چو زخمه سر زده شد زهره از سر صفرا

شاعر : عطار

به شعر من که اگر نقد نه فلک خوانيش		چو زخمه سر زده شد زهره از سر صفرا
بدين قصيده که گر تک زند کسي صد قرن		ز هشت خلد برآيد خروش صدقنا
به سوز جان من از کيد حاسد بد گوي		نيابدش دومين در کراسه‌ي شعرا
که هرچه بر من افتاده افترا کردند		به صور آه من از دست دشمن رعنا
خداي هست گواهم که نيست بر يادم		چو افک عايشه‌ي پاک دين خطاست خطا
اگر تفحص اين سر کني دل خجلم		که گفته‌ام سخن از تو برون ز مدح و ثنا
ز هيبت تو اگرچه چو برگ مي‌لرزم		که همچو ديده‌ي مور است مي‌شود صحرا
وگر که من ز در کشتنم تو کش که خوش است		مکن ز خشم مرا پوستين درين سرما
اگر مرا بکشي ملک را چه برخيزد		ز دست يوسف صديق ديده‌ي بينا
وگر هزار عقوبت به جاي من بکني		ز خون من نه زخون چو من هزار گدا
چه گر تدارک اين واقعه نمي‌دانم		مرا سزاست بتر زان و از تو نيست سزا
چو شمع بر سرپايم کنون و حکم تو راست		مرا بس اين که بدين صدق هست حق دانا
وثيقتم همه بر عفو توست و چون نبود		به راندن که برو يا به خواندن که بيا
چو سايه از بر خويشم گر افکني بر خاک		از آنکه حبل متين است و عروة وثقي
وگر زني من سرگشته را به چوگان زخم		چو سايه نيست مرا دور بودن از تو روا
وگر چو کلک به تيغم سرافکني از تن		چو گوي مي‌دومت در رکاب ناپروا
به دور باش گرم پيش خود کني بيجان		چو کلک بر خط حکمت به سر دوم حقا
چو صبح خنده زنم از سر وفا هر روز		چو دور باش به جان داري آيمت ز قفا
کز آستان تو صد شير کي تواند کرد		وگر چو شمع کشي هر شبم به تيغ جفا
بدين قصيده توان کرد جرم ناکرده		به سنگ چون سگ اصحاب کهف دور مرا
عطارد دوم آمد به مدح تو عطار		ز بنده‌ي تو خود اين کرده گير بر عمدا
اگرچه تا که مرا در تن است جان باقي		عطاردي است برو ختم چون که بر تو عطا
چو خلق روي زمينت همه دعا گويند		دعاي جان تو کار است در خلا و ملا
ولي بس است که آمين همي کنند به جمع		به جز تو کيست که آمين کند مرا به دعا
مقدسا چو بدو ملک اين جهان دادي		مقربان سماوي ز حضرت اعلي
به چار بالش ملکش در آن جهان بنشان		در آن جهانش بده نيز ملکتي والا
اگر ز گلبن خلقش گلي به بار رسد		که لايق است هم اينجا به ملک و هم آنجا
خدايگانا امروز در سواد جهان		به حکم نيشکر آرد برون ز زهرگيا
چو اصل گوهر تيغت ز کوه مي‌خيزد		به قطع تيغ تو را ديده‌ام يد بيضا
ز سنگ لاله از آن مي‌دمد که خونين شد		ازين جهت جهد آتش ز صخره صما
برو در آمده زان است نيم ترک سپهر		ز بيم خار سر رمح تو دل خارا
تويي که در شب تاريک مي‌کند روشن		که تا کله بنهد پيش چار ترک تو را
فلک ز لل لا لا از آن طبق پر کرد		هزار چشم به روي تو اين سپهر دو تا
به جنب قدر تو ماه سپهر تحت افتاد		که تا نثار کند بر تو لل لا لا
ز فيض نقطه‌ي نام تو همچو دريايي		وراي اين چه توان گفت ماوراي ورا
ز کوه حلم تو يک ذره گر پديد آيد		محيط گشت و چنين نامدار شد طغرا
ز موج بحر کف تو چو نشو يافت نمي		هزار کوه به خود درکشد چو کاه‌ربا
چو بحر دست تو در جود گوهر افشان شد		نبات سدره و طوبي گرفت نشو و نما
ز فرق تا به قدم ابر اشک گشت از رشک		فروچکيد ز هر قطره‌اي دو صد دريا
به رشح جام تو درياي خشک لب تشنه است		ز زير تا به زبر بحر آب شد ز حيا
ز خجلت کف تو بحر کف چو بر سر زد		عجايبي است ز درياي آب استسقا
چو قلزمي است کف کافيت که هر روزي		گهي ز رعشه بلرزيد و گه ز استرخا
به حق جود تو اي پادشاه گيتي بخش		چو شبنمي به همه کوه و بحر کرد هبا
