فرار نوجوان از محدودیت ها

آزادی های نوجوان باید با تدابیر درست والدین، شکل و هویت یابد. 
 

 بنیاد هر خانواده ای را پنج ستون اقتدار اجتماعی حفظ می کند. هریک از این پنج ستون آزادی مورد نظر نوجوان را مختل می کند. بنابراین زمانی فرا می رسد که نوجوان به این پنج ستون اعتراض می کند.

 

مشاجره و جر و بحث هایی که نوجوان، در دوره ی میانی نوجوانی، به راه می اندازد، نوعی برقراری ارتباط با والدین نیست، بلکه معمولا مشکلات بیشتر از اینهاست. نوجوان با این پنج رکن که برای امنیت و رشد مسئولیت پذیری او وضع شده اند مخالفت می کند و نام این مخالفت را می گذارد اثبات کردن. با بالا گرفتن درگیری ها، والدین باید راهی برای هدایت سازنده ی این درگیری پیدا کنند و از نوجوان بخواهند در پاسخ، آن را تقلید کند و بیاموزد.
 

والدین باید در این سن که نوجوان زودرنج و تحریک پذیر است یک روش ستیز حمایت کننده اختیار کنند. گاهی والدین می خواهند با نوجوان در مورد چیز مهمی صحبت کنند. اما به نظر نمی رسد هرگز بتوان «وقت خوبی» برای نزدیک شدن به او پیدا کرد. چون او یا پای رایانه است، یا مشغول پیامک دادن به دوستانش یا دارد برنامه ای تماشا می کند، یا مشغول انجام دادن کاری است، یا هیچ کاری ندارد حوصله اش سر رفته است و بد اخلاق است، یا خیلی خسته است، یا دارد آماده می شود از خانه بیرون بزند و در جواب والدین می گوید: «حالا نه – بعدا» با توجه به این واقعیت، والدین باید در مقابل زودرنجی و تحریک پذیری شجاع باشند، چون اگر نوجوان نگران و مضطرب باشد وقت خوبی برای صحبت کردن در مورد نگرانی های والدین و پرسش و پاسخ نیست.
 
بنابراین، ممکن است والدین برای صحبت کردن وقتی تعیین کنند که برای فرزندشان مناسب و دلخواه باشد یا نباشد.
 
وقتی زمان آن می رسد که والدین آزادی های مورد نظر نوجوان را به او اعطا کنند، باید مذاکره ی دشواری را رهبری کنند. یکی از این راه ها این است که خواسته های خود را در قالب قرارداد اجرایی به نوجوان عرضه کنند. این قرارداد اجرایی شامل شش بند است که در واقع توافق نامه بین شما و نوجوان شماست. او می داند که برای به دست آوردن آزادی باید به بندهای توافق نامه عمل کند.

 

وقتی نوجوان همه ی مطالب بالا را رعایت کرد، والدین آماده اند به درخواست بعدی او برای کسب آزادی بیشتر است جامه ی عمل بپوشانند. به هر حال اگر نوجوان به والدین خود دروغ گفته باشد، به قول و قرار خود پایبند نمانده باشد، در خارج از محیط خانه دردسر درست کرده باشد، فقط به نیازهای خود فکر کرده باشد، از شرکت در بحث های خانوادگی طفره رفته باشد، و با والدین با ادب و احترام صحبت نکرده باشد، والدین تمایلی پیدا نمی کنند به قولشان مبنی بر اعطای آزادی عمل کنند. آزادی را در این سن حساس باید مشروط اعطا کرد – شرط ها را قبل از اجازه دادن باید مشخص کرد. والدینی که در دوره میانی نوجوانی توانایی حفظ چارچوب خانواده را به صورت محکم و استوار نداشته باشند، کنترل مرحله ی بعدی نوجوانی برایشان بسیار مشکل خواهد بود.
 
مهم تر از همه، اگر والدین در مورد مشروط بودن آزادی محکم نباشند، نوجوان از حمایت های توأم با برخی ممنوعیت های والدین، در اواسط نوجوانی محروم می شود. وقتی والدین در مقابل آزادی ای که به فرزند می دهند، هیچ قید و شرطی تعیین نکنند، نوجوان می داند که والدین نمی توانند او را برخلاف میل خودش به کاری وادار یا از کاری منع کنند.
 
او می داند، حد و حدود آزادی اش بستگی به خودش دارد و این واقعا خطرناک است و عاقبت وخیمی دارد. آنچه از نوجوان محافظت می کند، چهارچوب خانوادگی است که با اتکاء به آن می تواند با تقاضاهای دوستان مخالفت کند، مثلا در بحث با دوستانش که می خواهند کاری انجام دهند که او موافق نیست، ولی می ترسد نظرش را بگوید و به خواست آنان نه بگوید، می تواند از قانون ممنوعیت والدین استفاده ی شخصی کند و با سرزنش والدینش از همراهی با دوستان طفره برود، مثلا بگوید: «والدینم اگر بویی ببرند مرا تنبیه می کنند، ارزشش را ندارد».
 
البته این فقط یک دروغ است، اما حداقل وجهه ی نوجوان را نزد دوستانش حفظ می کند. پدری این قوه ی محرکه را تبدیل به یک جمله کرد و به نوجوان خود گفت که هر وقت دوستانت می خواهند تو را وارد ماجرایی کنند که میدانی عاقبت خوشی ندارد، اما خجالت می کشی به آنان جواب منفی بدهی اصلا ناراحت نشو «تقصیر را به گردن من بینداز و بگو پدرم گفته با شما همکاری نکنم».
 
خب، حالا اگر بخواهیم مسیری را که نوجوان باید طی کند به جاده تشبیه کنیم، باید گفت: «این مسیر دست اندازهای زیادی دارد». اگر بخواهیم چند تا از این دست اندازها را نام ببریم عبارت اند از: بی نظمی، مقاومت، به چالش کشیدن محدودیت ها، نفوذ دوستان و همکلاسان، دروغ گویی و جر و بحث. این دوره برای والدین کمتر خوشایند است و نوجوان کمتر برای زحمات آنها ارزش قائل است. و از دو مرحله تشکیل می شود: جدایی نوجوان از کودکی، و بی مزد و منت خدمت کردن والدین. در فصل بعد، به دو مرحله ی نهایی نوجوانی می پردازیم - مرحله ی پایانی نوجوانی و مرحله تجربه ی استقلال - که در این مراحل نوجوان برای تبدیل شدن به فردی بزرگسال آماده می شود.
 

نویسنده: کارل پیکارد

  
منبع: کتاب «دوران نوجوانی فرزندتان را دریابید»