علت آفرینش زشت و زیبای انسان ها
پرسش :
چرا خدا بعضی‌ها را زشت و بعضی‌ها را زیبا آفریده است؟
پاسخ :
الف) از نظر دین اسلام معیار ارزش و اعتبار هر کسی به ایمان، تقوا و اخلاق اوست و شکل، قیافه، رنگ پوست و تفاوت درجه‌ی زیبایی افراد نقسی در ارزش و اعتبار آنها ندارد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «همه‌ی مردم- از زمان آدم تا روزگار ما- مانند دانه‌های شانه با هم برابرند. هیچ عربی بر غیر عربی و هیچ سرخ پوستی بر سیاه پوستی برتری ندارد مگر به خاطر تقوا.»(1)
ب) این تفاوت‌های ظاهری برای آن است که همه شبیه به هم نباشند و مردم راحت بتوانند افراد مختلف را شناسایی کنند. اگر همه شبیه به هم بودند، شناسایی افراد از یکدیگر خیلی سخت می‌شد و هرج و مرج عظیمی دنیا را فرا می‌گرفت. هیچ کس نمی توانست برادر، خواهر، پدر و فرزند خود را از برادر، خواهر، پدر و فرزند دیگری تشخیص دهد. خدا در آیه‌ی 13 سوره‌ی حجرات می‌فرماید: «ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید. گرامی ترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.»
پ) خدا همه‌ی نعمت‌هایش را به یک نفر یا یک گروه خاص نداده و همه‌ی نعمت‌هایش را در یک شخص یا یک گروه معین جمع نکرده است. او بر اساس علم و حکمت خود، نعمت‌هایش را بین افراد و گروه‌های گوناگون تقسیم کرده است. هیچ کسی نیست که از همه‌ی نعمت‌ها برخوردار باشد. او به برخی مال و ثروت فراوان، به برخی هوش و استعداد علمی، به برخی صدای خوش، به برخی قد و قامت بلند، به برخی بینایی و شنوایی قوی، به برخی موقعیت ممتاز خانوادگی، به برخی حافظه‌ی قوی، به برخی ذوق شعر و شاعری و به برخی هم زیبایی چهره عطا کرده و خلاصه آنکه نعمت‌هایش را بین مردم تقسیم کرده است. پس از اول هم قرار نبوده است که هر انسانی از همه‌ی نعمت‌ها برخوردار شود و به طور مشخص، قرار نبوده است که همه‌ی آدم‌ها از نعمت زیبایی برخوردار شوند.
ت) زیبایی درجات گوناگون دارد و کمی نسبی و سلیقه‌ای است. خیلی‌ها که، آنها را زشت می‌پنداریم، واقعاً زشت نیستند و درجه‌ای از زیبایی را دارند؛ اگر چه در مقایسه با افراد زیباتر، زیبا دیده نمی‌شوند.
ث) مردم در نقاط مختلف، قبایل و نژادهای گوناگون متولد می‌شوند و از پدر و مادرهای متفاوتی به دنیا می‌آیند. به طور طبیعی، افراد متولد شده در مناطق گرمسیر، از افراد متولد شده در مناطق سردسیر تیره ترند و مردم نژاد اسیایی با مردم نژاد اروپایی فرق می‌کنند. همچنین افرادی که پدر و مادر قدبلندی دارند با افرادی که پدرو مادرشان قد کوتاهی دارند، متفاوت هستند. محل تولد، نژاد و پدر و مادر در شکل ظاهری افراد خیلی اثر گذار است. پس این توقع که همه از نظر زیبایی در یک سطح باشند، توقع درستی نیست.
ج) دنیا محل آزمایش انسان‌هاست و یکی از عوامل آزمایش مردم، بهره مندی متفاوت آنها از نعمت‌هاست. چه نعمت زیبایی، چه نعمت ثروت و چه بقیه‌ی نعمت‌ها، به طور یکسان بین مردم توزیع نشده است. خدا این کار را کرده است تا ببیند آیا افراد برخوردار از یک نعمت شکر گزاری می‌کنند و آیا مردم محروم از آن نعمت، صبوری می‌ورزند.
چ) بر اساس روایات اهل بیت (علیه السلام) در قیامت همه‌ی مومنان -حتی مؤمنانی که در دنیا چهره‌ی زیبایی نداشته‌اند- از چهره‌ی زیبا برخوردار می‌شوند حتی مرتب برزیبایی چهره شان افزوده می‌شود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: «سوگند به آنکه قرآن را بر محمد فرو فرستاد، اهل بهشت پیوسته به زیبایی چهره شان افزوده می‌شود. همان طور که در دنیا پیوسته از زیبایی شان کاسته می‌شود و پیرتر می‌شوند.»(2)
زندگی دنیا- هر چه باشد- می‌گذرد. مهم زندگی جاودان آخرت است که مومنان در آنجا در اوج زیبایی خواهند بود.
پی نوشت‌ها:
1. بحارالانوار، ج 22، ص 348.
2. بهشت از نگاه قرآن و حدیث، حدیث 244.
