گیاه کانولا و دانه های روغنی در نتیجه متعلق به خانواده مشترک Crucifer تحت عنوان Brassica هستند که یک خانواده بزرگ از گیاهان شامل : شلغم، خردل، جوانه بروسیا، کلم، گل کلم، کلم بروکلی و غیره هستند. کانادا، آمریکا و اتحادیه اروپا تولید کنندگان اصلی دانه های روغنی هستند.
گیاهان با دانه های روغنی و Brassica napus، گل های دارویی کوچکی هستند که در فصل سرما با ریشه هایی عمیق سر از خاک بیرون می آورند. این گل ها حدودا ۶-۴ فوت در ارتفاع رشد کرده و گل های زرد طلایی رنگ دارند که در نهایت به غلاف هایی با طول ۵ سانتی متر تبدیل می شوند. هر غلاف ۳۵-۲۰ دانه کوچک و گرد به شکل دانه های خردل را در خود دارند و دانه ها حدود ۴۰ درصد از روغن را در خود دارند.
ویژگی های فیزیکی روغن کانولا
روغن کانولا یک روغن سبک و زرد رنگ است که بدون طعم می باشد. در حالت کلی دانه های کانولا با روش های سنتی فشردگی سرد یا در مقیاس بزرگ با روش جداسازی هگزان فشرده می شوند. رنگ، طعم و بوی روش فشردگی سرد بسیار ملموس تر از روغن های پالایش شده می باشند.وزن مخصوص آن در ۲۵ درجه سانتی گراد در محدوده ۰٫۹۲۱-۰٫۹۱۶ و میزان ید در محدوده ۱۲۰-۱۱۰ و میزان تصفیه آن ۱۹۸-۱۸۸ می باشد.
درحالت کلی، روغن خوراکی برگرفته شده از گیاهان با دانه روغنی و تحت عنوان نام های مختلف شناخته می شوند به عنوان مثال: روغن کانولا، روغن گرفته شده از دانه های روغنی، روغن با اسید اوریک پایین، روغن LEAR، روغن معادل دانه های روغنی کانولا و غیره. امروزه میزان اسید اوریک موجود در روغن خوراکی گرفته شده از دانه روغنی با قوانین حکومتی در آمریکا به ۲ درصد وزن و در اروپا به ۵ درصد وزن محدود شده است.
حقایق مغذی در مورد روغن کانولا
به عنوان یک روغن و چربی، روغن کانولا انرژی زیادی دارد. ۱۰۰ گرم از روغن کانولا ۸۸۴ کالری انرژی دارد. اما نسبت اسید های چرب غیر اشباع به اسیدهای چرب اشباع این محصول را یک روغن سالم برای مصرف تبدیل کرده است. این محصول یک روغن آشپزی با نقطه دود بالا در حدود ۴۵۰ درجه فارنهایت هستند. این ویژگی امکان افزایش دمای روغن را به هنگام سرخ کردن مواد غذایی را به ما می دهد.کانولا خاصیت سیالی بالایی دارد. کانولا میزان چربی اشباع، نیمه اشباع و غیر اشباع با نسبت های مناسب و سالمی دارد. (SFA: MUFA: PUFA= 8: 61:31 ) روش فشردگی سرد یکی از روش های مناسب و پایدار با ماندگاری بالا در زمینه تولید روغن های خوراکی است.
