روزنامهها و مجلّات خارجی هر چند وقت یک بار خبری در مورد دیده شدن یک موجود عجیب منتشر میکنند که توسّط کسی که آن را دیده، عکس یا فیلم کوتاهی از آن موجود وحشتناک گرفته شده؛ امّا متأسّفانه آن عکس یا فیلم چندان قابل تشخیص نیست. با وجود این، آنها فکر میکنند موجودی که دیدهاند پاهایی بزرگ و بدنی پر از مو دارد و در یک چشم به هم زدن از جلوی چشم آدم عبور میکند.
این خبرها و عکسها هیچ وقت به صورت واقعی ثابت نشده و کسی نتوانسته درستی حرف خود را به دیگران ثابت کند؛ امّا تا دلتان بخواهد موردهای دروغ و غیرواقعی در این باره وجود داشته؛ مثلاً کسی با هدف کلاهبرداری یا ترساندن کسی دیگر یا برای جذاب کردن مطالب نشریه خود و فروش بیشتر آن و هر دلیل دیگر، دست به انتشار چنین دروغهای شاخداری میزند. جالب آنجاست که وقتی یک دروغ، بارها تکرار میشود، کمکم مردم شروع به باور آن میکنند و اگر کسی در یکی از شهرهای آمریکا یا اروپا، صبح از خواب بیدار شود و بگوید یک «پاگنده» را در حال خوردن هات داگ دیده است تقریباً بسیاری از مردم حرف او را باور میکنند.
انیمیشن 92 دقیقهای «پسر پاگنده» سال 2017 در نوع کُمدی، سرگرمکننده توسط سازندگان فرانسوی و بلژیکی ساخته شد و بیش از سی میلیون خرج روی دست تهیهکننده گذاشت که البته با فروش خوبی که داشت توانست سازندگانش را راضی کند.
دربارهی انیمیشن پسر پاگنده خیلی حرفها میشود زد؛ از جمله اینکه چرا سازندگان فیلم اینقدر اصرار دارند به یک موضوع تکراری بپردازند؟ و چرا حدّاقل وقتی دست به چنین اقدامی میزنند کمی خلّاقیت به آن اضافه نمیکنند تا بیننده را حدّاقل به میزان اندکی راضی نگه دارند؟ و این که جدای از کلیشهای و تکراری بودن موضوع، شخصیّتپردازی، فضاسازی و ماجراهایی که اتّفاق میافتد نیز چندان جالب و جذاب نیست؛ البتّه اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم و هی توی سر فیلم نزنیم، باید به این نکته هم بپردازیم که قطعاً کسانی که نسخه سهبعدی فیلم را تماشا کردهاند، لذّت بسیار زیادی از تصاویر آن بردهاند. تصاویر و تکنیکهای انیمیشنسازی و کیفیّت کار، جای تحسین و آفرین دارد و گویا شرکت سازنده و دو کارگردان خوب آن، بیش از هر چیز به کیفیّت تصاویر و تکنیکهای ساخت انیمیشن توجّه کردهاند و احتمالاً قصد داشتهاند هنر خود را در این زمینه نشان دهند و اگر عادلانه قضاوت کنیم باید در این زمینه به آنها نمرهی قبولی بدهیم. خصوصاً در صحنههایی که پدر و پسر همدیگر را پیدا کردهاند و حالا پدر قصد دارد پسرش را با دنیای محل زندگیاش آشنا کند و صحنههایی که دوربین زاویه دید «آدام» یا همان پسر پاگنده را نشان میدهد.
قصّهی یک دانشآموز دست و پا چلفتی و ضعیف که توسّط همکلاسیهای بدجنس مورد اذیّت و آزار قرار میگیرد تا اینکه متوجّه میشود قدرتهای عجیبی به دست آورده و به طور ناخواسته، همکلاسیهای شرور و بدجنسش را ادب میکند. یکی از دخترهای مدرسه هم دوست دارد با او صحبت کند؛ ولی او متوجّه نمیشود. این بخش از داستان را در فیلمهای زیادی دیدهایم که مهمترین آنها مرد عنکبوتی است که دقیقاً همین ماجرا برایش اتّفاق میافتد. از طرف دیگر ماجرای پدر دانشمندی که مادّهای مهم را اختراع کرده و یک گروه بدجنس قصد دارند او را وادار کنند تا برایشان کار کند، در غیر این صورت جان خانوادهاش به خطر میافتد.
این سوژهها و موضوعات بارها در فیلمهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و پسر پاگنده هم چیز خاصّی به آن اضافه نکرده، فقط لباس نو و جدیدی به خود پوشانده است؛ لباسی از جنس پاگنده!
از نظر معنا و مفهوم
هر فیلمی که ساخته میشود، جدای از سرگرمی و لذّتبخش بودن حتماً مفهوم و معنای خاصّی را دنبال میکند و کارگردان برای ساخت آن فیلم منظور و هدف خاصّی دارد؛ البتّه بعضی فیلمها هم هستند که فقط دنبال سرگرم کردن بیننده هستند و صد البتّه نمیشود امتیاز بالایی به آنها داد. گذشته از آن فیلمها که تعدادشان هم بسیار اندک است، ما در مورد سایر فیلمها بحث میکنیم که «پسر پاگنده» یکی از آنهاست و به نظر نمیرسد کارگردانان آن، تنها به فکر خنداندن و سرگرمی بینندهی خود بودهاند؛ امّا معنا و مفهوم این انیمیشن چه بود؟این انیمیشن 92 دقیقهای چه پیامی را منتقل میکرد یا اینکه پس از دیدن فیلم چه دریافتی از داریم؟ واقعیّت را بخواهید نمیشود جواب محکم و قانعکنندهای به این سؤالات داد. بیایید دریافتهایمان را از فیلم بیان کنیم:
میخواهد به ما بیاموزد به تنهایی قادر به شکست دشمن یا حلّ مشکلات نیستیم و کنار هم میتوانیم بر مشکلات پیروز شویم؟
میخواهد بگوید فداکاری به خاطر خانواده بسیار خوب است؟
فیلم قصد دارد به ما یاد دهد هر چیز که به ما میگویند، کورکورانه باور نکنیم و دنبال کشف حقیقت باشیم؟
اگر پاگنده شدن یک توانایی بود و پدر و پسر با تلاش و کوشش به آن توانایی میرسیدند، میتوانستیم برداشت و دریافت خوبی از فیلم داشته باشیم؛ ولی وقتی پاگنده شدن یک امر ارثی و ژنتیکی باشد نمیتوان ارزشی برای تواناییهایش قائل شد، مگر اینکه کارگردان بخواهد این موضوع را به بیننده بگوید که از داشتههایتان در راه خوب و خداپسندانه استفاده کنید که دربارهی این انیمیشن نمیشود این موضوع را هم با اطمینان بیان کرد. در کل از نظر معنا و مفهوم به نظر میرسد کارگردان و نویسنده، چندان توجّهی به قضیه نداشتهاند و سردرگم هستند که بالاخره چه مفهومی را به بیننده منتقل کنند. حاصل این سردرگمی هم این است که نمیشود هدف خاصّی جز سرگرمکنندگی برای انیمیشن در نظر گرفت
.
«پسر پاگنده» میتوانست فیلم بهتری از کار درآید، اگر کمی تخیّل و خلّاقیّت به آن اضافه میشد و توجّه بیشتری به مفهوم آن میکردند.
منبع: مجله باران