نقد و بررسی تئودیسه ی غایت شناختی سوئین برن در مورد مساله شر

وجود انواع شرور در جهان هستی همواره دست مایه ملحدین برای نقد عقلانیت خداباوری قرار گرفته است. در میان پاسخ های مختلفی که توسط خداباوران به مساله...

شنبه، 6 آذر 1395

زبان و مفهوم‌سازی

اگر خواسته باشیم به ماهیت ویژه‌ی مفهوم دینی- اسطوره‌ای نه تنها از طریق نتایج این مفهوم بلکه از رهگذر شناخت اصل شکل‌گیری آن پی بریم، و حتی از...

پنجشنبه، 4 آذر 1395

جادوی کلام

این پرسش برای ما مطرح است که ارتباط میان دو مفهومی در ساختار «جهان» ی که به وسیله‌ی گفتار و اسطوره تحقق می‌یابد، چگونه منعکس می‌شود. در این جا...

پنجشنبه، 4 آذر 1395

درس‌گفتارهای آدام اسمیت درباره‌ی فلسفه‌ی حقوق

نظریه‌ی عواطف اخلاق با این وعده‌ی اسمیت تمام می‌شود که، در آینده، متونی به قلم او، در تشریح نقش دولت و نقش قانون‌گذار، نوشته خواهند شد. واضح...

سه‌شنبه، 4 آبان 1395

اراده: عامل هستیِ مسئولیت‌ها و بایستی‌ها

چنان که سبزواری در این بیت می‌گوید، بعد از داعی، یعنی پس از تمایل و انگیزه نسبت به مطلوب، که شرط اول اراده است، باید درک ملایم نسبت به فعل حاصل...

يکشنبه، 17 مرداد 1395

هستی‌شناسی جامعه

در سلسله‌ی هستی‌هایی که، که بر طبق نظریه‌ی ما، به بایستی‌های اخلاقی و سیاسی می‌گراید موضوعات و مسائلی هست که حق داریم راجع به آنها سؤال کنیم...

جمعه، 15 مرداد 1395

تفاوت ارزش‌ها و هستی‌ها

میانگری‌های هستی و نقش و نگارهای آفرینش با یکدیگر تفاوت دارند. و در این میان، ارزش‌ها نیز گروه خاصی از هستی‌هاست، فلسفه بحث از مطلق وجود است،...

جمعه، 15 مرداد 1395

صحت و فساد از منظر فلسفه‌ی اخلاق

فرنگی‌ها مفاهیمی از قبیل صحت و فساد را جزو ارزش‌ها به حساب می‌آورند و معتقدند که اینها دستوری هستند، نه اخباری؛ نمی‌توانید از آنها خبر بدهید،...

جمعه، 15 مرداد 1395

تقابل عدل و ظلم

سؤالی که می‌خواهیم مطرح کنیم این است که تقابل عدل و ظلم جزو کدام یک از اقسام تقابل است. چهار قسم تقابل وجود دارد:

جمعه، 15 مرداد 1395

مبادله‌ی منطقی هستی و بایستی

علمای شیعی حرارت را، که ذاتاً کیفیت است، به صورت کمیت درمی‌آورند و آن را درجه‌بندی می‌کنند. درجه‌بندی حرارت ثانیاً و بالعرض است، چون کیفیت از...

جمعه، 15 مرداد 1395

چگونه ماده‌ی بایستی را از ماده‌ی هستی به دست می‌آوریم؟

حکمت عملی، که اخلاق به معنای اخص جزئی از آن را تشکیل می‌دهد، چیزی جز اختیار در ایجاد و سازندگی خود و جامعه نیست و، «بایستی» ای که عموماً در اخلاقیات...

جمعه، 15 مرداد 1395

مظاهر عدل الهی- تکالیف

بر اساس این نظریه که عدل الهی از صفات فعل است، نه از صفات ذات، یکی از نمودارهای عدل الهی احکام و تکالیفی است که حق تعالی برای بشر و مخلوقات خود...

جمعه، 15 مرداد 1395

نظام فلسفی عدل

ولی نظام فلسفی‌ای که ما ارائه دادیم و تحت عنوان هستی‌شناسی جهان از آن بحث کردیم، می‌تواند بگوید که اصولاً رابطه‌ی حق تعالی با جهان هستی رابطه‌ی...

جمعه، 15 مرداد 1395

معنای مستقلات عقلی

مستقلات عقلی یعنی چه و اینها چه فرقی با استلزامات دارند؟ دو قضیه‌ی «عدل نیکوست» و «ظلم قبیح است» از مستقلات عقلی محسوب می‌شود، یعنی عقل در درک...

جمعه، 15 مرداد 1395

ریشه‌ی فلسفی و کلامی مسئله‌ی استی‌ها و بایستی‌ها

رابطه‌ی استی و بایستی مسئله‌ی تازه‌ای نیست و این بحث در گذشته از پیامدهای مسئله‌ی جبر و اختیار بوده و از نظر جبر یا اختیارِ احکام و تکالیف اخلاقی...

جمعه، 15 مرداد 1395

نقش قضایای مشهوره در نتایج اخلاقی

یک سلسله از قضایای مبادی استنباط جدلی، مشهورات‌اند. در منطق ماده بین مشهورات و اولیات فرق می‌گذارند. مشهورات قضایایی هستند که در پیش گروهی یا...

جمعه، 15 مرداد 1395

معنای خلیفة الله

انسان با اراده و مسئولیت‌هایش، خداوندگار و آفریدگار افعال و کردارهای خویش در جهان هستی‌های مقدور و اختیاری خود است و همچون پروردگار هستی، که...

جمعه، 15 مرداد 1395

شرح اللفظ «بایستی» و نسبت آن با «هستی»

معنای بایستی در لغت، وجوب و ضرورت و حتمیت است که از یک سو، در مقابل جواز و روایی و امکان، و از سویی دیگر، در مقابل حرمت و امتناع و نبایستی به...

جمعه، 15 مرداد 1395

ریشه‌ی فلسفی پرسش هیوم

بهتر است به منابع اصلی فلسفه‌ی اخلاق و قواعد و احکام اخلاقی از دید فلاسفه‌ی پیشین نظری بیندازیم و تفاوت میان قیاس‌های ناظر به هستی و قیاس‌های...

جمعه، 15 مرداد 1395

قضایای ارزشی چیست؟

در منطق اسلامی، قضایای ارزشی را، که اصطلاح جدیدی است نمی‌توانیم به انشائیات ترجمه کنیم، زیرا انشاییات چیز دیگری است که ما فعلاً وارد مبحث آن...

جمعه، 15 مرداد 1395