مزایای سلامتی روغن کانولا
کانولا مزایای سلامتی منحصر به فرد خود را دارد که بیش از هر روغن گیاهی دیگر است و به عنوان یکی از سالم ترین روغن ها در کنار روغن زیتون قرار می گیرد. مشابه روغن زیتون، روغن کانولا نیز چربی های اشباع کمی دارد. کانولا حاوی اسید چرب ضروری امگا ۶ و امگا ۳ با نسبت ۲:۱ را دارد که آن را به عنوان سالم ترین روغن آشپزی معرفی کرده است.1روغن کانولا برای مصرف کنندگان خواصی به همراه دارد که سایر روغن ها به راحتی نمی توانند فراهم کنند. برخی از خواص به شرح ذیل است:
پیشگیری از سرطان
با استفاده از روغن کانولا در برنامه غذایی می‌توان خطر ابتلا به سرطان را در مادر و نوزاد کاهش داد. محققان در نشست اخیر انجمن تحقیقات سرطان آمریکا اعلام کردند، گنجاندن روغن کانولا به جای روغن ذرت در برنامه غذایی مادران باردار به کاهش خطر بروز سرطان سینه در آنان و حتی فرزندانشان کمک می‌کند.
سرطان روده
مطالعه و آزمایش مصرف روغن کانولا بر روی حیوانات نشان می‌دهد که اندازه تومورهای روده بزرگ با مصرف این روغن کاهش می‌یابد. دانشمندان دانشگاه ایالت داکوتا با آزمایش این روغن می‌گویند که استفاده از این روغن در پخت‌وپز موجب جلوگیری از گسترش و رشد تومورهای روده بزرگ می‌شود. پروفسور «Dwiredi» رئیس بخش SDSU علوم دارویی و همکارانش مقاله‌ای با عنوان «رژیم غذایی کانولا و تأثیرات آن بر سرطان روده بزرگ» در مجله «تغذیه و سرطان» منتشر کردند. این نخستین بار است که کسی به بررسی مصرف روغن گیاهی کانولا در جلوگیری از سرطان روده بزرگ در میان حیوانات پرداخته است.
در برابر سندروم متابولیک
بر اساس نتایج پژوهش‌های یک تیم از محققین کانادایی و آمریکایی نشان داده شد که روغن کانولا و روغن کانولای غنی از اسید چرب اولئیک می‌تواند باعث کاهش چربی شکمی شود.همچنین محققین دریافتند که مصرف روغن‌های گیاهی مشابه می‌تواند یک روش ساده برای کاهش خطر ابتلا به بیماری سندرم متابولیک باشد، که می‌تواند از هر 3 آمریکایی بر روی یک نفر بزرگ‌سال و از هر 5 کانادایی بر روی یک نفر بزرگ‌سال اثرگذار باشد. به بیان دکتر پنی کریس، متخصص تغذیه؛ اسیدهای چرب با یک پیوند دوگانه‌ی موجود در این قبیل روغن‌ها می‌تواند موجب کاهش چربی شکمی و در نهایت کاهش خطر ابتلا به سندرم متابولیک گردد.2
کاهش کلسترول
روغن کانولا در حقیقت هیچ کلسترولی ندارد و برای افرادی که مشکلات کلسترول دارند بسیار مناسب است. کلسترول می تواند رگ ها را مسدود کند و بر سیستم قلبی عروقی فشار مازاد ایجاد کند. کلسترول از اصلی ترین دلایل تصلب شریانها است که منجر به حمله قلبی و سکته مغزی می شود.
تقویت سلامت قلب
در روغن کانولا اسید چرب امگا ۳ و امگا ۶ وجود دارد که اغلب کلسترول خوب و بد خوانده می شوند. مساله اینجاست که بدن به هر دو کلسترول نیاز دارد. نسبت کلسترول این روغن ۲به ۱است که سالم ترین نسبت در روغن های گیاهی است،حتی سالم تر از روغن زیتون. استرول نیز به مقدار زیاد در روغن کانولا دیده می شود. فیتواسترول موجود در روغن کانولا می تواند تولید و جذب کلسترول دریافتی از سایر غذاها را کم کند. بنابرین، نه تنها روغن کانولا کلسترول ندارد،بلکه میزان کلسترول شما را تا ۱۰-۱۵درصد کاهش دهد.
مراقبت از پوست
روغن کانولا مانند خیلی از روغن های گیاهی سرشار از ویتامین E است که به دلایل مختلفی ویتامین ضروری بدن محسوب می شود. ویتامین E آنتی اکسیدان موثری است و از پوست در برابر تاثیرات مخرب رادیکالهای آزاد محافظت می کند. بدین ترتیب پوست شما نرم می شود، سرعت ترمیم آسیب های پوستی افزایش می یابد، میزان بروز لک و آکنه کم می شود و پوست دیر تر چروک می شود. رادیکالهای آزاد که ویتامین E می تواند آنها را خنثی کند، خطرناک ترین ترکیبات بدن هستند که بر ظاهر پوست تاثیر گذار اند،بنابرین روغن کانولا انتخاب منطقی برای کسانی است که می خواهند جوان و زیبا بنظر برسند.
محافظت از غشا سلول
ویتامین E آنتی اکسیدان محلول در چربی است، یعنی به یکپارچگی غشا سلولی بدن کمک می کند. غشا موکوس در حفاظت از بدن در برابر مواد خارجی موثر است و نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن ایفا می کند.
افزایش سطح انرژی
مقدار پایین کلسترول و مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان های مهم می تواند به کارکرد متابولیسم در حالت نرمال کمک کند. بدنتان تنبل نمی شود و انرژی شما بخاطر جریان خون ضعیف یا سیستم قلبی عروقی از بین نمی رود.
بهبود عملکرد مغز
مشکلات ذهنی عموما، با افزایش سن بصورت آلزایمر و زوال عقل خود را نشان می دهند. آنتی اکسیدان هایی که با رادیکال های آزاد مبارزه می کنند همچنین می تواند از آسیب مغز جلوگیری کند.
جلوگیری از دیابت
چربی های مونو اشباع نشده نه تنها از بیماری های قلبی جلوگیری می کند بلکه به حفظ میزان گلوکز خون کمک می کند. یعنی احتمال پیشرفت دیابت کمتر می شود چراکه سطح گلوکز متعادل می شود. متابولیسم بدن گلوکز و انسولین را به موازات هم قرار می دهد، بنابرین حتی اگر از دیابت رنج می برید،احتمال افت و خیز قند خون پایین است.
ارتقا کنترل گلیسمی
تحقیقات نشان می دهد که روغن کانولا می تواند موجب کنترل گلیسمی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲شود.3
عوارض روغن کانولا
این روغن مانند روغن های گیاهی دیگر بد نیست و زیاد عوارض ندارد اما مباحث و تحقیقات زیادی در این زمینه در حال بررسی است . یکی از دلایلی که باعث شده مصرف زیاد این روغن سبب بروز مشکلات و عوارض شود ، فرآیند اصلاح ژنتیکی صورت گرفته در آن است . هنوز هم خیلی ها معتقدند که اصلاح ژنتیکی این دانه ی گیاهی برای ثابت ماندن در حرارت بالا انجام شده که با رشد منفی همراه است .همچنین معتقدند این روغن زیاد چربی مفید از جمله امگا ۳ و چربی های اشباع نشده ندارد و منبع خوبی از اسید اوریک است به طوریکه این روغن را به یک روغن سمی و متشکل از گاز خردل تبدیل کرده است .
طبق گفته ی برخی افراد روغن کانولا از دانه های کلزا گرفته شده است به صورت سمی دستکاری شده است . از کلزا در ساخت شمع ، صابون ، رژ لب ، روان کننده ها ، جوهر و حتی حشره کش ها استفاده می شود .
گروهی دیگر معتقدند که این روغن تصفیه شده و فرآوری شده است در فرایندهای صمغ زدایی ، سفید کردن و بو زدایی از درجه حرارت بالا و مواد شیمیایی سمی عبور می کند . در این حین هیدروژناسیون هم انجام می شود که در این صورت اسیدهای چرب ترانس در روغن ایجاد شده و موجب تشدید مسائل قلبی و عروقی می شود .4
پی نوشت:
1.www.ladanoil.com
2.www.beytoote.com
3.www.rastineh.com
4.www.royka.ir
