همه چیز راجع به آزمایش پرولاکتین

prolactin در آزمایش خون چیست؟

آزمایش پرولاکتین (PRL) میزان هورمونی به نام پرولاکتین را در خون شما اندازه گیری می کند. این هورمون در غده هیپوفیز شما درست در زیر مغز شما ساخته می شود.

هنگامی که زنان باردار هستند و یا به تازگی زایمان کرده اند، میزان پرولاکتین آنها افزایش می یابد تا بتوانند شیر مادر را تولید کنند. اما ممکن است اگر باردار نباشید، میزان پرولاکتین بالایی داشته باشید و حتی اگر مرد باشید.1

علائم و نشانه‌های پرولاکتین بالا چیست؟

هم در مردان و هم در زنان، بالا بودن پرولاکتین می‌تواند موجب نازایی، کاهش میل جنسی و کاهش تراکم استخوان‌ها شود. علاوه بر این ممکن است علائم زیر در زنان ایجاد شود:

خشکی واژن که منجر به درد در هنگام دخول در هنگام برقراری رابطه جنسی می‌شود.

اختلالات قاعدگی – قاعده نشدن یا بی نظمی در قاعدگی.

تولید شیر در سینه‌ها در حالی که شخص باردار یا در دوران شیردهی نیست .

مردان ممکن است دچار علائم زیر بشوند:

اختلالات نعوظ – داشتن مشکل در نعوظ آلت یا حفظ حالت نعوظ.

بزرگ شدن سینه‌ها یا ژنیکوماستی.

کاهش حجم عضلانی بدن و کم شدن موهای بدن.2

علل سطح پرولاکتین غیر طبیعی

به طور معمول ، آقایان و زنان غیر باردار فقط اندکی از پرولاکتین در خون خود دارند. هنگامی که سطح بالایی دارید ، این می تواند ناشی از:

پرولاکتینوما (تومور خوش خیم در غده هیپوفیز شما که باعث تولید پرولاکتین بیش از حد می شود)

بیماری های موثر بر هیپوتالاموس (بخشی از مغز که غده هیپوفیز را کنترل می کند)

بی اشتهایی ( اختلال خوردن )

داروهایی که برای درمان افسردگی ، روان پریشی و فشار خون بالا استفاده می شود.

آسیب دیدگی یا سوزش قفسه سینه (برای مثال ، زخم ، زونا ، یا حتی سینه بند که خیلی تنگ است)

همچنین بیماری کلیوی، نارسایی کبد و سندرم تخمدان پلی کیستیک (عدم تعادل هورمون که بر تخمدان ها اثر می گذارد) همه می توانند بر توانایی بدن در از بین بردن پرولاکتین تأثیر بگذارند.1

دلایل تجویز آزمایش پرولاکتین

پزشک در مواجه با برخی علائم تست پرولاکتین را تجویز می کند، این علائم عبارتند از:

برای خانم ها

پریودهای نامنظم یا توقف آن

ناباروری

ترشح شیر هنگامی که باردار نیستید

حساسیت سینه ها

علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و خشکی واژن

برای آقایان

کاهش میل جنسی

مشکل در نعوظ

حساسیت و بزرگ شدن سینه ها

تولید شیر (بسیار نادر)

برای هر دو

سردردهای غیر قابل توضیح

مشکلات بینایی.3

آزمایش پرولاکتین چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش پرولاکتین یک آزمایش خون ساده است که مانند سایر آزمایش‌های خون انجام می‌شود. این آزمایش ممکن است در مطب پزشک یا در آزمایشگاه انجام شود و انجام آن تنها چند دقیقه طول می‌کشد و نیازی به آمادگی خاصی قبل از انجام تست نیست. معمولا این تست سه یا چهار ساعت بعد از بیدار شدن در صبح انجام می‌شود. مانند سایر آزمایشات خون، توسط سرنگ از خون شما نمونه‌برداری می‌شود.