اگر مرا ز جناب چو تو سليماني		که حشو دشمنم آتش فکند در احشا
هزار حجت قاطع چو تيغ آرم پيش		فتاد غيبت هدهد که رفته بد به سبا
بدان خداي که در آفتاب معرفتش		که جمله بر گهر صدق من بوند گوا
مقدسي که ز هر پاکيي که بتوان گفت		به ذره‌اي نرسد عقل جمله‌ي عقلا
ز شرح حکمت او کند مانده جان و خرد		منزه است از آن وصف و پاک و بي‌همتا
جهان پير چو شش روزه طفل گهواره است		ز وصف غزت او کور گشته چون و چرا
به علم آنکه هزاران هزار راز شناخت		نگار کرد بزد هفت مهدش از ميزا
به سمع آنکه چو شد پشه در سر نمرود		ز سوز سينه‌ي آن مور ليلةالظلما
به مبدعي که در ابداع او جهاني عقل		ز زخم راندن آن نيش مي‌شنود آوا
به قادري که به يکدم هزار نقش نگاشت		به هر نفس ز سر عجز مي‌شود شيدا
به صانعي که به يک حله‌بافي صنعش		ز اوج دايره‌ي چرخ و مرکز غبرا
به يک خداي قديم و به يک رسول کريم		هزار رنگ برآورد خاک چون ديبا
به دو سجود و دو حرف ظهور کن فيکون		به يک حضور قيامت به يک شهود لقا
به سه جواهر روح و به سه رطوبت چشم		به دو عروج و دو معراج و دو جهان و دنا
به چار پيک خداي و به چار يار رسول		به سه طلاق به صدق و به سه طريق ملا
به پنج فرض نماز و به پنج نزل کتاب		به چار جوي بهشت و به چار فصل بها
به شش سحرگه فطرت به شش جهات جهان		به پنج نوبت شرع و به پنج رکن هدي
به هفت اختر علو به هفت کشور سفل		به شش کرامت و شش روز و شش کريم عبا
به هشت جمله‌ي عرش و به هشت خفته‌ي کهف		به هفت مفرش ارض و به هفت سقف سما
به نه مه بچه و نه مه سراچه‌ي مهد		به هشت معتدل و هشت جنةالماوا
به ده مبشره و ده مقوله‌ي عالم		به نه مزاج و به نه طاق گلشن خضرا
به جان آنکه نه عالم بدو نه آدم نيز		به ده حس و به ده ايام ماه عاشورا
بدان حضور که لااحصي برآمد ازو		که غرقه بود در انوار آيه الکبري
بدان شرف که ز اقبال بندگي شب قرب		که از هزار ثنا بيش بود آن يک لا
بدان نفس که ز خون شد محاسنش چو عقيق		نسيم همنفسي يافت در حريم رضا
بدان نگار که از وي عکاشه برد سبق		که سنگ گشت روان از مقابح سفها
به قلب او که هزاران جناح روح‌القدس		بدان نگارگري کان نگاشت چون ديبا
به چشم او که نکرد التفات ما زاغ او		چو پر يک ملخ آمد در آن عريض فضا
به مجمعي که به صحراي حشر خواهد بود		به جان او که ز خود شد ز ماء مااوحي
به صدق صاحب غار و به عدل کسري شرع		به جمع آدم و ذريتش به زير لوا
به دشنه خورده‌ي آن تشته به خون غرقه		به حلم شاهد قرآن به علم شير خدا
به خون حمزه و عثمان و مرتضي و عمر		به نوش داروي در زهر کشته‌ي زهرا
به صد هزار نبي و به بيست و چار هزار		به خون يحيي و سبطين و جمله‌ي شهدا
به داغ وجه بلال و دل چو بدر هلال		بسي و اند هزار اهل صفه و اهل صفا
به آه سرد اويس قرن سوي يثرب		به وجه زرد صهيب و به درد بودردا
به شير مردي خالد به حکم سيف‌الله		به عشق گرم معاذ جبل سوي مبدا
بدان چهل‌تن در ريگ رفته تشنه جگر		به اهل بيتي سلمان و خلعت منا
به شبروان طواف و به ساکنان حرم		لباس آن همه يک خرقه، قوت يک خرما
به بو حنيفه که کرد آن حديث و نص قياس		به خفتگان بقيع و به کشتگان غزا
به شافعي که چو اخبار بي قياسش بود		مثلثي که مربع نشست دين به نوا
به عين معرفت بايزيد و خرقاني		سخن ز خواجه‌ي دين بي قياس کرد ادا
بدان مقام که حلاج همچو پنبه بسوخت		به شوق بي صفت بوسعيد و ابن عطا
به چل صباح که از نور خاص حق بسرشت		ز انالحقش همه حق ماند و محو گشت انا
بدان دمي که چه گر پير بود عالم طفل		خمير اين همه اعجوبه بي سواد مسا
