وحدت‌گرایی معرفت در تربیت اسلامی

از آنجا که بخش اساسی وظایف نظامهای تربیتی به آموزش معرفت معطوف است و گسترش روزافزون محتواهای دانشی، نظامهای تربیتی را به طور مستمر با مسئله‌ی...

سه‌شنبه، 17 آذر 1394

طرد عینیت‌گرایی و خودبنیادی در تربیت اسلامی (1)

عینیت‌گرایی و خودبنیادی چه در جهت اثباتی و چه در جهت انکاری، دو رویکرد معرفت‌شناختی است که به عنوان زیرساخت فلسفی هر نظام تربیتی نه تنها گزینش...

يکشنبه، 15 آذر 1394

طرد عینیت‌گرایی و خودبنیادی در تربیت اسلامی (2)

مسئله‌ی عینیت و خودبنیادی نیز به نحو مستقل در فلسفه‌ی صدرا طرح نشده است، بلکه ابژکتیویسم و سوبژکتیویسم از مسائل فلسفه‌ی جدید است و اساساً پس...

يکشنبه، 15 آذر 1394

طرد ثنویت‌گرایی (دوآلیسم) در نظام تربیتی اسلام

موضع هر نظام تربیتی در برابر مسئله‌ی ثنویت به دو دلیل اهمیت دارد: نخست، ثنویت‌گرایی از شکل اولیه‌ی خود که صرفاً یک رویکرد فلسفی در حوزه‌ی معرفت‌شناسی...

يکشنبه، 15 آذر 1394

بررسی آیات ناظر به معرفت‌شناسی در قرآن

به طور کلی کانون توجه قرآن بر توسعه‌ی ایمان استوار است و ایمان مبتنی بر ظن و گمان یا علم غیر قطعی را که حاصل مشهورات و مقبولات عصری باشد و از...

يکشنبه، 15 آذر 1394

بررسی آیات ناظر به انسان‌شناسی در قرآن (2)

برخی از آنها مثل واژه‌ی «سیر» ناظر به جابه‌جایی و حرکت مکانی است و برخی نظیر صیرورت ناظر به حرکت استکمالی ذاتی است؛ چنان که در آیات «وَلِلّهِ...

يکشنبه، 15 آذر 1394

بررسی آیات ناظر به انسان‌شناسی در قرآن (1)

بدون شک تبین انسان از منظر قرآن مقتضی طرح مباحث پیچیده و تفصیلی در حوزه‌ی ویژگیهای روان‌شناختی، جامعه‌شناختی، زیست‌شناختی انسان است که از مجال...

يکشنبه، 15 آذر 1394

آیات قرآن مربوط به رابطه‌ی ظهوری جهان با خدا

این نوشته شامل آیاتی است که مدلول آنها ظهور (نه علّیت) تشکیکی حق در جهان است. جهان هستی دست کم دو نوع دلالت نسبت به خداوند دارد، در نوع اول،...

يکشنبه، 8 آذر 1394

مبانی معرفت شناختیِ فلسفه‌ی ملاصدرا

به رغم گستردگی مباحث مربوط به معرفت شناسی، آنچه برای ما در تبیین مبانی تعلیم و تربیت اهمیت بیشتری دارد، نظریه‌ی صدرا درباره‌ی «مساوقت علم با...

شنبه، 7 آذر 1394

آیات قرآن معطوف به رابطه‌ی علی میان خدا و جهان

در این دسته از آیات، دو واژه‌ی «خلق» و «امر» درباره‌ی خلقت جهان به کار رفته است؛ نظیر «أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ» (اعراف: 54)، «وَالشَّمْسَ...

شنبه، 7 آذر 1394

امتیاز انسان بر دیگر موجودات در حکمت متعالیه

اختصاصی‌ترین خصیصه‌ی انسان تصور کردن معناهای غیرمادی یا مجرد از ماده است؛ به عبارت دیگر، فصل انسان از موجودات حیوانی که تحقق انسانیت و فعلیت...

شنبه، 7 آذر 1394

آزادی ذاتی انسان در حکمت متعالیه

وجود ویژه‌ی انسانی که سرحد عالم جسمانیت است، در مراتب گوناگون هستی گسترده است. این وجود پخش و گسترده از امکان حرکت مستمر در درجات عالم جسم و...

شنبه، 7 آذر 1394

حقیقت انسان در حکمت متعالیه

انسان‌شناسی صدرا همچون دیگر بخشهای فلسفه او از تبیین نگرشهای مشهور که به طور عمده نظریات ابن‌سینا، سهروردی و ابن عربی همچنین عناصری از تفکرهای...

شنبه، 7 آذر 1394

حرکت جوهری انسان در حکمت متعالیه

حرکت جوهری در فلسفه‌ی صدرا از ارکان وجودشناسی است که به حوزه‌ی انسان‌شناسی او نیز نفوذ کرده است؛ ولی به دلیل موقعیت تأثیرگزاری که حرکت جوهری...

شنبه، 7 آذر 1394

وحدت شخصیه وجود در فلسفه

وجودشناسی در فلسفه‌ی صدرا یا حکمت متعالیه خود به طور مداوم تعالی یافته است. صدرا که در ابتدا از طرفداران و شارحان اصالت ماهیت بود، در گام اول...

شنبه، 7 آذر 1394

امکان فقری چیست؟

تعبیر امکان فقری تا قبل از صدرا سابقه نداشته است و این واژه از ابداعات اوست. البته، نظریه‌ی امکان فقری ریشه‌های خود را از مباحث فلسفی گذشته گرفته...

شنبه، 7 آذر 1394

توضیحی درباره‌ی وجودت تشکیکیه‌ی وجود

تنگنای ایجاد شده توسط ظهور گسترده و اغماض ناپذیر کثرت همراه با الزامات فلسفی اعتقاد به اصالت وجود سبب شده است که مسئله‌ی «وحدت و کثرت وجود» پس...

شنبه، 7 آذر 1394

بنیاد فلسفه‌ی صدرایی

اصالت وجود که بنیاد فلسفه‌ی صدرایی است، یکی از نظریاتی است که در پاسخ به کهن‌ترین و رایج‌ترین سؤال فلسفه درباره‌ی اساس واقعیت تدوین شده است،...

شنبه، 7 آذر 1394

کربن و اهمیت فلسفه‌ی اسلامی در جهان کنونی

برای کسانی که در ایران به فلسفه اشتغال دارند، تجلیل از هانری کربن، حتی اگر به ایران علاقه نداشت و در ایران زندگی و تفکر نکرده بود، باز هم یک...

چهارشنبه، 10 تير 1394

فلسفه اسلامی و پدیدارشناسی غرب

پدیدارشناسی (فنومنولوژی)، صرف یک حوزه فلسفی در کنار دیگر حوزه‌ها نیست، بلکه آغاز و زمینه‌ی تحولی بزرگ در تفکر جهان متجدد است. ادموند هوسرل در...

چهارشنبه، 10 تير 1394