واژه‌ی قضا در قرآن

اندیشه‌ی بشری مباحثی دقیق‌تر، ژرف‌تر، و پیچیده‌تر از مباحث قضا و قدر نمی‌شناسد. در اینها امهات مسائل فکری‌ای وجود دارد که آدمی پیوسته از زمانی...

سه‌شنبه، 17 فروردين 1395

واژه‌ی قلب در قرآن

قلب را بدان جهت گفته‌اند که میان دو جهان فرشتگان و شیطان در تغییر و دگرگونی است و این تغییر و تحول در علوم، احوال، شؤون و دگرگونیها و انتقال...

سه‌شنبه، 17 فروردين 1395

واژه‌ی قرین (همنشین) در قرآن

«قرنت البعیر بالبعیر» یعنی جمع شدند؛ و «قرن الشی‌ء بالشی» به آن رسید. و اقتران همان اجتماع دو یا چند چیز در یکی از معانی و یا در امری. «اقتران...

سه‌شنبه، 17 فروردين 1395

واژه‌ی قَدَر در قرآن

در مواردی بسیار، واژه‌ی قَدَر در قرآن کریم آمده است و معانی زیادی را در بردارد. و تقریباً در هر موردی معنای خاص خود را دارد و یا بخشی از آن معنای...

سه‌شنبه، 17 فروردين 1395

واژه‌ی فقر در قرآن

اصل فقر در لغت، یعنی کسی که مهره‌ی پشت او شکسته باشد؛ یعنی دچار حادثه‌ای شده و مهره‌اش شکسته است. و «أفقرک الصیدُ فارمِهِ»؛ یعنی شکار پشت کرد...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی فطرت در قرآن

می‌توان گفت، یک تکه چوب تا زمانی که شکل و صورتی به خود نگرفته، تنها می‌توان آن را یک تکه چوب نامید، که استعداد آن را دارد به شکلی که سازنده می‌خواهد...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی غیبت در قرآن

غیبت از امور زشتی است که شایسته‌ی شخصی عاقل و رشید و خردمند نیست که به آن دست یازد و یا سبب آن گردد، و اجازه نمی‌دهد که در حضور او رخ دهد و بر...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی فتنه در قرآن

فتنه همان آزمایش و امتحان است. گفته‌اند: فَتَنَ الذهبَ؛ یعنی طلا را داخل آتش کرد تا خوب بودن آن را دریابد، و یا آن را آتش زد تا ناب بودن آن را...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی غُل (بند) در قرآن

غُل به ضم غین، یعنی بند. اصل آن از غلل است و به آب جاری بین درختان که میان آنها فرو می‌رود، گفته می‌شود. این لفظ در قرآن معانی متعدد دارد که...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی غیب در قرآن

راغب می‌گوید: «غیب مصدر «غابت الشمس» و امثال آن است. هنگامی که از خشم پنهان گردد. گفته می‌شود: «غاب عنی کذا.» در قرآن آمده است: أم کانَ مِن الغائِبینَ...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی غفلت در قرآن

غفلت، تعریفی برتر از آنچه که قرآن در تعدادی از آیات ارائه داده، وجود ندارد. بخشی از آن چنین است: لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی غضب (خشم) در قرآن

چیزی مثل غضب، سیاهی و پلیدی در نفس ایجاد نمی‌کند؛ غضب نفس را کاملاً تغییر می‌دهد و آن را از حالت آرامش و صفا به پریشانی و تیرگی، و از حکمت به...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی علم در قرآن

موضوع علم بخش زیادی از قرآن را به خود اختصاص داده است، چون اعتبار و اهمیت زیادی دارد و یکی از صفات ذاتی خداوند است و نوری است در گوش و چشم، فهم؛...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی غرور در قرآن

غرور به فتح غَین، یعنی شیطان، اما به ضم غین همان فریب انسان از متاع دنیاست؛ یعنی از لذات و زیباییهای دنیا فریفته می‌شود. با راسخون همراه باشید...

دوشنبه، 16 فروردين 1395

واژه‌ی عقل در قرآن

واژه‌ی عقل در قرآن کریم با ساختار فعل ماضی، مثل: یسْمَعُونَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ یحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ؛ و مضارع: إِنَّ فِی...

يکشنبه، 15 فروردين 1395

واژه‌ی عذاب در قرآن

راغب به بیان اختلاف نظر لغویان در اصل و اشتقاق کلمه‌ی عذاب پرداخته و از برخی نقل کرده است که، از «عَذَبَ الرجل»، یعنی آن گاه که خوردن و خوابیدن...

يکشنبه، 15 فروردين 1395

واژه‌ی عدل در قرآن

شریف جرجانی در تعریف عدل می‌گوید: «عدل عبارت است از: امری بین افراط و تفریط.» همچنین آورده است: «مصدر است و به معنای عدالت، یعنی اعتدال و راست...

يکشنبه، 15 فروردين 1395

واژه‌ی عبث در قرآن

در طبیعتِ هر انسانی میل جستجوی اموری که به حواسش می‌رسد، وجود دارد، و در پی حکمت وجودی آن است و از نفع و ضرر آن می‌پرسد، و به منفعت آن نزدیک...

يکشنبه، 15 فروردين 1395

واژه‌ی طمس (محو) در قرآن

به معنای از میان بردن (محو) است اگر متعدی باشد، و به معنای نابود شدن (انمحاء) اگر لازم باشد؛ یعنی از بین بردن چیزی و یا از بین بردن آثار چیزی،...

يکشنبه، 15 فروردين 1395

واژه‌ی ظلم در قرآن

آیا خواری و پستیِ ظلم را همین بس نباشد که هم ریشه‌ی ظلمت و تاریکی است؟ هر دو در لغت، طبیعت، منشأ و تربیت از یک اصل و ریشه‌اند. ظلمت هنگامی است...

يکشنبه، 15 فروردين 1395