روندشناسی مفهوم الحاد، از قرآن تا اندیشه اسلامی

مسلماً الحاد فقط در پرتو راست‌کیشی معنی پیدا می‌کند، که به نظر می‌رسد رشد و گسترش آن در اسلام به عنوان واکنشی حدیث‌گرایانه به خط مشی‌های سیاسی-...

يکشنبه، 9 ارديبهشت 1397

اقتصاد در قرآن

دانشی که به تحقیق درباره‌ی تولید و توزیع منابع مادّی جامعه می‌پردازد. در سیاق قرآن، دانش اقتصاد عبارت است از نقش احکام، قواعد و راهنمایی‌های...

شنبه، 8 ارديبهشت 1397

اعیاد و بزرگداشت‌ها در قرآن

مراسم ادواری که به بزرگداشت یاد افراد خاص یا به یادبود رویدادهای مهم تاریخ مقدس برگزار می‌شود. واژه «عید» در قرآن به کار نرفته است، اما از این...

شنبه، 8 ارديبهشت 1397

اعداد و شمارش در قرآن

واژه‌هایی که مقدار کمیّت‌ها و تعداد اشیا را نشان می‌دهند. در قرآن بسیاری از واژه‌های عربی بیانگر اعداد و شمارش به کار رفته است. در قرآن بسیاری...

جمعه، 7 ارديبهشت 1397

فرآیندِ معنای اطاعت در قرآن

اطاعت یعنی عمل یا واقعیتِ تبعیت از فرمان‌های فرد دارای سلطه. مفهوم اطاعت، با مفاهیم ملازم آن در باب سلطه و قدرت مشروع برای فرمان دادن، به میزان...

جمعه، 7 ارديبهشت 1397

باورهای ضروری یک مسلمان از نگاه قرآن

قواعدی موجز و موثق که چکیده‌ای از اصول اعتقادی را به دست می‌دهند. افراد یا گروه‌هایی از عالمان دست به تدوین اعتقادنامه‌ها زده‌اند، با این حال،...

پنجشنبه، 6 ارديبهشت 1397

اصحاب کهف در آیات قرآن

عنوانی برای شخصیت‌های قطعه‌ای بلند از قرآن که مشتمل بر روایتی از داستان هفت‌خفتگان اِفِسوس است. در قرآن، اصحاب کهف و رقیم از جمله‌ی آیات الهی...

پنجشنبه، 6 ارديبهشت 1397

ندیدی پروردگارت با اصحاب فیل چه کرد؟

اصحاب فیل عبارتی در نخستین آیه‌ی سوره‌ی فیل، که اسم سوره نیز از آن گرفته شده است. این آیه مستقیماً خطاب به پیامبر اسلام است: «مگر ندیدی پروردگارت...

چهارشنبه، 5 ارديبهشت 1397

اِشعیای نبی و پیشگویی‌هایِ او

پسر عاموس و پیامبری که به هدایت بنی‌اسرائیل فرستاده شد. نام اشعیا (در عربی شَعیا یا اَشعَیاء) در قرآن ذکر نشده است، اما در متون تفسیری (مثلاً...

دوشنبه، 3 ارديبهشت 1397

اسیران جنگی در نگاهِ قرآن

اشخاصی که در جنگ به اسارت گرفته می‌شوند و جانشان در دست اسیر کننده است. براساس شریعت اسلامی، اسیر ممکن است کشته، برده یا در مقابل فدیه آزاد شود....

يکشنبه، 2 ارديبهشت 1397

اسماعیل درقرآن

پیامبر پیش از اسلام، که در کتاب مقدس پسر ابراهیم و هاجر و جد نام بخش اسماعیلیان (مجموعه‌ای از قبایل هم‌پیمان عرب) معرفی شده است. نام اسماعیل...

يکشنبه، 2 ارديبهشت 1397

امنیت ملی در منابع دینی (قرآن و روایات)

مقاله‌ی حاضر، مطالعه‌ای اکتشافی در دست‌یابی به مفهوم، ابعاد و انواع امنیت و راه‌های تأمین آن در نظام اسلامی است و تلاش می‌نماید که دیدگاههای...

چهارشنبه، 23 اسفند 1396

اسکندر در قرآن

فاتح مقدونی که از سال 356 تا 323 پیش از میلاد می‌زیست. عالمان سنتی و جدید شخصیتی را که قرآن (کهف: 83، 86، 94) «ذوالقرنین» (صاحب دو شاخ) معرفی...

سه‌شنبه، 22 اسفند 1396

اسطوره‌ها و قصه‌ها در قرآن

اسطوره‌ها عبارت‌اند از روایت‌هایی که با آشکار ساختن الگوهای ازلی جهان تجربه شده سعی در تبیین و توصیف آن دارند؛ این روایت‌ها اغلب در چهارچوبی...

دوشنبه، 21 اسفند 1396

اَسرار/غیب/خفی در قرآن

امور مخفی. مفهوم قرآنی اسرار را در دریافتی عام می‌توان شامل «حروف مقطعه» (نک. فخر رازی، تفسیر، 3/2) و معانی مخفی یا درونی (باطن) آیات قرآن دانست...

دوشنبه، 21 اسفند 1396

اسرائیل در قرآن

جدّ قوم اسرائیل که در قرآن به کرات با نام «بنی‌اسرائیل » (فرزندان اسرائیل) جلوه‌گر شده است. اسرائیل فقط در دو جا (آل عمران: 93؛ مریم: 58) به...

يکشنبه، 20 اسفند 1396

اسحاق در قرآن

یکی از پسران ابراهیم . نام اسحاق، که در شمار پیامبران آمده (مریم: 49؛ صافات: 112)، هفده بار در شانزده آیه‌ی قرآن ذکر شده است. در نیمی از این...

يکشنبه، 20 اسفند 1396

ارتداد

انکار یا روی‌گردانی از دین خویش. این معنا در قرآن عملاً با دو مفهوم اصلی کفر و ارتداد بروز می‌یابد، که مفهوم ارتداد بیش از کفر با مفهوم انکار...

دوشنبه، 14 اسفند 1396

ادریس در قرآن

پیامبری قرآنی که از موهبت‌های صبر و پارسایی برخوردار بود. بدون شک، جایگاه یگانه‌ی ادریس به این دلیل است که خداوند او را به مقامی بلند ارتقا داده...

شنبه، 12 اسفند 1396

اخلاق و قرآن

موضوع بحث این مقاله چندپهلو است، زیرا واژه‌ی ethics [که در عنوان مقاله به «اخلاق» ترجمه شده است] در زبان انگلیسی در موارد مختلفی به کار می‌رود....

پنجشنبه، 10 اسفند 1396