مزایا و معایب هوش مصنوعی: تهدید یا فرصت؟

استفاده افراطی از هوش مصنوعی خطر بی کاری را به همراه خواهد داشت.
 

زیاده روی در هر چیزی خطرناک است و هوش مصنوعی نیز از این قاعده مستثنی نیست. علم و مهندسی ساخت ماشین های هوش مصنوعی است که به آن اهمیت بخشیده است. به منظور شبیه سازی هوش انسانی، ماشین ها که بیشتر سیستم های رایانه ای هستند، برای اهداف خاصی برنامه ریزی می شوند.
هیچ شکی نیست که فن آوری نیاز اساسی انسان برای رشد و توسعه است، اما در عین حال باید توجه داشت یک اشتباه کوچک قادر است مخاطرات و گرفتاری های فراوانی به همراه داشته باشد. در این مقاله قصد داریم نقاط قوت و مزایا و از سویی نقاط قوت و معایب استفاده از هوش مصنوعی را خدمت شما خواننده عزیز راسخون ارائه دهیم.
 

ماشین ها بر اساس داده های ذخیره شده پیشین، تصمیم گیری می کنند. الگوریتم ها، احتمال خطا و اشتباه را کاهش می دهند. در این فرآیند، پیچیده ترین و دشوارترین مسائل، بسیار سریع و بدون کوچکترین اشتباهی حل می شوند و این یک موفقیت بزرگ محسوب می شود. سازمان های تجاری برای تعامل با کاربران خود، از دستیارهای دیجیتال استفاده می کنند، این امر به آنها کمک می کند تا به شدت در زمان صرفه جویی کنند. از سویی استفاده از هوش مصنوعی برای کاربران این مشاغل و تجارت ها نیز بسیار جذاب و رضایت بخش است، چرا که در زمان آن ها نیز صرفه جویی می شود. این ماشین ها به نحوی برنامه ریزی شده اند که به بهترین وجه ممکن به کاربر خدمت رسانی کنند.
 
به عنوان مثال، آیا فیلم هندی عملیات مریخ[1] را دیده اید؟ آن ها چگونه به چنین موفقیتی دست یافته اند؟ دلیل اول، هوش انسانی و دلیل دوم، استفاده از هوش مصنوعی است. وقتی پای هوش مصنوعی به میان می آید، دیگر جایی برای اشتباه باقی نخواهد ماند. به ربات ها اطلاعاتی داده می شود که بوسیله آن ها به کاوش در فضا می پردازند. بدن های فلزی، مقاومت بیشتری داشته و از قدرت بیشتری در برابر جو و فضا، برخوردارند. آن ها به گونه ای ساخته شده و مورد استفاده قرار می گیرند که در فضا دچار تغییر شکل نشوند.
 

از هوش مصنوعی و علم رباتیک در استخراج و سایر فرایندهای مربوط به اکتشاف سوخت های فسیلی استفاده می شود. این ماشین های پیچیده به کاوش در قعر اقیانوس ها پرداخته و بر محدودیت های انسانی غلبه می کنند. با برنامه ریزی ربات ها، آن ها قادرند با سختکوشی و مسئولیت پذیری مثال زدنی، کارهای دشوار را انجام دهند. بعلاوه ماشین ها مانند انسان ها به سادگی فرسوده نمی شوند.
  

مثلاً نرم افزار سیری[2] در گوشی های اپل فرمان های صوتی کاربر را به سادگی اجرا می کند. جی پی اس به ما کمک می کند تا هر آدرسی را در سرتاسر جهان به سادگی بیابیم. این روزها تلفن هوشمند مانند غذا و لباس و سرپناه، جزء نیازهای ضروری انسان ها محسوب می شود. حتی تلفن های هوشمند می توانند حدس بزنند چه کلمه ای را می خواهیم تایپ کنید و در صورت اشتباه در تایپ، غلط های املایی را اصلاح می کنند. هوش مصنوعی در شبکه های اجتماعی علائق شما را شناسایی می کنند و مطابق آن ها پیشنهاداتی را به شما ارائه می دهند. هوش مصنوعی به طور گسترده توسط موسسات مالی و بانکی استفاده می شود زیرا به سازماندهی و مدیریت داده ها کمک می کند. همچنین از هوش مصنوعی برای کشف تقلب استفاده می شود.
 

سازمان های بسیار پیشرفته، دستیارهایی دیجیتالی دارند که به آنها کمک می کند با کاربران تعامل داشته و نیاز به منابع انسانی را کاهش دهند.
 
در برنامه ریزی، تصمیمی درست خواهد بود که از روی منطق گرفته شده باشد. اما، انسان علاه بر منطق و عقل دارای هیجان و عاطفه است. وقتی کارها را به هوش مصنوعی می سپاریم، دیگر انتظار اشتباه و حواس پرتی را نخواهیم داشت. ربات ها و هوش مصنوعی جنبه عاطفی و هیجانی نداشته و صرفاً منطقی فکر می کند. هیجانات هیچ سنخیت و ارتباطی با هوش مصنوعی و ربات ندارند، بنابراین خُلق تأثیری بر کارایی آن ها نخواهد داشت و همیشه قابل پیش بینی خواهند بود.
 

