افزایش یابد. به خاطر داشته باشید که مواد غذایی نیز حاوی آب می‌باشند. میوه، سبزیجات و غلات کامل سطوح آب بدن شما را تجدید می‌سازند. اما چنانچه چنین مواد غذایی را وارد رژیم غذایی خود نکنید، و یا مقدار زیادی نمک و یا ادویه‌جات مصرف کنید، آنگاه بایستی چندین لیوان آب در روز بنوشید.
آب برای سلامتی مفید است، اما اعتدال کلید کار است. اگر به طور غیر عادی احساس تشنگی می‌کنید، غذای زیاد و لقمه‌های بزرگی نخورده و جا برای فواصل نوشیدن خود بگذارید. همچنین، از نوشیدن آب بلافاصله پس از ورزش خودداری کنید.