منبع: هفتاد پرسش و پاسخ درباره خدا، غلامرضا حیدری ابهری، تهران: انتشارات قدیانی، چاپ دوم، 1392.
الف) از نظر دین اسلام معیار ارزش و اعتبار هر کسی به ایمان، تقوا و اخلاق اوست و شکل، قیافه، رنگ پوست و تفاوت درجه‌ی زیبایی افراد نقسی در ارزش و اعتبار آنها ندارد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «همه‌ی مردم- از زمان آدم تا روزگار ما- مانند دانه‌های شانه با هم برابرند. هیچ عربی بر غیر عربی و هیچ سرخ پوستی بر سیاه پوستی برتری ندارد مگر به خاطر تقوا.»(1)
ب) این تفاوت‌های ظاهری برای آن است که همه شبیه به هم نباشند و مردم راحت بتوانند افراد مختلف را شناسایی کنند. اگر همه شبیه به هم بودند، شناسایی افراد از یکدیگر خیلی سخت می‌شد و هرج و مرج عظیمی دنیا را فرا می‌گرفت. هیچ کس نمی توانست برادر، خواهر، پدر و فرزند خود را از برادر، خواهر، پدر و فرزند دیگری تشخیص دهد. خدا در آیه‌ی 13 سوره‌ی حجرات می‌فرماید: «ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید. گرامی ترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.»
پ) خدا همه‌ی نعمت‌هایش را به یک نفر یا یک گروه خاص نداده و همه‌ی نعمت‌هایش را در یک شخص یا یک گروه معین جمع نکرده است. او بر اساس علم و حکمت خود، نعمت‌هایش را بین افراد و گروه‌های گوناگون تقسیم کرده است. هیچ کسی نیست که از همه‌ی نعمت‌ها برخوردار باشد. او به برخی مال و ثروت فراوان، به برخی هوش و استعداد علمی، به برخی صدای خوش، به برخی قد و قامت بلند، به برخی بینایی و شنوایی قوی، به برخی موقعیت ممتاز خانوادگی، به برخی حافظه‌ی قوی، به برخی ذوق شعر و شاعری و به برخی هم زیبایی چهره عطا کرده و خلاصه آنکه نعمت‌هایش را بین مردم تقسیم کرده است. پس از اول هم قرار نبوده است که هر انسانی از همه‌ی نعمت‌ها برخوردار شود و به طور مشخص، قرار نبوده است که همه‌ی آدم‌ها از نعمت زیبایی برخوردار شوند.
ت) زیبایی درجات گوناگون دارد و کمی نسبی و سلیقه‌ای است. خیلی‌ها که، آنها را زشت می‌پنداریم، واقعاً زشت نیستند و درجه‌ای از زیبایی را دارند؛ اگر چه در مقایسه با افراد زیباتر، زیبا دیده نمی‌شوند.
ث) مردم در نقاط مختلف، قبایل و نژادهای گوناگون متولد می‌شوند و از پدر و مادرهای متفاوتی به دنیا می‌آیند. به طور طبیعی، افراد متولد شده در مناطق گرمسیر، از افراد متولد شده در مناطق سردسیر تیره ترند و مردم نژاد اسیایی با مردم نژاد اروپایی فرق می‌کنند. همچنین افرادی که پدر و مادر قدبلندی دارند با افرادی که پدرو مادرشان قد کوتاهی دارند، متفاوت هستند. محل تولد، نژاد و پدر و مادر در شکل ظاهری افراد خیلی اثر گذار است. پس این توقع که همه از نظر زیبایی در یک سطح باشند، توقع درستی نیست.
ج) دنیا محل آزمایش انسان‌هاست و یکی از عوامل آزمایش مردم، بهره مندی متفاوت آنها از نعمت‌هاست. چه نعمت زیبایی، چه نعمت ثروت و چه بقیه‌ی نعمت‌ها، به طور یکسان بین مردم توزیع نشده است. خدا این کار را کرده است تا ببیند آیا افراد برخوردار از یک نعمت شکر گزاری می‌کنند و آیا مردم محروم از آن نعمت، صبوری می‌ورزند.
چ) بر اساس روایات اهل بیت (علیه السلام) در قیامت همه‌ی مومنان -حتی مؤمنانی که در دنیا چهره‌ی زیبایی نداشته‌اند- از چهره‌ی زیبا برخوردار می‌شوند حتی مرتب برزیبایی چهره شان افزوده می‌شود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: «سوگند به آنکه قرآن را بر محمد فرو فرستاد، اهل بهشت پیوسته به زیبایی چهره شان افزوده می‌شود. همان طور که در دنیا پیوسته از زیبایی شان کاسته می‌شود و پیرتر می‌شوند.»(2)
زندگی دنیا- هر چه باشد- می‌گذرد. مهم زندگی جاودان آخرت است که مومنان در آنجا در اوج زیبایی خواهند بود.
پی نوشت‌ها:
1. بحارالانوار، ج 22، ص 348.
2. بهشت از نگاه قرآن و حدیث، حدیث 244.
منبع: هفتاد پرسش و پاسخ درباره خدا، غلامرضا حیدری ابهری، تهران: انتشارات قدیانی، چاپ دوم، 1392.
