درمان عنکبوت هراسی به وسیله واقعیت مجازی

به نظر می‌رسد که این ویدئو در حال شکنجه کردن این خانم باشد، اما در حقیقت این کار برای کمک به او ترتیب داده شده است. هدف از این کار آن است که به طور مکرر اما با احتیاط فرد را در معرض آنچه از او می‌ترسد قرار دهند تا زمانی که ترس او به طور کامل از بین برود. پزشکان مدتها است که از این نوع درمان که تحت عنوان مواجهه درمانی یا درمان مواجهه‌ای شناخته می‌شود، جهت کمک به تسکین فوبیا یا ترس بیمار گونه بیماران خود استفاده می‌کنند.
درمانگران سنتی درمان را به ‌صورت زنده و واقعی انجام می‌دهنددرمانگران سنتی درمان را به ‌صورت زنده و واقعی انجام می‌دهند. آن‌ها عنکبوتی را به افراد مبتلا به عنکبوت هراسی و خون را به افراد مبتلا به خون هراسی نشان می‌دهند. اما مواجهه واقعی و زنده فرد با آنچه موجب هراس او می‌شود برای افرادی که از چیزهایی مانند هواپیما (ترس از هوا و هواپیما) یا حیوانات بزرگ (حیوان هراسی) می‌ترسند کار سختی است. به این دلیل که نمی‌توان آنها را وارد ساختمان مطب نمود.

از این رو در سالهای اخیر، محققان از تصاویر تولید شده توسط کامپیوتر (CGI) و واقعیت مجازی (VR) برای ارائه مواجهه درمانی برای افراد مبتلا به انواع هراس استفاده کرده‌اند. بیمار در کمال ایمنی در یک دنیای مجازی با ترس‌های خود مواجه می‌شود.

به نظر می‌رسد این راه‌کار موفقیت آمیز بوده باشد. به گفته امیلی کارل دانشجوی مقطع دکترا از دانشگاه تگزاس واقع در شهر آستین (Austin) که در خصوص این نوع درمان مطالعه می‌کند: «شواهدی وجود دارد که واقعیت مجازی ایجاد شده توسط کامپیوتر به اندازه درمان [زنده] برای اختلالات اضطرابی مؤثر می‌باشد». او عنوان می‌کند: «اما این خطر و احتمال وجود دارد که این نوع درمان کاملاً واقعی به نظر نرسیده و موجب سردرگمی بیمار شود». «فرض کنیم شما در اتاقی قرار دارید که پر از جمعیتی [ساخته شده توسط کامپیوتر] باشد که به اضطراب اجتماعی شما گوش می‌کنند. اگر این افراد کاملاً شبیه به انسان نباشند در آخر ممکن است تمرکز خود را از روی آنها برداشته و حواس‌تان را به شکل عجیبی به چیزی معطوف کنید که لزوماً جهت درمان‌تان مفید نمی‌باشد».

کارل عضو گروهی از محققان دانشگاه تگزاس در آستین است. این پژوهشگران عنوان می‌کنند فیلم‌های ویدئویی سه بعدی از محرک‌های واقعی که از طریق هدست VR ارائه می‌شوند، می‌توانند هراس را درمان سازند. به منظور آزمایش این فرضیه، محققان نوعی تجربه مشاهده سه بعدی عنکبوت را ایجاد کرده و آن را بر روی 77 دانشجویی که ترس از عنکبوت داشتند امتحان کردند.

نتایج به دست آمده به شرح زیر است:

 پس از غوطه ور شدن در فیلم سه بعدی (به معنای باورپذیر بودن فضا)، دانشجویان به هنگام مواجهه با یک عنکبوت واقعی شجاعت بیشتری به خرج داده و حتی یکی از آنها که اهل کشور شیلی بود نوعی رتیل پشمالو را از روی زمین بلند کرد. محققان یافته‌های خود را در مجله اختلالات اضطرابی منتشر کردند. این مطالعه توسط شان مینز (Sean Minns) که اکنون فارغ‌التحصیل کالج معلمان از دانشگاه کلمبیا است طراحی و هدایت شد.

