چون موضوع فلسفه، وجود، و تعريف آن پي بردن به حقايق جهان هستي است، اين اشکال جلب نظر خواهد کرد که معدوم و احکام آن، که از دايره ي هستي و حقيقت بيرون است، چگونه در کنار مسائل جدي فلسفه قرار گرفته و فلاسفه...

پديده هايي که تنها در عقل به ظهور مي رسند و شايسته ي عرض وجود در ماوراي محيط ذهن نيستند در فلسفه به عنوان « معقول دوم » شهرت يافته اند؛ و با دقت و تأملي که در مورد آن ها به عمل مي آيد معلوم مي شود که آن...

قضيه، که هميشه مرکب از موضوع ( محکوم عليه ) و محمول ( محکوم به ) و نسبت حکميه است از لحاظ الفاظي که در محمول قرار مي گيرند انواع مختلفي به خود مي پذيرد و طبعاً با اختلاف انواع صورت هاي منطقي آن، متفاوت...

حقيقت وجود، جوهر نيست؛ زيرا جوهر ماهيتي است که اگر هستي عيني و خارجي بيابد به موضوع موجود تعلق نمي پذيرد، و وجود اصلاً ماهيت نيست تا مشمول اين تعريف گردد. همچنين، حقيقت وجود عرض نيست؛ زيرا عرض به

مقصود از وجود در اين فصل مفهوم مشترک وجود نيست، بلکه حقيقت مطلق هستي است که در مباحث گذشته اشتراک و يگانگي آن در جميع افراد به نحوي مفروض و مسلّم تصوّر گرديد اما از وحدت و يکتايي آن بحثي به ميان نيامد....

در بحث اصالت وجود، که بايد آن را مانند اصل موضوعي براي اثبات قضاياي فلسفه به کار برد، مدلل مي گردد که اصولاً واقعيت و اصالت معادل وجود است، و هر چه هستي ندارد اصالت ندارد، و حقيقت هستي در مورد خود، عين...

ترديد نيست که تنها به موجب وجود به هر معني و در هر مرتبه و به هر نحو که باشد ماهيات اشيا حقيقت و واقعيت مي يابند، ولي بايد آگاه شد که آيا وجود خارجي ( يعني وجود خارج از ذهن ) است که اشيا را به ثبوت و ظهور...

« حق » از نظر لغوي به معني « ثبوت » است و معني وصفي آن ثابت مي آيد و به همين معني به ذات باري تعالي « حق » گفته مي شود، زيرا ثبوت ذات احديت کامل ترين و بالاترين انحاي ثبوت است که سزاوار آن ساحت قدس ربوبي...

در اين بحث، گروه حکما با دسته ي متکلمين اشعري مواجه شده اند و مطلبي کاملاً واضح را براي دفع بعضي توهمات مدلل داشته اند.

معروف ترين و استوارترين سخني که درباره ي حقيقت وجود گفته شده رأي حکماي پهلوي است که پيروان مکتب اشراق نيز آن را با حسن قبول تلقي کرده اند و مبناي ذوق فلسفي خود قرار داده اند.