ناخوشنامی شوخی

وقتی مردم با این سؤال مواجه می‌شوند که چه چیز در زندگی آنان از اهمیت برخوردار است، غالباً به شوخی اشاره می‌کنند. شریکان زندگی وقتی آن ویژگی‌های...

جمعه، 22 آبان 1394

نظریه‌ی خودبرتربینی

دیدگاهی نسبت به خنده که با افلاطون و کتاب مقدس شروع شد و به مدت دو هزار سال بر اندیشه‌ی غربی در باب خنده حاکم بود، در قرن بیستم، نظریه‌ی خودبرتربینی...

جمعه، 22 آبان 1394

پنج درون‌مایه‌ی فلسفی هنر مفهومی

مسئله‌ی تعریف هنر به هیچ‌ وجه دغدغه‌ای نیست که خاص هنر مفهومی باشد. دلمشغولی‌ای که تعریف هنر برمی‌انگیزد ریشه در دو مسئله‌ی عمده دارد: نخست آن...

پنجشنبه، 21 آبان 1394

فلسفه‌ی هنر مفهومی

دغدغه‌های فلسفیِ ناشی از هنر مفهومی را می‌توان به دو دسته‌ی اصلی تقسیم کرد: دسته‌ی نخست پرسش‌های خاصی هستند در مورد خودِ هنر مفهومی و ادعاهایی...

پنجشنبه، 21 آبان 1394

خدا چونان ساعت‌سازی بزرگ

"اس. ال. ماکی" در کتاب "زمان در زندگی و اندیشه‌ی غربیان" (1980) به درستی سالهای 1660 تا 1760 در انگلستان را "انقلاب ساعت"‌ می‌نامد. در خلال این...

چهارشنبه، 18 شهريور 1394

نسبیت علم و تاریخ

کاربست علم در مورد گذشته وظیفه‌ی تاریخ، مانند هنرها و علوم دیگر، آوردن چیزهای معین به ذهن و خاطر انسان است. ولی تفاوت عمده‌ای میان هنر و علم...

جمعه، 6 شهريور 1394

تبیین در تاریخ‌نگاری (2)

عبارت "شناخت کنونی" پرسش‌ها و مسائل شناخت‌شناسانه پیش می‌آورد. معیارهای شناخت چیست؟ آیا دسته‌ای معیار شناخته شده‌ی عام وجود دارد یا معیارهای...

جمعه، 6 شهريور 1394

تبیین در تاریخ‌نگاری (1)

آیا، چنانکه بسیاری مؤسسات فرض می‌کنند، تاریخ یکی از شاخه‌های علوم‌اجتماعی است یا نه؟ پاسخ این پرسش تا حدودی به تعریف مربوط می‌شود. اگر منظور...

جمعه، 6 شهريور 1394

نحوه‌ی تبیین در علوم‌اجتماعی

تصور و ایده‌ی علم اجتماعی در سده‌ی هجدهم چونان بخشی از جریان روشنگری شکل گرفت. در حالی که دانشمندان سده‌ی هفدهم (کپلر، گالیله، هاروی، بویله،...

جمعه، 6 شهريور 1394

تبیین آماری در علوم

بسیاری افراد می‌خواهند بر ماهیت علمی علوم اجتماعی تأکید کنند. از آنجا که آمار به خادم تقریباً همه‌ی علوم تبدیل شده است، باید نخست به تبیین آماری...

جمعه، 6 شهريور 1394

جایگاه شرور در نظام آفرینش

هر ساله، حوادث زیان باری چون سیل و زلزله شمار فراوانی را به کام مرگ می‌فرستند و کسان بسیاری را بی‌خانمان می‌سازند. از آغاز پیدایش انسان، کودکان...

چهارشنبه، 4 شهريور 1394

حقیقت چیست؟

نیازی نیست اکنون درباره‌ی نظریه‌های فلسفی حقیقت بحث کنیم و چندان بر خطا نخواهیم بود این گفته‌ی قدیمی را بپذیریم که: "حقیقت عبارت است از مطابقت...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

خاستگاه دین (1)

بسیاری از دانشمندان بر این باورند که نه تنها در گذشته، بلکه در آینده نیز از جهان عاری از دین نتوان سراغ گرفت. به گفته‌ی ارنست رنان ( 1823-1892...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

خاستگاه دین (2)

لودویک فویرباخ (1804- 1872 م) فیلسوف حس گرای آلمانی، بر این باور است که فلسفه‌ی هگل و [ ادیانی چون ] مسیحیت، با گرفتار شدن در دام یک خطای زیان...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

دین شناسی یا فلسفه‌ی دین چیست؛

چه بسیارند واژه‌هایی که بارها در گفت‌وگوهای روزمره به کار می‌روند؛ اما ارائه‌ی تعریفی دقیق از آنها کار آسانی نیست. به گفته‌ی برخی از پژوهشگران،...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

ماهیّت علم

کلمه‌ی « Science » از کلمه‌ی لاتینی دانش یا دانستن گرفته شده است، امّا این کلمه بویژه به دانشی که از طریق روش تحقیق بخصوصی به دست می‌آید، اشاره...

يکشنبه، 1 شهريور 1394

مقبولیت اجتماعی در تغییر پارادایم ها

در اینجا می‌خواهیم موضوع را در سطح جامعه‌ی علمی بررسی كنیم، یعنی اینكه چگونه دانشمندان یك جامعه‌ی علمی به جایی می‌رسند كه تغییر نگرش از پارادایم...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

پیشرفت علم با تكیه به پارادایم‌ها

مطابق باور رایج، اما ناكاویده و بازشناسی ناشده‌ی جامعه علمی، به نظر می‌رسد رشد علم در كلیه‌ی بخش‌هایش همچون مفاهیم، حوزه‌ی مسائل مطرح و روش‌های...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

گسست ارتباطی پارادایم ها

یكی از تبعات قیاس ناپذیری پارادایم ها، بالاخص جنبه‌ی تغییر معنایی آن، این است كه هیچ زبان مشتركی میان دو پارادایم وجود ندارد كه طرفداران آنها...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394

معیار گزینش پارادایم ها

آنچه می‌توان از اظهارات جامعه‌ی علمی و یا كُتب درسی درباره‌ی معیار برگزیدن هریك از پارادایم های رقیب برداشت كرد، آن است كه دانشمندان براساس استدلال‌های...

پنجشنبه، 22 مرداد 1394