زمان به مثابه یک معما

زمان به راستی یک معماست. شاید منشأ این معما را در اینجا بیابیم: مکان و زمان، دو مفهوم اند. به عنوان مفهوم، آنها بخشی از مدلی را تشکیل می دهند...

جمعه، 18 اسفند 1391

زمان در تاریخ

زمان اساس تاریخ است؛ بنابراین، زمان آن است که نگاهی نزدیک تر به آن داشته باشیم. آیا مسئله ای قابل بررسی در این مبحث وجود دارد؟ همان طور که ماهیان...

جمعه، 18 اسفند 1391

«حوزه تاریخ» و امتداد آن

گاهشماری، به آنچه ممکن است « حوزه تاریخ» خوانده شود، نظم و سامان می دهد. حدود آن حوزه چیست؟ حدود حوزه تاریخ به تعریف ما از تاریخ وابستگی دارد....

جمعه، 18 اسفند 1391

رویدادها در تاریخ

بنابراین، رویدادها در اساسی ترین سطح، صرفاً نوعی تغییرات هستند. اما تغییرات همواره ادامه دارند. یک رویداد، باید چیزی باشد که انسانها به آن اعتنا...

جمعه، 18 اسفند 1391

تاریخ شفاهی

همان طور که در مقدمه گفتم، هیچ حدی در ابتکار پژوهشگران برای یافتن شاهدی از گذشته وجود ندارد. هرچند محال خواهد بود که همه آنها را فهرست کنیم (زیرا...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

چگونگی شناسایی شواهد

فرد در نگاه نخست به یک سند، متمایل است بگوید «این نامه ای است از الف (امضا کننده) به ب (دریافت کننده)». اما این جهش به حوزه وظیفه سومین دستور...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

خاستگاه شواهد در تاریخ

در این مقاله به شواهد تاریخی به عنوان چیزی نگریسته ایم که پلی اساسی بین لحظه ای در گذشته و لحظه ای که آن را زمان حال می خوانیم ایجاد می کند....

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

چگونگی شکل گیری اثر تاریخی

در اینجا عوامل متعددی دخیل اند. اگر مورخ برای امرار معاش می نویسد، احتمالاً باید عنوانی را انتخاب کند که جاذبه عمومی دارد ـ غالباً جاذبه ای برای...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

ماهیت شواهد تاریخی؟

در تابستان 1991، کشف ظاهری سیاره ای که در بخشی دور افتاده از کهکشان به دور ستاره ای می چرخید موجب پدید آمدن جنجال مختصری در محافل ستاره شناسی...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

مفهوم شاهد در تاریخ

از این گزاره ها، شماره های 1 و 8 به وضوح صادق اند (یا به وضوح کاذب اند). هیچ شاهدی برای تأیید آنها لازم نیست: آنها خودشان بدیهی اند، یعنی آن...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

تخیل در تاریخ

یک موضوع مهم که این فصل هنوز بدان نپرداختند نقشی است که تخیل ایفا می کند. معمولاً مورخ، مانند نویسنده رمان تاریخی، باید بتواند شخصیتهایش را طبق...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

آیا می توان گذشته را شناخت

این دو پرسش شاید به نحو فریب دهنده ای ساده به نظر برسند، اما منظور اینکه خود را از آستانه شکاکیت کامل عقب بکشیم، ارزش آن را دارد که تفاسیر اندکی...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

صدق در تاریخ

مسئله صدق در تاریخ چیزی است که باید با آن مواجه شویم؛ زیرا مفهوم «امر واقع» بر آن مبتنی است. مفهوم «صدق» در تاریخ را می توان به دو شیوه نگریست؛...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

چگونه می دانیم تاریخ راست است؟

مورخ آلمانی، هایو هولبورن، چکیده مسائل محوری معرفت تاریخی را این گونه بیان کرده است که آن مسائل «به این واقعیت وابسته اند که معرفتی عینی به گذشته...

پنجشنبه، 17 اسفند 1391

آیا تاریخ یک بازسازی است یا تعبیری جدید؟

منقول است که تعلیم بد، هنگامی واقع می شود که رشته ای از کلمات از جزوات درسی معلم به دفتر دانش آموز سرازیر می شود، بدون اینکه ذهن هیچ یک از این...

چهارشنبه، 16 اسفند 1391

معرفت تاریخی چیست؟

دانست چیزی، به چه معناست؟ فیلسوف ممکن است پاسخ دهد که شخص الف می تواند مدعی دانستن گزاره ج شود، اگر و تنها اگر شرایط زیر برآورده شود:

چهارشنبه، 16 اسفند 1391

چگونگی روایت در تاریخ نگاری

روایت الگوی مشترک کهن ترین صور تاریخ نگاری بود (توسیدید، پولیبوس، لیوی، تاسیتوس). مهارتهای مورخ روایی، از زمان تجدید حیاتشان در رنسانس، به نحو...

چهارشنبه، 16 اسفند 1391

تاریخ غیرروایی

به دو دلیل، مقدار زیادی درباره تاریخ روایی سخن گفتیم: یکی اینکه روایت شناخته شده ترین قالب تاریخ است (همان طور که این نام بر آن دلالت دارد و...

چهارشنبه، 16 اسفند 1391

تفاوت تاریخ با داستان نویسی

ارسطو می گوید داستان بازنمایی فعل (1) است به کمک یک طرح (2). داستان، همانند تاریخ، مربوط به فعل است و آن فعل را از طریق واسطه ای خاص که چه بسا...

چهارشنبه، 16 اسفند 1391

چگونگی نگرش تاریخ

معروف است که پژوهش تاریخ مستلزم خواندن بسیار است. تمام این خواندن را می توان دریافت ارتباطات برشمرد. به همین نحو، هر سند و هر کتابی را می توان...

چهارشنبه، 16 اسفند 1391