بسیاری از ما انسان ها از انجام کارهای تکراری خسته می شویم. از سویی کارهای تکراری، طبیعت و ماهیت یکنواختی دارند و می توان آن ها را به کمک هوش مصنوعی انجام داد. ماشین ها سریع تر فکر می کنند و می توانند چندین کار را به صورت همزمان انجام دهند. از سویی می توان از ماشین ها برای انجام کارهای خطرناک استفاده نمود. انجام بسیاری از کارهای تکراری و خطرناک برای انسان غیر ممکن و یا بسیار دشوار خواهد بود، به همین دلیل هوش مصنوعی در این موارد می تواند بسیار کارگشا باشد.
 

یکی از بهترین و کارآمدترین کارکردهای هوش مصنوعی برای انسان، مربوط به همین حوزه است. هوش مصنوعی خدمات گسترده و ارزشمندی را برای علم پزشکی به ارمغان آورده است. پزشکان، بیماران و مشکلات آن ها را با کمک ماشین های مجهز به هوش مصنوعی ارزیابی می کنند. برخی اپلیکیشن ها برای کمک به اطلاع یافتن از عوارض داروها آموزش می بینند. امروزه پزشکان با شبیه سازی های مصنوعی، جراحی های دشوار را آموزش می بینند. از هوش مصنوهی برای تشخیص و ارزیابی اختلالات عصبی و تحریک کارکردهای مغزی استفاده می شود. همچنین هوش مصنوعی، در پرتوجراحی (جراحی با امواج رادیویی[3]) کاربرد دارد. در این نوع جراحی، بدون اینکه بافت های سالم آسیب ببینند، تومورها جراحی شده و از بدن فرد بیمار خارج می شوند.
 

ماشین ها مانند انسان نیاز به استراحت ندارند. آن ها به نحوی برنامه ریزی می شوند که بدون هیچ گونه خستگی و اشتباه در کار، ساعت های متمادی و بدون هیچ توقفی کار کنند. ماشین ها بر خلاف انسان ها خستگی ناپذیرند، حتی اگر ساعتهای متوالی کار کنند. این ویژگی یک مزیت بزرگ در مقایسه با انسان است، چرا که انسان ها برای اینکه کارآمد باشند، لازم است ساعت هایی را به استراحت بپردازند. از سویی کارآیی انسان ها به واسطه عوامل خارجی تغییر می یابد، اما این تغییر در مورد ماشین ها وجود ندارد.
 

فقدان کامل عواطف و هیجانات در ماشین ها، باعث افزایش کارآمدی آن ها می شود، زیرا با این ویژگی قادرند در کوتاه ترین زمان ممکن، بهترین و درست­ترین تصمیمات را بگیرند. بهترین نمونه این ویژگی در نظام سلامت است. استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در بخش های مختلف نظام سلامت، کارآمدی درمان را به شدت افزایش می دهند، چرا که استفاده از هوش مصنوعی امکان تشخیص های اشتباه را به شدت کاهش خواهد داد.  
 

در بسیاری از موارد، ایمنی انسان با استفاده از ماشین ها تأمین می شود. با استفاده از ماشین هایی که با الگوریتم های از پیش تعریف شده، برنامه ریزی شده اند، می توان چنین اهدافی را دنبال کرد. به عنوان مثال دانشمندان با استفاده از ماشین های پیچیده، در اعماق اقیانوس ها، جایی که انسان امکان بقا ندارد، به جست و جو و کاوش می پردازند. بنابراین به راحتی هر چه تمام تر این مشکل با استفاده از هوش مصنوعی حل می شود.
 

همیشه سکه دو رو دارد و البته هوش مصنوعی هم از این قاعده مستثنی نیست. در ادامه معایب و مشکلات مرتبط با هوش مصنوعی را با شما همراه عزیز راسخون مرور می کنیم.
 

درست است که استفاده از هوش مصنوعی هزینه زیادی دارد، اما به هر حال هر چیزی قیمتی دارد. از آنجا که چنین ماشین هایی پیچیده هستند، قاعدتاً باید هزینه های زیادی را بابت آن ها پرداخت کنید. جدای از هزینه های خرید و نصب، تعمیر و نگهداری ماشین های ساخته شده با استفاد از هوش مصنوعی، هزینه های زیادی را بر صاحبان آن ها تحمیل می کند. از سویی برنامه های نرم افزاری نیز با توجه به تغییرات محیطی و نیازهای جدید، باید مرتباً به روز رسانی شوند.
 
همچنین اگر ماشین به طور کامل خراب شود، هزینه خرید دستگاه دیگر بسیار بالاست. علاوه بر این زمان زیادی صرف تعویض ماشین خواهد شد.
  

