پیوند نه چندان موفق علم و صنعت (1)

در نخستین بخش از گزارش سمپوزیوم بین‌المللی آموزش فنی و حرفه‌ای دیدم که علت اصلی عقب‌ماندگی صنعت، کمبود نیروی انسانی کاردان و متخصص است. علت اصلی...

شنبه، 11 شهريور 1396

اصطلاح‌شناسی اخترشناسی

ستاره‌ای بسیار بزرگ که اندازه‌ی آن را می‌توان با منظومه‌ی شمسی مورد مقایسه قرار داد. ابرغول‌ها حدود 100 تا 1000 بار درخشان‌تر از خورشیدند و...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

مدل‌های جهان

کیهان‌شناسی مطالعه ماهیت کل جهان است. در کیهان‌شناسی، طرح مدل‌های فرضی از جهان و تطبیق آن‌ها با مشاهدات مورد بحث قرار می‌گیرد. در این مطالعات،...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

جهان چيست؟

کلمه‌ي جهان براي مشخص کردن کل فضا و تمام محتواي آن به کار مي‌رود و کيهان‌شناسي به مطالعه‌ي کل جهان اطلاق مي‌شود. جهان مورد بحث در کيهان‌شناسي...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

انبساط جهان

بشر قرن‌ها اين تصور را داشت که جهان ايستاست و هيچ حرکتي در آن وجود ندارد. در نخستين مدل‌هاي تبيين جهان صرفاً حرکت سيارات مورد نظر قرار مي‌گرفت...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

سیاهچاله‌ها

برای شناخت بسیاری از جنبه‌های سیاهچاله‌ها، باید با ماهیت نسبیت قدری آشنایی داشت. آلبرت اینشتین (1879-1955)، در اوایل سده‌ی بیستم، با یافتن راهی...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

کهکشان راه شیری

گرچه کاوش‌های زیادی در مورد کهکشان محلی ما یعنی راه شیری انجام گرفته است ولی باز هم آن را به عنوان یکی از کهکشان‌های ناشناخته‌ی فضای اطراف خود...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

کوتوله‌های سفید

کوتوله‌های سفید، که تعدادشان در کهکشان ما نسبتاً زیاد است، آخرین مرحله‌ی تکامل بسیاری از ستاره‌ها هستند. در حالی که برخی از ستارگان پرجرم ممکن...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

ابرنواختران

ستارگانی که جرم کم یا متوسط دارند، مراحل نهایی زندگی خود را - به صورت غول‌های سرخ- به آرامی سپری می‌کنند، اما ستارگان بسیار پرجرم‌تر از خورشید...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

ویژگی‌های خورشید

هر ستاره بیشتر حیات معمولی خود را در موقعیتی نسبتاً پایدار می‌گذراند. ستارگانی با جرم‌های مختلف که در این شرایط هستند رشته اصلی ستارگان را می‌سازند....

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

غول‌های سرخ

ستاره، پس از سپری کردن بیشتر عمر خود در رشته‌ی اصلی، مرحله‌ای نهایی از نور افشانی خود را به صورت غول سرخ آغاز می‌کند. اطلاق چنین عنوانی، ناشی...

پنجشنبه، 9 شهريور 1396

واژه‌ي خوش‌ساخت و واژه‌ي بد ساخت

زبان به طور کلّي داراي دو سطح براي نمايش صداهاست، يکي سطح واجي و ديگري سطح آوايي. سطح واجي در واقع همان تصوير ذهني است که سخنگويان هر زبان از...

چهارشنبه، 8 شهريور 1396

فضای بین ستاره‌ای

ماده‌ی میان ستاره‌ای عبارت است از گاز و غبار که عموماً به صورت ابرهایی نسبتاً چگال بافت می‌شوند. ئیدروژن که فراوان‌ترین عنصر جهان است، بیشترین...

چهارشنبه، 8 شهريور 1396

شکل‌گيري ستارگان

پيش از آنکه ستاره‌اي بتواند شکل بگيرد، ابري از گاز و غبار مي‌بايد خود را به نحوي از محيط ميان ستاره‌اي جدا کند. ابر جدا شده بايد به چنان ابعادي...

چهارشنبه، 8 شهريور 1396

تابش ستارگان

اگر به ماهیت واقعی ستارگان پی ببریم می‌توانیم حتی بدون استفاده از ابزارهای خاص، فاصله آن‌ها را تخمین بزنیم. اگر فرض کنیم که ستارگان نیز مانند...

چهارشنبه، 8 شهريور 1396

آيا ستاره‌ها هم حرکت مي‌کنند؟

با چشم غير مسلح فقط مي‌توان حرکت‌هاي ظاهري ستارگان را، که ناشي از چرخش و گردش زمين هستند، ديد. ولي اندازه‌گيري‌هاي دقيق نشان مي‌دهند که ستارگان...

چهارشنبه، 8 شهريور 1396

فاصله‌ي ستاره‌ها

ستارگان اجرامي هستند بسيار دور دست؛ نزديک‌ترين آن‌ها بسيار دورتر از دورترين سيارات است و دورترينشان آنقدر از ما فاصله دارد که حتي بزرگترين تلسکوپ‌هاي...

چهارشنبه، 8 شهريور 1396

پراش پرتو ایکس با تفکیک زمانیِ نانوثانیه‌ای

در پژوهش‌هایی که با پراش پرتو ایکس با تفکیک زمانی نانوثانیه‌ای (لاریس ودیگر ) در مورد ساختار سیلیسیوم در اثنای تاب‌کاری لیزری تپیده به عمل آمده،...

دوشنبه، 6 شهريور 1396

به یاد نیلس بور - 5

آن روز در انستیتو، بور با یک روسی جلسه داشت. خانم شولتز با تلفن به او خبر داد که من آمده‌ام. بور از او خواست که مرا به داخل بفرستد تا یک فیلم...

دوشنبه، 6 شهريور 1396

به یاد نیلس بور - 4

وقتی صحبت به اقتصاد کشید بور گفت: "اقتصاد به هیچ عنوان علم نیست، بهتر است بگوییم تبلیغات است." و اضافه کرد: "البته ما خودمان هم در فیزیک جاروجنجال...

دوشنبه، 6 شهريور 1396