مبناگروی از منظر اندیشمندان مسلمان (1)

در این نوشتار به شرح و بررسی دیدگاه متفكران مسلمان در باب معیار صدق، یا به عبارت دیگر، كیفیت موجَّه و مدلّل ساختن باورها و گزاره‌ها می‌پردازیم....

جمعه، 8 مرداد 1395

موجه سازی یا معرفت شناسی فضیلت‌گرا

یكی از جدیدترین رویكردهای معرفت شناسان در باب مفاهیم اساسی معرفت شناسی، نظیر معرفت و موجّه سازی، رویكرد معرفت شناسی فضیلت گرا است. این نگرش كه...

جمعه، 8 مرداد 1395

بداهت یا عدم بداهت علم ما به جهان خارج

در مبحث علم ما به جهان خارج، چه از منظر فیلسوفان مغرب زمین و چه از منظر دیگر فیلسوفان، لازم است دو مسأله را از یكدیگر تفكیك نمود:

جمعه، 8 مرداد 1395

مهمترین اشكالات به مؤلفه‌ی «مطابقت با واقع» در معرفت شناسی

در نظریه مطابقت اصولی چند مسلم و بدیهی تلقی شده كه براساس آن اصول، نظریه مطابقت مدافع واقع گرایی است. آن اصول عبارتند از: الف) واقعیتی بیرون...

جمعه، 8 مرداد 1395

قرائت تارسكی از نظریه‌ی مطابقت

نظریه‌ی مطابقت در قرن بیستم در دانش‌هایی همچون معناشناسی، فلسفه‌ی منطق و معرفت شناسی تقریرها و تفسیرهای گوناگونی دارد. مور، ویتگنشتاین، راسل...

جمعه، 8 مرداد 1395

تعریف یقین

منطق‌دانان مسلمان با پیروی از منطق ارسطو، برهان را منتج یقین و طبعاً مبادی برهان را یقینی می‌دانند. از این رو، در مواضع متعددی از منطق به ویژه...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معنی مؤلفه‌ی باور در معرفت

براساس تعریف رایج معرفت در میان عموم معرفت شناسان كشورهای انگلیسی زبان (Anglo-American philosophy) عنصر «باور» یا «اعتقاد» (belief) یكی از مؤلفه‌های...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

تحلیل فلسفی معرفت

فیلسوفان مغرب زمین معمولاً معرفت (البته معرفت گزاره‌ای) را چنین تحلیل کرده‌اند: «باور صادق موجّه». این تعریف سابقه‌ای دیرین دارد و تا اعصار بسیار...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

تحلیل یا تعریف معرفت از منظر اندیشمندان مسلمان

واژه‌ی «معرفت» معادل آن در انگلیسی، یعنی واژه‌ی «knowledge»، كاربردهای متنوعی دارد. به تعبیر فنی، know و مشتقات آن در انگلیسی به نحو مشترك لفظی...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معنای واژه‌ی معرفت و مترادف‌های آن در زبان‌های دیگر

در فارسی، واژه‌های معرفت و علم به معنای آگاهی، شناخت و ادراك است. بلكه می‌توان گفت:‌ در عربی نیز واژه‌های علم و معرفت مترادف بوده، معنای واحدی...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

پیشینه‌ی معرفت شناسی

بررسی تاریخچه‌ی معرفت شناسی مجال گسترده‌ای می‌طلبد. حتی ارائه‌ی تصویری اجمالی از پیشینه‌ی معرفت شناسی، تاریخچه مسایل و نظریه‌های مطرح شده در...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

روش تحقیق در معرفت شناسی

معرفت شناسی دانشی عقلی است. دانش عقلی دانشی است كه گزاره‌های آن پیشین است و روش تحقیق در این گونه دانش‌ها، یعنی در دانش‌های عقلی، استفاده از...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معرفت شناسی و دانش‌های همگن

معرفت شناسی با دانش‌های بسیاری شباهت دارد. این شباهت گسترده و وسیع است و ابعاد گوناگونی را دربرمی‌گیرد كه مهم‌ترین آنها عبارتند از: شباهت از...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

معرفت شناسی مطلق و معرفت شناسی مقید

منظور از معرفت شناسی مطلق آن دسته از نظریه های معرفت شناختی است كه به حوزه خاصی اختصاص ندارد و همه‌ی حوزه‌های معرفت را در برمی‌گیرد. اما منظور...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

جایگاه معرفت شناسی معاصر در فلسفه تحلیل و فلسفه اروپایی

بحث از رویكردهای معرفت شناسانه، لازم است جایگاه معرفت شناسی معاصر را در فلسفه‌ی مغرب زمین بررسی كنیم و ببینیم كه این معرفت شناسی با نگرش‌های...

پنجشنبه، 7 مرداد 1395

رابطه‌ی اخلاق با دین

درباره اخلاق، این سئوال مطرح می‌شود که آیا اخلاق مستقل از دین است و ارتباطی به دین ندارد یا اخلاق بدون ارتباط با دین تحقق نمی‌یابد؟

جمعه، 21 خرداد 1395

مسئولیت اخلاقی چیست؟

یکی از مسائلی که در فلسفه اخلاق مطرح می‌شود این است که آیا خیر و شر اخلاقی اموری عینی و واقعی هستند؟ و یا اموری ذهنی و شخصی؟ این تعبیرات در اصطلاح...

جمعه، 21 خرداد 1395

آیا اخلاق مطلق است یا نسبی؟

یکی از مباحثی که اخیراً در فلسفه اخلاق، مطرح شده این است که آیا احکام اخلاقی، احکامی است مطلق یا نسبی؟ مطلق بودن احکام اخلاقی به این معنی است...

جمعه، 21 خرداد 1395

مکاتب اخلاقی مبتنی بر جهان بینی

یک دسته از مکتبهای اخلاقی هستند که قدر جامع آنها این است که معیار ارزشهای اخلاقی را ترک تعلقات دنیوی می‌دانند. این قدر جامع بین بسیاری از مکتبهای...

جمعه، 21 خرداد 1395

بررسی نظرات سقراط، افلاطون و ارسطو درباره‌ی اخلاق

یکی از مکتبهای اخلاقی متافیزیک، مکتبی است که ملاک خیر اخلاق را «سعادت و کمال» می‌داند. کسانی که این اصل را پذیرفته‌اند به صورتهای مختلفی، مبانی...

جمعه، 21 خرداد 1395