تفاوتی ندارد ماشین چه قدر باهوش باشد، در هر حال نمی تواند جایگزین انسان شود. ماشین هر چه قدر منطقی و باهوش باشد بازهم انسان نیست، چرا که نه عاطفه و هیجان دارد و نه چیزی از ارزشهای انسانی سرش می شود. ماشین ها نه از اخلاق چیزی می دانند و نه قانون بلدند، به همین خاطر نه قدرت قضاوت دارند و نه می توان آن ها را قضاوت نمود. آن ها تنها، کاری را می کنند که به آن ها آموخته شده، به همین دلیل قضاوت هیچ نسبتی با آن ها نخواهد داشت. از سویی اگر ماشین ها در موقعیتی قرار بگیرند که برای آن ها ناآشناست، عملکردی نامتناسب از خود بروز می دهند و یا حتی ممکن است خراب شوند.
 

هوش مصنوعی، بر خلاف انسان، با تجربه کردن پیشرفت نمی کند. اگر به ماشین ها برنامه جدیدی داده نشود، همان کارهای تکراری و همیشگی را انجام خواهند داد. از سویی ماشین ها در طول زمان مستهلک می شوند. آن ها می توانند اطلاعات زیادی را ذخیره کنند ولی دستیابی و استفاده از این اطلاعات، با هوش انسانی بسیار متفاوت است.
 
همچنین، ماشین ها نمی توانند خود را با محیط های پویا (دینامیک) وفق دهند و بنابراین نمی توانند واکنش های خود را متناسب با تغییرات محیطی، تغییر دهند. همیشه این سؤال برای ما مطرح بوده که آیا واقعاً ماشین ها می توانند جایگزین انسان ها شوند؟
 
هوش مصنوعی احساسات و عواطف ندارد و به همین خاطر قادر نیست با همدلی با دیگران برخورد کند. هوش مصنوعی هیچ احساس تعلق خاطر نسبت به انسان ها ندارد. آن ها حتی قادر نیستند تفاوت میان یک فرد سختکوش و فردی ناکارآمد را تشخیص دهند.
 

ماشین ها نمی توانند خلاق باشند. آن ها تنها قادرند کارهایی را انجام دهند که آموخته باشند و تنها فرمان های ارائه شده را اجرا می کنند. هر چند از هوش مصنوعی برای طراحی و ساخت استفاده می شود، اما قدرت آن ها به هیچ عنوان به پای قدرت مغز انسان نمی رسد.
 
انسان ها حساس و خردمندند و از سویی به شدت خلاق هستند. آن ها می توانند ایده هایی نو تولید نموده و خارج از کلیشه ها فکر کنند. انسان ها می بینند، می شنوند، فکر می کنند و در نهایت احساسات مختلف را تجربه می کنند و این در حالی است که ماشین ها هیچ کدام از این توانایی ها را ندارند. افکار انسان ها به واسطه احساساتشان هدایت می شود و این چیزی است که در هیچ ماشینی یافت نمی شود. ماشین هر چه قدر پیچیده و پیشرفته باشد، باز هم نمی تواند توانایی ها و قابلیت های مغز انسان را به ارث برده و جایگزین انسان شود.
 

بی کاری بزرگترین مشکلی است که ممکن است استفاده از هوش مصنوعی به همراه داشته باشد و می تواند تأثیرات منفی زیادی بر جامعه تحمیل نماید. استفاده از فن آوری های متمرکز بر سرمایه، نیازهای متمرکز بر انسان در برخی از صنایع را به شدت کاهش داده است. اگر در آینده ماشین ها بتوانند تمام کارهای انسان ها را انجام دهند، دیگر آموزش مهارت برای انسان بی معنی خواهد بود و شاهد بی کاری های گسترده انسان ها در سرتاسر جهان خواهیم بود. مسئله اصلی در اینجا رکود یا عدم رشد تولید ناخالص داخلی با نرخ مورد انتظار بیکاری است. با چنین وضعیتی افراد، مهارت های مورد تقاضا را به دست نمی آورند و به همین دلیل شاهد شکافی عمیق میان عرضه و تقاضا خواهیم بود.  
 

هر آنچه درباره نقاط ضعف و قوت هوش مصنوعی گفته شد، بستگی به خواننده، استفاده کننده و نقطه نظرات آن ها دارد و هر کس بسته به شرایط خود باید به جوانب مثبت و منفی استفاده از هوش مصنوعی توجه داشته باشد. هوش مصنوهی و روباتیک می توانند به فکر کردن، کاوش افق های جدید، چه در اعماق اقیانوس ها و چه در فضا، کمک زیادی نمایند. همیشه نیاز، مادر اختراعات بشری بوده و این قضیه در مورد هوش مصنوعی نیز صادق است. بشر می داند که به چه چیزهایی نیاز دارد و در تعریف خواسته های خود و تبدیل سریع آن ها به واقعیت، روز به روز بهتر می شود.