به دوست‌رويي پاکيزگان هفت رواق		ازو بزاد زني طفل پير چون حوا
به کار ديدگي آن که کم ز سي سال است		به شرمناکي دوشيزگان هفت‌سرا
به قاضيي که مر او را نيافت يک معلول		که دور اوست و ز پيري همي رود به عصا
به خونيي که بسي قلب بر جناح سفر		ز حجتش که برو نور روي اوست گوا
به تيغ مير علم کز دهان شير سپهر		به خون بگشته ز ضرب دو دست او به دعا
به آب دست نگاري که رود نيل فلک		به سرکشي سپر زرد مي‌کند پيدا
به کلک و کاغذ سطان دين نظام دوم		ز بحر شعر ترش در سه پرده يافت نوا
به تاجري که چو سيماب داشت صرفه نديد		که در سه بعد محقق ازوست خط ذکا
به شب که از مه نو هندويي است زرين گوش		متاع خود به منازل سپرد از سيما
به علم و حلم پرير و به حکم لازم دي		به روز کز دم صبح است ترک مارافسا
به سابقان شريعت به راسخان علوم		به روزنامه‌ي امروز و به هيبت فردا
به صائمان نهار و به قايمان در ليل		به پختگان طريقت به عادلان قضا
به خاصگان کمال و به محرمان وصال		به ساجدان سحرگه به صابران غدا
به مخلصي که دهد جان به حق به تنهايي		به عاشقان جمال و به تشنگان فنا
به عاشقي که بزد دست و جان فشان در رفت		ميان سجده ز سبحان ربي‌الاعلي
به عارفي که به يک ضرب معرفت جانش		هنوز در ره او ناشنيده بانگ درا
به عالمي که ز بيدار داشتن همه شب		بلا فرو شود آنگه برآيد از الا
به صادقي که اگر در رهش بود گردي		چو عقل کل بنخفتد ميانه‌ي اجزا
به قانعي که همه کون بوريا پنداشت		به هر سحر بنشاند ز چشم خون پالا
به عاصيي که پس از توبه در شبي صد بار		که کس نيافت از آن بورياش بوي ريا
به قاف و طور و سرانديب و بوقبيس و احد		به نار و نور درافتد ميان خوف و رجا
به آب زمزم و آب فرات و آب محيط		به مروه و جبل‌الرحمه و منا و صفا
به مجمع‌العرفات و به محشرالعرصات		به آب کوثر و آب حيات و آب رضا
به عز عالم ارواح و عالم اجساد		به منظرالدرجات و به مخرج‌المرعي
به بيت معمور و بيت قدس و بيت حرام		به فر عالم کبري و عالم صغري
به خال طرفه‌ي نون و به چشم شاهد صاد		به بيت احزان و بيت قبر و بيت بقا
به قاف والقرآن و به صاد والقران		به زلف پر خم ياسين و طره‌ي طاها
به روز عرفه و روز بدر و روز حنين		به علم القرآن و به علم الاسما
به عزت شب قدر و شب حساب برات		به روز جمعه و عيد و به روز حشر و جزا
به جانفزايي علم و به دل‌گشايي جان		به حرمت شب آبستن و شب يلدا
به به‌نشيني عمر و به به‌حريفي بخت		به پادشاهي عقل و رئيسي اعضا
به حاجبي دو ابرو به مردمي دو چشم		به پير طبعي روح و به دولت برنا
به عشق بلبل مست و غم کبوتر نوح		به هم سري دو دست و به سرکشي دوپا
به بار عام تو يعني که غلغل ملکوت		به حدس هدهد بلقيس و عزت عنقا
به پاي تخت تو يعني که ساق عرش مجيد		به رخش خاص تو يعني که دلدل شهبا
به خاک پاي تو کز رشح اوست آب حيات		به شير فرش تو يعني اسد برين بالا
بدان بلارک خون ريز زهرپاش چو نيل		به ياد گرد تو کاتش فکند در اعدا
به رمح مار مثالت که چون عصاي کليم		که گوهري به قطع اوست خاصه در هيجا
به ناوکت که شب تيره است موي شکاف		فرو برد به دمي صد هزار اژدرها
به فيض کف کريمت که بري و بحريش		که روشن است مويي نمي‌برد ز سها
به مجلس تو که جنات عدن را ماند		قبول کرد به صد بر و بحر در اعطا
به ساقي تو که چون عزم ترکتاز کند		يمينش از صف غلمان، يسارش از حورا
به مطرب تو که از رشک زخم زخمه‌ي او		هزار دل به سرغمزه آرد از يغما

چو زخمه سر زده شد زهره از سر صفرا

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته