« سيف صفار » در کرانه ي شمالي خليج فارس

در سده هاي نخستين هجري، سواحل شمالي خليج فارس مشهور به « سيف » ها، هر کدام داراي قلمرو معيني بودند. جغرافي نويسان اسلامي قرون اوليه ي هجري با...

شنبه، 16 اسفند 1393

تركمنان در ايران

پس از تيموريان اميران تركمن به آذربايجان و شهرهاي غربي ايران دست اندازي كردند. گروهي از ايشان شكل گوسفند سياه و گروهي ديگر شكل گوسفند سفيد را...

سه‌شنبه، 12 اسفند 1393

شرع و عرف در دوران صفوي

ميرسيد شريف گُرگاني ( جُرجاني ) از اكابر علما و حكماي اهل سنّت و جماعت كه صاحب تأليفات فراوانست و قاضي نورالله شوشتري و بعضي ديگر از فقهاي اماميّه...

سه‌شنبه، 12 اسفند 1393

فرمان اذان بي هنگام

چنين حكايت كنند كه در عهد عضدالدوله ديلمي در قرن چهارم هجري ( يادگيري از پادشاهان نيكوسير ) رسم شده بود هر كس شكايتي داشت و فريادش به جائي نمي...

دوشنبه، 11 اسفند 1393

ساکنان ايران زمين

از تغيير و تحول مکاني اقوام مختلف در سرزمين ايران، در نخستين زمان اسلامي، اطلاع زيادي در دسترس ما نيست. مطلب اساسي و عمده اي که به ما رسيده فقط...

پنجشنبه، 7 اسفند 1393

باز زايش زبان فارسي

نتيجه ي شاهنامه ي فردوسي فقط اين نبود که زبان « فارسي نو » به صورتي که در قرون اول دوره ي اسلامي ( 1 ) قبل از همه در مشرق سرزمين « ايراني زبان...

پنجشنبه، 7 اسفند 1393

مليّت ايرانيان پس از اسلام

از نظر تاريخ جهاني مهمترين نتيجه اي که فتح عرب در نيمه ي اول قرن هفتم ( اوايل قرن اول هجري ) داشت وارد نمودن ايران و اهالي آن به دنياي اسلامي...

پنجشنبه، 7 اسفند 1393

نام گذاري ايرانيان پس از اسلام

در ايران نيز مثل ساير نواحي نام اشخاص نمودار عقيده و ايمان ساکنان آن بوده است. هر کس اسلام مي آورد مي بايستي، لااقل در صورتي که نام سابق وي معنايي...

پنجشنبه، 7 اسفند 1393

بوداييان در ايران اسلامي

دين اسلام در قسمت شرقي سرزمين فارسي زبان، در جنب دين زردشت که دين ملّي ايرانيان بود، با يک دين جهاني ديگري که تقريباً از 150 سال قبل از ميلاد...

پنجشنبه، 7 اسفند 1393

ايرانيان و خوارج

براي آميزش و پيوندِ حسّ مليت ايراني با تديّن به اسلام، اين معني بسيار حائز اهميت و ملاک قاطعي است که حتي در نسل اول بعد از رحلت پيغمبر اسلام...

چهارشنبه، 6 اسفند 1393

خاکسپاري مردگان در ايران پس از اسلام

در مورد به خاک سپردن اموات تا مدتي عادات قديمي در کنار مراسم اسلامي، هستي خود را حفظ نمود. چنانچه از خراسان ( ابيورد ) و فارس در سال 985 خبر...

چهارشنبه، 6 اسفند 1393

ايران چگونه اسلامي شد؟

هر کس بخواهد واقعاً از اوضاع مملکتي از ممالک مشرق زمين عميقاً اطلاع حاصل کند، بايد بکوشد تصوري از وضع ديني آن مملکتِ موردِ نظرش به دست آورد....

چهارشنبه، 6 اسفند 1393

جنبش هاي ديني و سياسي در ايران پس از اسلام

از اين بيان صريح که دليل عمده ي گرويدن اکثريت ايرانيان به اسلام جهات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و يا خصلت روحي انساني که هميشه به افکار و تجلّيات...

چهارشنبه، 6 اسفند 1393

تسخير ايران به دست سلجوقيان

طغرل بيگ پس از رفع تهديد غزنويان با نظم و ترتيب تمام پيشروي مي کرد. نخست گرگان را که از لحاظ داخلي متشنج بود تصرف نمود و مرداويچ ابن بشو ( باسو...

دوشنبه، 4 اسفند 1393

استيلاي ترکان

پس از سقوط سامانيان، محمود غزنوي فرد شاخص عرصه ي سياست ايران محسوب مي شد: موقعي که قسمت ماوراء النهر از کشور سامانيان به دست قراخانيان افتاد،...

دوشنبه، 4 اسفند 1393

فرمانروايي مسعود غزنوي

در زمان مرگ محمود حادثه اي رخ داد که از ده ها سال قبل از آن مي بايستي پيش بيني مي شد، حادثه اي که به سبب اختلافات مداوم و کشمکشهاي پي در پي داخلي...

دوشنبه، 4 اسفند 1393

سقوط سامانيان

به موجب مهاجرتهاي قومي که در قرن هشتم ( قرن دوم هجري ) اتفاق افتاد قَرُلقهاي ترک ( به زبان فارسي خَلّخ - به زبان تبتي گرُلگ ) به طرف هفت رود...

دوشنبه، 4 اسفند 1393

اوج قدرت آل بويه

با در نظر گرفتن تثبيت مجدّد موقعيت قدرت سامانيان - چنانکه درست در همان موقع ابوعلي بن محتاج توانست به مأموريت از طرف اين سلسله شهر ري را از آل...

دوشنبه، 4 اسفند 1393

نبردهاي آل بويه با آل زيار

در ميان ملازمان مرداويج سه برادر از پسران مردي ديلمي به نام ابو شجاع بويه بن پناخسرو بودند که بعداً خود را اخلاف بهرام گور پادشاه ساساني مي خواندند...

يکشنبه، 3 اسفند 1393

سلسله ي ساماني و خلافت عبّاسي

حکومت بغداد نمي توانست از تصرف خراسان به دست سامانيان و تشکيل يک دولت جديد بزرگ ايراني جلوگيري کند؛ امّا با اين حال براي خلفا جاي مسرّت بود که...

يکشنبه، 3 اسفند 1393