جامعه شناسی علوم و جامعه شناسی های علم (1)

ارائه مشخصات قاطع و روشنی از قلمرو(2)، مواضع(3) و اولویت های جامعه شناسی علم به نحو فزاینده ای دشوار می شود. امیدواریم در این بحث مقدماتی، حداقل...

پنجشنبه، 7 دی 1391

تعیّن اجتماعی علم

در جامعه شناسی معرفت، نظرات متفاوت، با نوسان زیادی در مورد تعیّن اجتماعی معرفت وجود دارد. اما از میان چهار قلمرو مهم معرفت؛ ایدئولوژی، مذهب،...

پنجشنبه، 7 دی 1391

پارامترهای اجتماعی در علم

اگر جامعه شناسی معرفت(2) را به عنوان بخشی از جامعه شناسی که به مطالعه ماهیت انواع مختلف نظامهای فکری(3) و روابط بین آنها، از یک طرف، و روابط...

پنجشنبه، 7 دی 1391

جامعه شناسی علم چیست؟

در فرهنگ و ادبیات ما فارسی زبانان بین کلماتی چون معرفت، فکر، اندیشه، تدبّر، فهم، شناخت، دانش، خرد، علم، فلسفه، و حتی دین، یا فرق اندکی گذاشته...

پنجشنبه، 7 دی 1391

جامعه شناسی علم چیست؟

در فرهنگ و ادبیات ما فارسی زبانان بین کلماتی چون معرفت، فکر، اندیشه، تدبّر، فهم، شناخت، دانش، خرد، علم، فلسفه، و حتی دین، یا فرق اندکی گذاشته...

پنجشنبه، 7 دی 1391

تقدس زدایی از ادبیات

بعد از این همه جامعه شناسی و شبه جامعه شناسی، دیگر از ادبیات چه باقی می ماند؟ و تازه آیا تکیه بر بی غرضی ادبیات، محکومیت پیشاپیش آن را اعلام...

چهارشنبه، 6 دی 1391

مطالعه و زندگی

فاصله ای که بین ادبیات مدرسه ای با ادبیات زنده وجود دارد از دیرباز دستخوش مزاح یا مضحکه بوده است. به نظر مسخره می آید که انسان چندین سال از عمر...

چهارشنبه، 6 دی 1391

چه کسانی چه چیزی می خوانند؟

هر نویسنده، به هنگام نوشتن، خوانندگانی را مدّ نظر دارد، حتی اگر این خوانندگان به یک نفر خلاصه شود و آن یک نفر هم خود او باشد. چیزی به طور کامل...

چهارشنبه، 6 دی 1391

سد شکنان

بین ارزش کتاب و تعداد خوانندگان آن رابطه مستقیمی وجود ندارد، ولی بین وجود کتاب و وجود خوانندگان رابطه ای تنگاتنگ برقرار است. به همین ترتیب ارزش...

چهارشنبه، 6 دی 1391

انتشار و آفرینش

نباید تاریخ انتشار را با تاریخ کتاب یکی دانست. کتاب اعم از چاپ شده و چاپ نشده، تازه ترین و معمول ترین وسیله ای است که برای تکثیر اثر ادبی به...

چهارشنبه، 6 دی 1391

نویسنده در جامعه

برای مشخص کردن جایگاه نویسنده در جامعه گویا اولین اقدام لازم، کسب اطلاع از اصل و منشأ اوست. اغلب شرح حال نویسان در مورد اصل و منشأ فردی نویسندگان...

چهارشنبه، 6 دی 1391

نویسنده در بستر زمان

تولید ادبی کار جمعیت نویسندگانی است که در طول قرنها دستخوش نوساناتی مشابه نوسانات تمام دیگر گروههای جمعیتی بوده است: پیری و جوانی، افزایش و کاهش...

چهارشنبه، 6 دی 1391

روش بررسی پدیده ی ادبی

پدیده ادبی در سه وجه اساسی جلوه گر می شود: کتاب، مطالعه، ادبیات. در زبان روزمره، غالباً این واژه ها را به جای هم به کار می برند. در واقع این...

چهارشنبه، 6 دی 1391

کوچک ترین فرزند علوم اجتماعی

جامعه شناسی ادبیات در خانواده بزرگ علوم اجتماعی، از جوان ترین آنهاست. این شاخه علمی نوپا که نطفه آن در تاریخ فرهنگها بسته بود و قرنها در شکم...

چهارشنبه، 6 دی 1391

جامعه شناسی ادبیات به چه کار می آید؟

هر پدیده ادبی مستلزم سه واقعیت است: نویسندگان، کتابها و خوانندگان، یا به عبارت عام تر، آفرینشگران، آثار و مردم. پدیده ادبی یک شبکه مبادله است...

چهارشنبه، 6 دی 1391

تأثیر بیماری های مسری بر جمعیت دوره قاجار

در قرن سیزدهم هجری(نوزدهم میلادی)، بیماری های واگیردار تا مدت ها به ایران حمله کردند. در این زمان علاوه بر اینکه امکانات بهداشتی بسیار ابتدایی...

سه‌شنبه، 21 آذر 1391

آینده جامعه شناسی سیاسی

جامعه شناسی سیاسی می کوشد رابطه بین پدیده های اجتماعی و سیاسی را تبیین کند و سیاست را در زمینه اجتماعی آن قرار دهد. جامعه شناسی سیاسی به منزله...

چهارشنبه، 8 آذر 1391

جوامع چگونه تغییر می کنند؟

اینکه جوامع چگونه و چرا تغییر می کنند برای جامعه شناسی سیاسی اهمیت دارد. این مسأله موضوع نظریه پردازی بسیار توسط کسانی بوده است که می خواهند...

چهارشنبه، 8 آذر 1391

ایدئولوژی و جامعه

اصطلاح «ایدئولوژی» توسط دستوت دو تریسی (1) فیلسوف فرانسوی به معنای «علم اندیشه ها» در آغاز قرن نوزدهم ابداع گردید، اما کاربرد گستره ای نداشت...

چهارشنبه، 8 آذر 1391

افکار عمومی از کجا می آید؟

بسیار آسان است که فرض کنیم افکار عمومی درباره موضوعات خاص صرفاً مجموع عقاید همه افراد در یک جامعه معیّن است. گرایشی وجود دارد که افکار عمومی...

چهارشنبه، 8 آذر 1391