فرضیه‌ی اخلاق پروتستان

فرضیه‌ی ماکس وبر درباره‌ی رابطه‌ی میان آیین پیوریتنی و «روحیه‌ی سرمایه‌داری» که نخستین‌بار در 1904 منتشر شد، بحثی را در میان دانش‌پژوهان به پا...

يکشنبه، 9 اسفند 1394

زیبایی‌شناسی

زیبایی‌شناسی به معنای جدید آن، اغلب یک رشته‌ی فلسفی دانسته می‌شود که یا فلسفه‌ی پدیده‌های زیبا (اشیاء، کیفیات، تجربه‎ها و ارزش‌ها) است، یا فلسفه‌ی...

دوشنبه، 3 اسفند 1394

دروازه‌ی بوطیقا

آیا می‌توان هنر را به سیاه‌نمایی و ناامید‌کنندگی و یا واقع‌نمایی و امیدوارکنندگی متصف نمود؟ آیا هنر می‌تواند با سیاه‌نمایی مردم را ناامید کند؟...

چهارشنبه، 28 بهمن 1394

هنر آرمانی، هنر آنی

هنرچه نسبتی با امید دارد؟ آیا هنر منشأ امید است؟ امید نسبتی با آینده و به تبع آن، با زمان دارد؛ لذا فهم ما از آینده و زمان و نسبت ما با آن، جلوه‌ی...

چهارشنبه، 28 بهمن 1394

پاسخ علم به پرسش‌های غیر علمی

می‌گویند انسان به علم امید بسته است حال آنکه علم نمی‌تواند پاسخگوی این باشد؛ چرا؟ مگر بشر چه چیزی می‌خواهد و در آرزوی چه چیزی است که علم نمی‌تواند...

سه‌شنبه، 27 بهمن 1394

تفکر دو قطبی (2)

بی تردید، تفکر دو قطبی شده تنها یکی از موارد بی شماری است که ممکن است ما را از لحاظ فلسفی به بن بست بکشاند. تاریخ فلسفه آکنده از چنین نمودهایی...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

تفکر دو قطبی (1)

تفکر عامّی وجود دارد که می‌توان آن را دوقطبی کردن نامید و ظاهراً منشأ بخش اعظم مابعدالطبیعه است. در این تفکر اشیا به دو مقوله‌ی مانعةالجمع تقسیم...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

خدا در فلسفه‌ی حکیمان مسلمان

مسئله‌ی وجود خدا از دیرباز یکی از مباحث مهم مابعدالطبیعه بوده است، حکیمان در این مورد آرای متفاوتی را ابراز کرده‌اند‌. پاره‌ای از این آرا در...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

خدا و اعتقاد به خدا از منظر فلسفی (1)

شاید هیچ‌گاه از زمینه‌های صرفاً مابعدالطبیعی، اعتقادی جدی، زنده و دینی به خدایان برنخاسته و مورد حمایت واقع نشده است. چنین عقایدی در هر عصر و...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

خدا و اعتقاد به خدا از منظر فلسفی (2)

آنچه تاکنون گفته شد شناختی اجمالی درباره‌ی مفهوم خود علت خود به ما می‌دهد، مفهومی که عامه‌ی مردم، حتی گاهی محققان نیز آن را به درستی ادراک نکرده‌اند....

يکشنبه، 11 بهمن 1394

جبر و اختیار

هر چه وجود امر دیگری بر آن متوقف باشد، به گونه‌ای که با غیبت او آن غیر هم غایب باشد، آن را شرط گویند و آن غیر را مشروط. شرط ممکن است عدمی باشد...

يکشنبه، 11 بهمن 1394

بررسی تقدیر در فلسفه و مابعدالطبیعه (1)

همه‌ی ما گاهی در لحظاتی که احساس درد، تهدید، یا فقدان می‌کنیم، آماده‌ایم که عقیده‌ی جبر را بپذیریم، عقیده‌ای که بر طبق آن هر آنچه در لحظه‌ای...

جمعه، 9 بهمن 1394

بررسی تقدیر در فلسفه و مابعدالطبیعه (2)

وضعیت غیرعادی اُسمو او را به قبول مذهب جبر کشاند. شاید این اعتقاد کامل نبود، چه درست در آخرین لحظه بیهوده تلاش کرد که تقدیر خود را نادیده بینگارد...

جمعه، 9 بهمن 1394

اختیار و اصالت موجبیت (2)

این سخن که در مورد خاصی هر آنچه می‌کنم به اراده‌ی من بستگی دارد، به این معناست که در آن مورد، نسبت به آنچه در آن لحظه انجام می‌دهم مختارم. پس...

جمعه، 9 بهمن 1394

اختیار و اصالت موجبیت (1)

اگر در لحظه‌ی معینی جهان و یا پاره‌ای از آن را مورد نظر قرار دهیم، به یقین خواهیم دید که هر جزئی از آن کاملاً متعین است و هیچ‌گونه ابهام و فتور...

جمعه، 9 بهمن 1394

مثلث اخلاقی خواجه‌ی جهان

گزاف نیست اگر گفته شود که در تاریخ فرهنگ ایران، در سده‌های میانه‌ی هجری حریری از تفکر عرفانی (صوفیانه) بر سرتاسر حیات فرهنگی گسترانیده شده است،...

چهارشنبه، 30 دی 1394

آیا آثار هنری در ذهن وجود دارند؟

اگر نباید آثار هنری را با موجودیت مادی [یا فیزیکی] آنها یکی بدانیم، پس آیا باید آنها را موجودات ذهنی بدانیم؟ بندتو کروچه و آر. جی. کالینگوود...

شنبه، 26 دی 1394

پرسش از مفهوم اصالتِ یک قطعه‌ی موسیقی

مسائل مربوط به هستی‌شناسی هنر مسائلی نیستند که فقط برای فیلسوفان مطرح باشند. آنها به مسائل عملی و عینی درباره‌ی اینکه آثار مورد نظر چگونه باید...

شنبه، 26 دی 1394

مقدمه‌ای بر هستی‌شناسی هنر

ممکن است برداشتهای مختلفی از سؤال «هنر چیست؟» وجود داشته باشد. در جستار حاضر به مسائل مربوط به هستی‌شناسی هنر می‌پردازیم: «آثار هنری چگونه، و...

شنبه، 26 دی 1394

ویژگیهای زیباشناختی و غیرزیباشناختی هنر

واژگان زیباشناسی بسیار غنی هستند و، به گفته فرانک سیبلی، «تقریباً تنوع بی‌انتهایی» دارد. مثلاً می‌گوییم: "این شعر بافت محکمی دارد یا بسیار تکان...

شنبه، 26 دی 1394