شعر زبان سعدی و زبان شعر حافظ

فاصله‌ی صورت و محتوی در غزل‌های سعدی عموماً بسیار کوتاه‌تر از آن است که در غزل‌های حافظ دیده می‌شود. زبان حافظ در واژگان غنی‌تر از زبان سعدی...

چهارشنبه، 31 فروردين 1401

علم زبان‌شناسی

زبان‌شناس اگرچه باید آزمودگی گسترده‌ای در چندین گونه زبان داشته باشد، ولی، بایستگی و لزومی ندارد که به روانی به چندین زبان سخن بگوید.

پنجشنبه، 4 شهريور 1400

زبان شناسی کاربردی چیست؟

اگر یک پدیده بشری یا جهانی نظر دانشمندان را به خود جلب کند آنان با انگیزه « نظریه پردازی » به مطالعه آن پدیده می پردازند. آنان می کوشند تا قوانین...

چهارشنبه، 3 شهريور 1400

ما چرا نوبل نبرده‌ایم؟

نویسنده در این مقاله، می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که چرا ادب داستانی ایران، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل نمی‌شود؟ او چند پاسخ مهم به این پرسش می‌دهد:...

چهارشنبه، 9 آبان 1397

حکایتم با تهرانی که بود

علی محمد حق‌شناس در این مقاله، از سه تصویر مختلف تهران سخن می‌گوید. نخستین تصویر تهرانف متعلق به سال 1332 است. دومین تصویر، به پایان دهه‌ی سی...

چهارشنبه، 9 آبان 1397

وضع ادبیات داستانی در ایران

جامعه‌ی فارسی‌زبان به ادبیات داستانی جدید دست یافته، است. اما هنوز نتوانسته است این شاخه را نهادی کند. زیرا، اولاً در تأسیس نهادهای آموزشی برای...

چهارشنبه، 9 آبان 1397

زبان و پیشرفت علمی

شناخت زبان و شناخت ادبیات دو شرط اساسی و ناگزیر توفیق در همه‌ی سطوح آموزشی‌اند و بدون آموزش درست، سنجیده و برنامه‌ریزی شده‌ی زبان و ادبیات امکانِ...

چهارشنبه، 9 آبان 1397

زبان‌‌شناسی و ادبیات (قسمت دوم)

زبان‌شناسی دست کم از سه جهت قادر است در پیشرفت ادبیات سودمند واقع شود: تنظیم اصطلاح‌های ادبی، جایگزین ساختن روش‌های استنباطی و نقلی با روش‌های...

سه‌شنبه، 8 آبان 1397

زبان‌‌شناسی و ادبیات (قسمت اول)

زبان‌شناسی دست کم از سه جهت قادر است در پیشرفت ادبیات سودمند واقع شود: تنظیم اصطلاح‌های ادبی، جایگزین ساختن روش‌های استنباطی و نقلی با روش‌های...

سه‌شنبه، 8 آبان 1397

آیا زبان مادری وجود دارد؟

شاید این پرسش در نگاه نخست به نظر بیش از اندازه «بی‌معنا» بیاید؛ زیرا در برابر آن این گزاره به ظاهر بدیهی مطرح می‌شود که از آنجا که هر انسانی...

پنجشنبه، 23 آذر 1396

برنامه‌ریزی زبان

پس از جنگ جهانی دوم، طرح تأسیس دولت‌های نوگرا و گشودن عرصه‌های مناسب برای تجدّدگراییِ ملّت‌ها مطرح شد. سپس، این پرسش پیش آمد که چرا در کشورهای...

چهارشنبه، 29 شهريور 1396

واژه‌ي خوش‌ساخت و واژه‌ي بد ساخت

زبان به طور کلّي داراي دو سطح براي نمايش صداهاست، يکي سطح واجي و ديگري سطح آوايي. سطح واجي در واقع همان تصوير ذهني است که سخنگويان هر زبان از...

چهارشنبه، 8 شهريور 1396

روابط حياتيِ ميان اجزاي فضاي ذهني

هر عضوي از يک فضاي ذهني ورودي، يک نظير در فضاهاي ذهني ورودي ديگر دارد. ميان اين اعضا، نگاشت‌هايي برقرار است. رابطه‌ي حياتي زنجيري است که دو عنصر...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

نظريه‌ي فضاهاي ذهني

نظريه‌ي «فضاهاي ذهني» را نخستين‌بار فوکونيه در سال 1985 ميلادي براي حل پاره‌اي از مشکلات زبان‌شناختي ارائه داد. اين نظريه در ادامه جذابيت خاصي...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

اقسامِ حرکت خيالي در زبان

هنوز زبان‌شناسان دسته‌بندي جامعي از حرکت‌هاي خيالي در زبان ارائه نداده‌اند. تالمي پنج دسته را از اين ميان بيان مي‌کند و يک نوع را به طور تفصيل...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

قالب‌گيريِ ساختاري در زبان‌شناسي شناختي

مراد از آن، مفهوم‌سازي ساختار جايگاه شناختي و هندسي اشياء و اجزاي آنهاست. زبان‌شناسان شناختي ميان سه نوع متفاوت اين فعاليت فرق گذاشته‌اند: فرديت‌بخشي،...

شنبه، 31 تير 1396

موجوداتِ ربطي (موجود/ ارتباط) در زبان‌شناسي شناختي

بسياري از معناشناسان ميان موجودات ربطي (نسبي) و غيرربطي فرق مي‌گذارند. موجود ربطي مستلزم وجود چيز ديگري است. به عنوان مثال، مفهوم وصفي «گرد»...

شنبه، 31 تير 1396

چشم‌اندازِ/ موقعيت‌‌مندي در زبان‌شناسي شناختي

چشم‌انداز يکي از مهم‌ترين و مشهورترين عمليات تعبيري است. در توصيفات مکاني، چشم‌انداز اهميت پيدا مي‌کند؛ البته در توصيف‌هاي غيرمکاني هم چشم‌انداز...

شنبه، 31 تير 1396

عمليات تعبير در زبان‌شناسي شناختي

يکي از فرضيه‌هاي اساسي زبان‌شناسي شناختي، به تعبير لنگ‌اکر، اين اصل است که معناشناسي همان مفهوم‌شناسي است. مراد از اين اصل اين است که در معناشناسي...

شنبه، 31 تير 1396

نما و پايه در زبان‌شناسي شناختي

قالب، منطقه‌اي منسجم از معرفت بشري يا منطقه‌اي منسجم از فضاي مفهومي است. اکنون اين پرسش مطرح مي‌شود که چگونه منطقه‌اي منسجم از معرفت بشري يا...

جمعه، 30 تير 1396