قرار است برای آغاز سال جدید، لباسهای تازه تهیه کنی؛ شاید مادرت قول داده باشد لباسهای امسال را خودش بدوزد تا هم به اقتصاد خانواده کمک کرده باشد و هم تو بتوانی به لباست، که هنر دست مادر است، افتخار کنی. برای دوخت این لباس تازه با وسواس خاصّی به سایتهای مختلف سرک میکشی، مجلههای هنری را ورق میزنی و از دوستان و نزدیکان دربارهی مُدلهای تازه سؤال میکنی تا بالاخره الگوی مناسبی پیدا کنی که هم دلچسب سلیقهات باشد و هم با فرهنگ خانواده سازگاری داشته باشد.
این الگو و سرمشق گرفتن فقط برای تهیّهی وسایل شخصی نیست؛ بلکه همهی عادات و کارهایمان برگرفته از الگوهای رفتاری است که از افراد مختلف دریافت میکنیم. همهی ما از بدو تولّد به دنبال الگو هستیم؛ از همان اوّل به رفتارهای پدر و مادرمان دقّت نموده، آن را در ذهنمان ثبت میکنیم؛ اما مهمترین نکته این است که این الگوها در سنین مختلف همراه رشد ما تغییر میکنند و هویّتمان را میسازند.
این الگو و سرمشق گرفتن فقط برای تهیّهی وسایل شخصی نیست؛ بلکه همهی عادات و کارهایمان برگرفته از الگوهای رفتاری است که از افراد مختلف دریافت میکنیم. همهی ما از بدو تولّد به دنبال الگو هستیم؛ از همان اوّل به رفتارهای پدر و مادرمان دقّت نموده، آن را در ذهنمان ثبت میکنیم؛ اما مهمترین نکته این است که این الگوها در سنین مختلف همراه رشد ما تغییر میکنند و هویّتمان را میسازند.
هویّت چیست؟
هویّت همان روحیّات و رفتارهای شخصیّتی هر فرد است که از همان دوران کودکی ساخته میشود. نوجوانی دورهای است که در آن هویّت را تجربه میکنیم؛ اوّلین چیزی که هویّت را میسازد زبان و آداب و رسوم و اعتقادات و میراثی است که از پدران پیشین و جامعه به دست آوردهایم. تا اینجا همه چیز خوب پیش میرود؛ امّا گاه ممکن است شخصیّتمان دچار بحران شود. تا حالا به این فکر کردهای که بحران هویّتی چه موقع به وجود میآید؟!
درست زمانی که با دیدن فیلم یا خواندن داستانی با فرهنگ غربی، تحت تأثیر آن قرار بگیریم و علاقه پیدا کنیم که رفتارمان را شبیه همان شخصیّت غربی کنیم، آن وقت خواسته یا ناخواسته درگیر الگوهای غربی شدهایم که اصلاً با رسوم و عقاید فرهنگ خودمان سازگاری ندارند؛ درست همان وقت است که دچار بحران هویّتی میشویم و این دوگانگی رفتاری در آیندهای نه چندان دور ما را دچار آسیبهای روحی میکند.
این درحالی است که میتوانیم با کمی تفکّر و تحقیق دربارهی فرهنگ اسلامی جامعهی خودمان، الگوهایی را انتخاب کنیم که جزو انسانهای بزرگ و شایسته باشند و بتوانیم با الگوپذیری از آنها به بلندترین درجهی اجتماعی برسیم و از بحرانهای هویّتی در شخصیّتمان، قبل از اینکه به وجود بیایند جلوگیری کنیم.
«حضرت علی (ع) مثال عالی تربیت اسلامی است. هم دوران سربازی و مجاهدت را گذرانده است، هم دوران غُربت و هم دوران حکومت و زمامداری را گذرانده است. هر کدام از اینها مشتمل بر درسهای فراوانی برای امّت اسلام است که اگر ما امروز به این درسها عمل کنیم، صراط مستقیمِ هدایت و تکامل و تعالی در مقابلمان باز خواهد شد.»1
پی نوشت:
1. از بیانات رهبر معظّم انقلاب/1388.درست زمانی که با دیدن فیلم یا خواندن داستانی با فرهنگ غربی، تحت تأثیر آن قرار بگیریم و علاقه پیدا کنیم که رفتارمان را شبیه همان شخصیّت غربی کنیم، آن وقت خواسته یا ناخواسته درگیر الگوهای غربی شدهایم که اصلاً با رسوم و عقاید فرهنگ خودمان سازگاری ندارند؛ درست همان وقت است که دچار بحران هویّتی میشویم و این دوگانگی رفتاری در آیندهای نه چندان دور ما را دچار آسیبهای روحی میکند.
این درحالی است که میتوانیم با کمی تفکّر و تحقیق دربارهی فرهنگ اسلامی جامعهی خودمان، الگوهایی را انتخاب کنیم که جزو انسانهای بزرگ و شایسته باشند و بتوانیم با الگوپذیری از آنها به بلندترین درجهی اجتماعی برسیم و از بحرانهای هویّتی در شخصیّتمان، قبل از اینکه به وجود بیایند جلوگیری کنیم.
«حضرت علی (ع) مثال عالی تربیت اسلامی است. هم دوران سربازی و مجاهدت را گذرانده است، هم دوران غُربت و هم دوران حکومت و زمامداری را گذرانده است. هر کدام از اینها مشتمل بر درسهای فراوانی برای امّت اسلام است که اگر ما امروز به این درسها عمل کنیم، صراط مستقیمِ هدایت و تکامل و تعالی در مقابلمان باز خواهد شد.»1
پی نوشت:
منبع: مجله باران