در ویدئوی سه بعدی، رتیل پشمالو بر روی دست فرد خزیده و به او نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. این فیلم شبیه به صحنه‌ای از فیلم سینمایی ژانر وحشت سال 1990 با نام هراس از عنکبوت (Arachnophobia) است.

مینز عنوان می‌کند: «در این آزمایش می‌توانستید میزان راحت نبودن شرکت کنندگان را مشاهده کنید». «هرچه عنکبوت نزدیک‌تر می‌شد، افراد خود را بیشتر به عقب می‌کشیدند». این امر نشانه خوبی است به این دلیل که به این معنا خواهد بود که تجربه باورپذیر از بودن در فضای سه بعدی باعث می‌شود احساس واقعی به فرد دست دهد.

این تیم با استفاده از دوربین‌های سه بعدی استریوسکوپی این ویدئو را ساختند. در آن از دو دوربین به منظور تقلید فاصله طبیعی میان چشمها استفاده شد، به گونه‌ای که این دو دوربین به طور همزمان فیلمبرداری می‌کردند.

محققان برای پی بردن به میزان تأثیر این نوع درمان، از یک رتیل پشمالو زنده به منظور سنجیدن ترس شرکت کنندگان قبل و بعد از درمان به وسیله ویدئو سه بعدی استفاده کردند. محققان از دانشجویان خواستند به درون اتاقی قدم بگذارند که در آن یک رتیل در یک محفظه شیشه‌ای قرار داشت. سپس از آنها خواسته شد به عنکبوت نزدیک شوند، انگشتان خود را به درون محفظه شیشه‌ای فرو کرده، کف دستان خود را به کف محفظه زده، اجازه دهند عنکبوت بر روی دستانشان حرکت کند و در نهایت آن را خارج از قفس نگه دارند.

فرایند نزدیک شدن به عنکبوت 14 سطح مجزا را شامل می‌شد که از ورود به اتاق دارای عنکبوت یعنی سطح یک شروع می‌شد. فردی که موفق می‌شد تا سطح 14 پیش برود می‌توانست به مدت 15 ثانیه عنکبوت را در دست نگه دارد.

قبل از شروع درمان، شرکت کنندگان به طور متوسط می‌توانستند تا سطح هفت دوام بیاورند که در آن از آنها خواسته می‌شد یکی از دستان خود را تا نیمه در محفظه شیشه‌ای ببرند. پس از درمان، شرکت کنندگان به طور متوسط به سطح 5ر10 می‌رسیدند که در آن می‌توانستند کف دست خود را در کف قفس عنکبوت قرار دهند.

شاید به نظر برسد پیشرفت چندانی حاصل نشده، اما مینز عنوان می‌کند که این پیشرفت به لحاظ بالینی قابل توجه است. او عنوان می‌کند مثل آن می‌ماند که از دفتر کار خود دوری کرده به این دلیل که یک عنکبوت در آن وجود دارد اما در نهایت به جایی برسید که بتوانید بدون آنکه تمرکز خود را از دست داده در پشت میز به کار خود ادامه دهید.
جهت تعیین آنکه آیا فیلم سه بعدی به خوبی یا بهتر از CGI عمل می‌کند یا خیر، دو درمان بایستی جزء به جزء با یکدیگر مقایسه شوند.این مطالعه بجای آزمایش بر روی افرادی که فوبیا در آنها تشخیص داده شده است، به افرادی محدود می‌شد که با ترس از عنکبوت نام نویسی کرده بودند. به همین دلیل تأثیر VR سه بعدی را تنها می‌توان بر روی گروه کنترل مقایسه نمود و گروهی که فرم دیگری از مواجهه درمانی مانند CGI را طی کرده بودن را شامل نمی‌شد. جهت تعیین آنکه آیا فیلم سه بعدی به خوبی یا بهتر از CGI عمل می‌کند یا خیر، دو درمان بایستی جزء به جزء با یکدیگر مقایسه شوند.

دانشمندان در مرحله بعد این مورد را مد نظر قرار می‌دهند که آیا VR عملی زنده می‌تواند به تسکین درد بیماران بستری کمک کند یا خیر. در این مطالعه شرکت کنندگان فیلم‌هایی از مناظر آرامش بخش طبیعت را در حین بهبودی در بیمارستان مشاهده می‌کنند. 

 
منبع: spectrum.ieee