عواملی که می‌توانند بر نتیجه‌ی این آزمایش موثر باشند عبارتند از: برخی داروها مانند داروهای پیشگیری از بارداری، داروهای فشار خون بالا و داروهای ضد افسردگی. مطمئن شوید که قبل از انجام آزمایش در مورد تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع داده‌اید. اختلالات خواب، استرس بالا و انجام ورزش‌های پرفشار نیز می‌تواند بر نتایج آزمایش تاثیرگذار باشد.2

نتایج طبیعی آزمایش چه هستند؟

پزشک شما جواب آزمایش را بررسی می‌کند تا تعیین کند که این نتایج طبیعی هستند یا نه و در هنگام بررسی نتایج، عواملی مانند وضعیت سلامتی شما را نیز در نظر می‌گیرد. میزان نرمال پرولاکتین خون ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف، با اعداد مختلفی تعیین شود. به عنوان یک راهنما، در نظر داشته باشید که نتایج زیر برای پرولاکتین خون نرمال تلقی می‌شوند:

زنانی که باردار نیستند: کمتر از 25 ng/mL

زنانی که باردار هستند: بین 34 تا 386 ng/mL

مردان: کمتر از 15 ng/mL

ng/mL = نانوگرم بر میلی لیتر.2

اگر سطح پرولاکتین شما زیاد است چه کنید؟

اگر مقدار پرولاکتین در خون شما بیش از میزان طبیعی است، بدان معنا نیست که شما مشکلی دارید. بعضی اوقات خوردن غذایی خاص یا تحت استرس بودن در هنگام آزمایش نیز می تواند سطح پرولاکتین را بالا ببرد.

همچنین، بسته به آزمایشگاهی که می روید، ممکن است محدوده ای که طبیعی در نظر گرفته می شود، متفاوت باشد.

اگر سطح پرولاکتین در خون شما خیلی زیاد باشد (حداکثر 1000 برابر بیش از میزان طبیعی) این می تواند نشانه پرولاکتینوما باشد. این تومور سرطان نیست و معمولاً با دارو درمان می شود. در این مورد، ممکن است پزشک از شما در خواست MRI کند.

در دستگاه MRI از امواج رادیویی برای تهیه تصویر دقیق از مغز شما استفاده می شود. این می تواند نشان بدهد که آیا توده ای در نزدیکی غده هیپوفیز شما وجود دارد یا خیر، اگر این طور است، چقدر بزرگ شده است.3

اگر سطح پرولاکتین خون شما پایین است چه کنید؟

اگر میزان پرولاکتین خون شما زیر حد طبیعی باشد، ممکن است به این معنا باشد که غده هیپوفیر شما به خوبی کار نمی کند. این مشکل به عنوان کم کاری هیپوفیز شناخته می شود. سطح پایین پرولاکتین معمولاً نیاز به درمان ندارد.

برخی از داروهای خاص می توانند باعث کاهش سطح پرولاکتین در بدن شوند. این داروها عبارتند از:

دوپامین (که به افراد دچار شک داده می شود)

لوودوپا (برای بیمارای پارکینسون)

مشتقات آلکالوئید ارگوت (برای سردردهای شدید).3

روش‌های درمان افزایش پرولاکتین چیست؟

انتخاب روش درمانی به علت زمینه‌ای بیماری بستگی دارد. میزان پرولاکتین خون برخی از افراد بالاست، اما هیچ علائم و نشانه‌ای از خود بروز نداده‌اند و ممکن است نیازی به اقدام برای درمان این افراد نباشد. روش‌های درمان پرولاکتین بالا عبارتند از:

تجویز دارو

داروهای بروموکریپتین و کابرگولین موجب کاهش تولید پرولاکتین می‌شوند. انجام دارودرمانی برای اکثر افراد مبتلا به پرولاکتینوما به خوبی نتیجه می‌دهد.

جراحی برای برداشتن تومور‌های غده هیپوفیز

درصورتی‌که داروها برای کاهش تولید پرولاکتین موثر نباشند، جراحی انجام می‌شود. همچنین در صورتی که تومور غده هیپوفیز باعث بروز اختلالات بینایی شده باشد نیز نیاز به انجام جراحی می‌باشد.

پرتودرمانی

در موارد نادر، درصورتی‌که دارو درمانی و جراحی موثر نباشند، برای کوچک کردن تومور‌های غده هیپوفیز از پرتو درمانی استفاده می‌شود.

همچنین برای درمان مشکل بالا بودن پرولاکتین که علت آن نامعلوم است نیز از داروهای بروموکریپتین و کابرگولین استفاده می‌شود. مشکل کم‌کاری تیروئید نیز با تجویز داروهای حاوی هورمون تیروئید درمان می‌شود و با درمان مشکل کم کاری تیروئید، میزان پرولاکتیم خون نیز به صورت طبیعی خواهد شد. در صورتی که بالا بودن پرولاکتین بر اثر مصرف دارو ایجاد شده باشند، پزشک شما سعی می‌کند داروی شما را عوض کند.2

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.drgholampour.ir
3.www.niniban.com