این مسئله بدان معناست که کودک در دو سه سالگی کاملا خود را به عنوان پسر یا دختر می شناسد و متوجه جنس خاص خود هست. او سپس به جست وجوی چگونگی نقش جنسی خود می پردازد و اطلاعات موجود در این زمینه را کسب می کند و به تدریج افزایش میدهد.
کودکان را باید از خردسالی به نقش جنسی شان هدایت کنیم. کودکان تفاوت های جنسی را امری مسلم نمی دانند. تفاوت های جنسی راز مهمی برای آنان به حساب می آید، و آنها ترس ها و توضیحاتی خیالی درباره تفاوت های جنسی در ذهنشان پرورش می دهند.
وقتی کودک در می یابد که بین پسرها و دخترها تفاوت های آناتومیکی وجود دارد، فرصت خوبی است برای تأکید بر آن تفاوت ها، نه کاستن از آن تفاوتها، بین پسر و دختر اختلاف زیادی هست؛ دخترها یک جور ساخته شده اند و پسرها جور دیگر. این پیام بایستی آشکار و قطعی باشد، تا از اغتشاش فکری کودک که ممکن است در شناخت هویت جنسی اش پیش آید، جلوگیری شود.
زمانی که بلوغ فرا می رسد، این تفاوت های جنسی به حداکثر خود می رسند. نوجوان دختر به صورت یک زن و نوجوان پسر به صورت یک مرد ظاهر می شوند و عمل می کنند. در این زمان فرد به تدریج در مقابل ادراکات دیگران واکنش نشان می دهد و تصویری را که به عنوان مذکر یا مؤنث دارد، تقویت می کند. به طور کلی، نقش جنس، ویژگی های روانی و الگوهای رفتاری هر جنس است. این امر مستلزم رفتارهایی است که از نظر اجتماعی برای جنس مذکر یا مؤنث مناسب شناخته می شود و مفهوم تجریدی مرد یا زن ایدئال را که مطلوب فرهنگ است، در بر می گیرد.
با توجه به مباحثی که درباره سطح تحول شخصیت بیان کردیم، به این نکته اشاره می کنیم که، کسی که در جهت حفظ کرامت انسانی خویش دارای اهداف و آرمانهای شناخته شده و منسجم باشد، هرگز از این وضع دچار تعارض نمی شود. او به دنبال یافتن همسری پاک و عفیف است، ولی کسی که با نمایش دادن اندام و ظاهر خود، پسری را به سوی خویش جلب می کند، قطعا باید بداند کسی را شکار کرده که جز امیال حیوانی چیزی نمی شناسد.
اگر ارزش‌های عالی انسانی مانند عفت، ایمان، پاکدامنی، خوش قلبی و سلامت نفس برای کسی معنا پیدا نکرده باشد، زندگی خود را از راه تمایلات سطح پایین تر، مانند تمایلات جنسی، ارضای آنها و رسیدن به الذات بدنی سامان می دهد. ولی کسی که به سطوح بالاتر رسیده است، هر چند مدتی ارضای تمایلات و نیازهای جسمانی او به تأخیر بیفتد، حفظ ارزش های عالی انسانی او را کفایت میکند.
توجه به سلامت روحی، روانی و جسمی دختران در جامعه ما از ضروریات انکارناپذیر است. ولی برای انجام این مهم باید توشه ای از علم و آگاهی و شناخت را در اختیار خانواده و در مقیاس بزرگ تر جامعه قرار داد تا بتواند نحوه برخورد صحیح را با این قشر حساس و پر عاطفه آموخته آنان را در راه اعتلای هر چه بیشتر همراهی کند.
دوران جوانی، مرحله حساسی از زندگی انسان است که در آن طراوت، نشاط و امیدواری، با ظرافت، التهاب و دشواری در هم آمیخته است. تحولات جسمانی، هیجان های روانی، نوسانهای عاطفی، تمایلات غریزی و تعارضات درونی دائما ذهن و خاطر جوانان را به خود مشغول می سازد و بر سیمای مشتاق آنان در مسیر رشد و اعتلای فرهنگی، پرده ابهام می افکند. در این میان، دنیای دختران جوان با پیچیدگی و رمز و راز بیشتری همراه است. آنها سرشار از عاطفه و ملاطفت و چشمه زلال معرفت اند. هنوز یک دهه از عمرشان نمی گذرد که شایستگی حضور در محضر الهی و انجام فرایض دینی می یابند و این بلوغ شرعی آنان درعین حال، نوعی آمادگی و آماده سازی برای پذیرش مسئولیت مهم زندگی اجتماعی به شمار می آید. البته مشکلات عاطفی، اخلاقی و اجتماعی نیز دائما آرامش و امنیت آنان را تهدید و اندیشه و رفتارشان را دستخوش تغییر می کند.
دین مبین اسلام و سنت و سیره معصومین علیهم السلام بر تربیت و پرورش مذهبی و اجتماعی آنان تأکید بسیار دارد؛ چنانکه پیامبر اکرم فرموده است: آن کس که دختری دارد، باید او را به نحو احسن تربیت کند و نعمت هایی که خداوند ارزانی او داشته است، از دخترش دریغ نورزد.
اسلام، تربیت دختران را به اقتضای فطرت و طبیعت و تفاوتهای جسمی و روانی آنان از تربیت پسران متمایز دانسته است؛ بنابر این مربیان و مسئولان فرهنگی باید به لطایف و ظرایف وجودی آنان توجه خاصی مبذول دارند. بر اساس اصل ۲۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است زمینه های مساعد را برای رشد شخصیت زنان و احیای مادی و معنوی آنان فراهم کند که البته این امر مستلزم انجام پژوهشهای وسیع و جامعی درباره شناخت ابعاد علمی، فرهنگی و عقیدتی زندگی دختران جوان است تا سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها نیز از حزم و دوراندیشی و استحکام علمی و تخصصی کافی برخوردار شود. درباره آسیب شناسی این دوره از زندگی دختران باید به نکاتی که سخت آسیب پذیر است توجه داشت تا زمینه پرورش و شکوفایی استعدادهای فطری و رشد و بالندگی فکری و روحی آنان را فراهم سازیم.
منبع: دخترانه، مهدی نیک خو، مؤسسه بوستان کتاب،چاپ اول،قم 1393
