تاثیر وسواس مادران بر فرزندان

درمان افسردگی مادران با کاهش اختلال های اضطرابی و عدم درمان آنها با تشدید اختلال های رفتاری کودک همراه است.
 

سلامت جسمانی و روانی مادر در ایجاد فضایی سالم در خانواده و به عنوان اولین پایگاه آموزش و پرورش کودک، از بنیادی ترین عوامل شکل گیری شخصیت به شمار می رود؛ زیرا سبک های استدلالی، عاطفی و رفتاری کودک در سال های نخستین زندگی، به شدت تحت تاثیر خانواده، به ویژه «مادر» است. بررسی ها نشان می دهند بیماری های روانی والدین، به ویژه مادر، غالبا با مشکلاتی در فرزند پروری و ارایه نقش مادری او همراه است و تجربه های اولیه رابطه او با کودک می توانند، به شکل گیری دلبستگی نا ایمن و بروز اختلال های رفتاری از جمله اضطراب در او منجر شود.
 

از آنجا که غالبا مشکلات دوره های بعدی زندگی افراد، از دوران کودکی آغاز می شوند و تداوم می یابند، با درمان کردن کودکی که دارای مشکلات روان شناختی است، از چالش های بسیار در دوران نوجوانی و بزرگسالی او پیشگیری می شود؛ در غیر اینصورت نه تنها مشکلات کودک از بین نمی روند، بلکه در طی مراحل مختلف تحول و رشد، با افزایش آسیب پذیری، مسایل جدی تر برای او خانواده اش نمایان می شود.

تکرار و پیشروی بیماری های روانی والدین، به طور قطع کیفیت مراحل رشدی کودک را تحت تاثیر قرار می دهد و تهدیدی اساسی در سلامت کودک به شمار می رود. علاوه بر آن، مهمترین عامل وجود اختلال های کودکی و درمان نشدن آنها، همین آسیب روانی والدین و ناکارآمدی خانواده هاست. بنابراین تشخیص بیماری های روانی پدر و مادرها، از جمله اختلال ناتوان کننده وسواس ( که موضوع این بحث است ) و درمان آن در وهله اول و پیش از کودکان، کاری بس ضروری و سودمند است.
 

اختلال وسواس را همه خوب می شناسیم و می دانیم که یک اختلال روانی ناتوان کننده است که با افکار مزاحم تکراری و ناخواسته، فرد را به انجام اعمال بی اختیار و بیهوده وادار می کند. متاسفانه این اختلال شایع اضطرابی، سیری پیش رونده دارد و خودبخود درمان نمی شود. و نکته ناگوار اینجاست که وجود وسواس در مادران، مشکلات اضطرابی جدی را در فرزندان به دنبال خواهد داشت؛ چرا که مادر وسواسی بیش از مادر سالم در تعامل با فرزندانش، سرد، انتقادی، طرد کننده، کنترل گر، شکاک، تنبیه کننده و آزارنده است و در بسیاری موارد بیش از حد مورد نیاز، از کودک خود حمایت می کند.
 

مهار و کنترل بیش از حد و وسواسانه رویدادها، نه تنها محیط مناسبی برای رشد و بالندگی کودک فراهم نخواهد کرد، بلکه موجب بروز دلبستگی نا ایمن، نارضایتی و بی کفایتی و به دنبال آن بسیاری از مشکلات رفتاری و هیجانی در کودک خواهد شد. امر و نهی و یا حمایت بیش از حد مادر، بروز اضطراب، نافرمانی و تضاد ورزی در کودک را به دنبال خواهد داشت و موجب می شود که در پی آن اقدام به نقض قوانین کند؛ و جالب است زمانی این نافرمانی ظاهر یا تشدید می شود که مادر و پدر کنترل خود را بر روی کودک افزایش می دهند.

اما خوشبختانه درمان مادران کنترل گر و مضطرب به کاهش سطح مهارگری و مداخله آنان در فعالیت های کودک می انجامد و رفتارهای اضطرابی و نافرمانی کودکان را کاهش می دهند. به گفته متخصصین، آموزش و درمان والدین، نه تها برای خود آنها سودمند است، بلکه در الگودهی به کودکان نیز بسیار موثر است و تحقیقات به وضوح نشان داده اند که درمان افسردگی مادران با کاهش اختلال های اضطرابی و عدم درمان آنها با تشدید اختلال های رفتاری کودک همراه است.
 

بنابراین با قرار گرفتن مادر در شرایط درمانی موثر تحت نظر درمانگر متخصص و احتمالا دارو درمانی، می توان امیدوار بود و انتظار داشت که با کاهش نشانه های وسواسی مادر، اختلالات اضطرابی کودک نیز کمرنگ تر شوند و بدانید که مداومت در درمان و پیگیری منظم احوالات روانی خود به عنوان والد، تحت نظارت یک روانشناس، از وظایف مهم والدگری شماست؛ چرا که بعد از تصمیم به فرزندآوری، لازم است به حقوق کودکی که او را دعوت به آمدن به این دنیا می کنید، نیز احترام بگذارید و با روان سالم و آماده، وظیفه والدینی خود را آغاز کنید.

توصیه می کنیم این کار را که از بروز بسیاری از آسیب های خانواده و جامعه پیشگیری می کند، پیش از تولد فرزندان تان شروع کرده و بعد از حصول بهبودی، در آرامش و سلامت کامل روان تصمیم به فرزندآوری بگیرید تا دوران شیرین و کم چالش تری را با کودکان تان تجربه کنید و از روزگار پدر و مادری خود لذت ببرید.

منبع: مرکز مشاوره رهیاب - افسانه احمدی