جنبش روشنگری در نظر مکتب فرانکفورت

جنبش روشنگری سوای جنبش فلسفی سده ی هجدهم که تحت سیطره ی نقد انسان گرایانه بر جزم اندیشی، عدم تسامح دینی و استبداد سیاسی بود، بر اراده باوری خوش...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

حقیقت در نظر مکتب فرانکفورت

« انگیزه ی فلسفیِ راهبر این مؤسسه می تواند اراده ی تغییرناپذیرِ خدمت به حقیقت بدون هرگونه تردید باشد» ( نظریه ی انتقادی، ص80) . این هدف ناچیز...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

تحصل گرایی در نظر مکتب فرانکفورت

در دهه ی سی، هورکهایمر دیدگاه نظریه ی انتقادی را بر مبنای مخالفتی مضاعف تعریف می کند: مخالفت با متافیزیک و مخالفت با تحصل گرایی ( که در قالب...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

تمامیت خواهی در نظرمکتب فرانکفورت

هرچند نمایندگان اصلی مکتب فرانکفورت در مورد تمامیت خواهی اندیشیده اند، اما این واژه نزد آدورنو و هورکهایمر- که اصطلاحات فاشیسم یا دولت خودکامه...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

تأمل بر خود در نظر مکتب فرانکفورت

انگاره ای از اندیشه ی سنتی دیالکتیک که به هسته ی روش شناختی مکتب فرانکفورت بدل شد. به طور کلی، این واژه به تأملی ثانوی اطلاق می شود، نوعی قرار...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

امرناهمسان در نظر مکتب فرانکفورت

شکل سلبیِ این اصطلاح ذاتیِ تعریف آن است: امر ناهمسان نه امر متفاوت، بلکه آن چیزی است که نمی گذارد تا حد همسانی(1) تقلیل یابد، به عبارت بهتر همان...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

پراکسیس در نظر مکتب فرانکفورت

در سنت مارکسیستی که مکتب فرانکفورت با آن پیوند دارد، پراکسیس می تواند به کنش به طور اعم، برای مثال کار، اطلاق شود که بر اهمیت اساسی آن نسبت به...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

ارتباط در نظر مکتب فرانکفورت

میان دو نسل از مکتب فرانکفورت پس از جنگ، گسستی حوا مفهوم ارتباط نمایان است. از دید نویسندگان دیالکتیک روشنگری، ارتباط به شکل ابزاری شده ی زبان...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

اخلاق در نظر مکتب فرانکفورت

فیلسوفان مکتب فرانکفورت با صورت بندی احکام عام یا هنجارهای انتزاعی که بی چون و چرا تحمیل شود، مخالفت نشان می دادند. به علاوه، گفتمان های اخلاقیِ...

يکشنبه، 17 شهريور 1392

نظریه فاعلیت وجودی (نظریه فیض) و دوام فیض در فلسفه ملاصدرا

صدر المتألهین در نظریه ی فیض تلاش کرد بدیع‌ترین آراء و ابتکارات فکری خود را با عقاید حکمای متقدّم یونان و اسلام پیوند زند اما واضح است نظامی...

شنبه، 16 شهريور 1392

زندگی و عقاید کارل ریموند پوپر

اگر به تاریخ بدون توجه به قانونمندی های آن و نیز بی توجه به علل و عوامل ایجاد هر واقعه و حادثه بنگریم، چیزی جز مجموعه ای پراکنده و بی ربط از...

سه‌شنبه، 5 شهريور 1392

ردّ پای یک پاسخ مدرن به پارادوکس دروغگو در سنّت فلسفه ی اسلامی

در دهه ی اخیر استفان رید تلاش کرده است تا به واسطه ی ارائه ی یک نظریه ی صدق جدید، راه حلّ تازه ای برای پارادوکس دروغگو به دست بدهد. او طرح صدق...

دوشنبه، 4 شهريور 1392

کژراهه (6)

کژراهه، عنوان مجموعه مقالاتی است که با موضوع «مغالطه شناسی» منتشر شده است. مفهوم مغالطه در شماره اول، بیان و به سه دسته کلی مغالطات لفظی، مغالطات...

شنبه، 12 مرداد 1392

1968 و پس از آن

سال 1968، سال شورش و مانع تراشی و آشفتگی های سیاسی بوده است. موج بی نظیری از نارضایتی که تمام جهان را در سال 1968 فراگرفته بود، در همه جا به...

جمعه، 11 مرداد 1392

چالش با همه چیز

شاید موجزترین جمله درباره ی فضایی که باید در آن آثار میشل فوکو را خواند، توسط خود او در یکی از مصاحبه هایش در سال 1984(سال مرگ او) بیان شده باشد:

جمعه، 11 مرداد 1392

پروژه ی ناتمام مدرنیته

یورگن هابرماس(2) که به سال 1929 به دنیا آمد، مهم ترین و مستقل ترین پیرو مکتب فلسفی فرانکفورت (3) است. او تلاش کرد تا با تغییر نظام مارکسیسم آن...

جمعه، 11 مرداد 1392

فیلسوفی که همیشه چپ ماند

ژان پُل سارتر(1)(1980-1905) نویسنده ای پُرکار بود که در کنار نظریات فلسفی اش- که در مقایسه با دیگر فیلسوفان از حجم بیشتری برخوردار است- رمان،...

جمعه، 11 مرداد 1392

تضادّ آزادی ها

سیمون دوبوار(1992-1908) صاحب نظری منحصر به فرد و الگویی تحسین برانگیز برای یک نسل بود. او رمان نویس، فیلسوف و مهمتر از همه عاشق ژان پل سارتر...

جمعه، 11 مرداد 1392

سکوت هایدگر

مارتین هایدگر در سال 1889 در جنوب آلمان و در روستایی به نام مسکیرش (2) واقع در منطقه بادن(3) به دنیا آمد. از سال 1909 تا سال 1914 در دانشگاه...

جمعه، 11 مرداد 1392

تلاش برای بصیرتی درونی

هوسرل(2) در سال 1859 به دنیا آمد. او به عنوان ریاضیدان آموزش دید؛ در شهرهای لایپزیگ(3)، برلین و وین درس خواند و در سال 1882 موفق به اخذ دکترای...

جمعه، 11 مرداد 1392