تعلیم و تربیت از منظر نظریه اسلامی عمل در چالش با رویکرد رفتارگرایانه

رفتارگرایی به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نظریات آموزشی، اگرچه همواره به وسیله رویکردهای پس از خود مورد نقد قرار گرفته است، امروزه همچنان جایگاه...

دوشنبه، 25 دی 1396

نقدی منطقی بر مبانی تجربه‌گرایی در علوم انسانی

در علوم انسانی، «تجربه‌گرایی» به عنوان اولین رویکرد مورد توجه دانشمندان این عرصه قرار گرفت و هنوز هم با وجود نقدها و رقیب‌های جدی، روش غالب در...

دوشنبه، 25 دی 1396

رویکرد معرفتی فلسفی به بنیادهای سکولاریستی علوم انسانی

تمایز میان بنیادهای سکولاریسم با مبانی نظام اندیشه‌ای اسلام بر محققان این عرصه پوشیده نیست. با این حال، مروری بر این بنیادها با رویکرد معرفتی...

دوشنبه، 25 دی 1396

امکان و ضرورت علم دینی

رویکرد اثبات‌گرایی بر مبنای رویکرد تجربی است. این رویکرد سال‌هاست بر حوزه‌های مختلف علوم، غالب و حاکم است و گستره آن به حدی است که بسیاری آن...

دوشنبه، 25 دی 1396

نقد علوم انسانی متداول

علوم انسانی رایج در حوزه‌های مختلفی از جمله موضوع، روش، نظریه‌پردازی و گزاره‌ها، جهت‌گیری و رویکردها از سکولاریزم تأثیر پذیرفته است.

دوشنبه، 25 دی 1396

رویکردی اسلامی به فلسفه علوم انسانی

عنوان مقاله شاید عجیب به نظر برسد. چگونه قوانین علمی در علوم انسانی که برخاسته از واقعیت‌های فردی و اجتماعی هستند می‌توانند از یک نظام ارزشی...

دوشنبه، 21 فروردين 1396

بن‌بست متدولوژیک در تمایز علوم

سال‌هاست که متفکران اسلامی خصوصاً رهبر معظم انقلاب اسلامی از لزوم اسلامی کردن دانشگاه‌ها و یا به معنای دقیق‌تر، اسلامی‌سازی و بومی‌سازی علوم...

دوشنبه، 4 مرداد 1395

نقش نظام ارزشی در علوم انسانی (2)

نظام ارزشی پذیرفته شده‌ی یک محقق علوم انسانی می‌تواند در فرایند فهم عالمی او اثر بگذارد. کسی که به هر دلیل از یک مسأله‌ای نفرت داشته باشد، یا...

جمعه، 27 آذر 1394

رابطه‌ی روش و معرفت شناسی (2)

علوم انسانی در صورتی متصف به صفت «علمی» خواهند شد که با پدیده‌های تکرارپذیر و مشابه سرو کار داشته باشند؛ و الا قادر به قانونگذاری و کشف قوانین...

جمعه، 27 آذر 1394

نقش نظام ارزشی در علوم انسانی (1)

«ارزش»، در علوم و دانش‌های مختلفی به کار برده می‌شود و در هر جا کاربرد و معنای ویژه‌ای دارد. منظور ما در این بخشی از «نظام ارزشی» همان «نظام...

جمعه، 27 آذر 1394

رابطه‌ی روش و معرفت شناسی (1)

یکی از عوامل تأثیرگذار و تعیین‌کننده در اتخاذ روش تحقیق، مبانی معرفت شناختی محقق است. اگر اندیشه‌هایی چون حس گرایی و تجربه گرایی و پوزیتویستی...

جمعه، 27 آذر 1394

مبانی ارزش شناختی علوم انسانی اسلامی

علوم انسانی دو بُعدی و دو ساحتی‌اند. هم به توصیف و تبیین پدیده‌های انسانی می‌پردازند و هم به توصیه و ارزش گذاری اقدام می‌کنند. دقت در این ویژگی،...

جمعه، 27 آذر 1394

مبانی انسان شناختی علوم انسانی اسلامی

علوم انسانی تأثیرپذیری مستقیمی از مبانی انسان شناختی عالمان و محققان دارد. یکی از تفاوت‌های بنیادین علوم انسانی اسلامی با علوم انسانی غیراسلامی...

جمعه، 27 آذر 1394

مبانی الهیاتی و دین شناختی علوم انسانی اسلامی

دسته‌ایی از مبانی فکری که نقشی جدی در نوع نگاه ما به علوم انسانی و تعیین انتظارات و توقعات ما از آن‌ها دارد، مبانی الهیاتی است. منظور از مبانی...

جمعه، 27 آذر 1394

مبانی معرفت شناختی علوم انسانی اسلامی

معرفت شناسی (Epistemology) یا نظریه‌ی معرفت (Theory of Knowledge) دانشی است که دغدغه‌ی اصلی آن بررسی «ارزش شناخت» است. مهم‌ترین مسائل معرفت شناسی،...

جمعه، 27 آذر 1394

مبانی هستی شناختی علوم انسانی اسلامی

در این نوشته صرفاً آن دسته از مبانی و اصول هستی‌شناسانه‌ی اسلامی را مورد اشاره قرار می‌دهیم که تأثیری مستقیم در نگرش ما به پدیده‌های انسانی و...

جمعه، 27 آذر 1394

دیدگاه‌های موافقان علوم انسانی اسلامی (1)

طرح و بررسی دیدگاه‌های موافقان و مخالفان علوم انسانی اسلامی، یکی از محورهای اصلی بسیاری از کتاب‌هایی است که تاکنون درباره‌ی علم دینی نوشته شده...

جمعه، 27 آذر 1394

دیدگاه‌های موافقان علوم انسانی اسلامی (2)

همان‌طور که در بخش تاریخچه‌ی طرح اندیشه‌ی علوم انسانی اسلامی گفته شد، آیت‌الله مصباح‌یزدی یکی از بزرگ‌ترین و نخستین اندیشمندان اسلامی ایرانی...

جمعه، 27 آذر 1394

منظور از علوم انسانی اسلامی (2)

هر علمی که از منابع شناخت مورد تأیید اسلام ارتزاق می‌کند، علم اسلامی خواهد بود.حتی اگر عالم و متخصص آن مسلمان هم نباشد و حتی اگر در راستای تأمین...

چهارشنبه، 25 آذر 1394

آشنایی با چند اصطلاح در حوزه علوم انسانی

«تحول در علوم انسانی» یک مفهوم و ایده‌ی کلی و مبهم است. هر کسی می‌تواند به دلخواه، آن را تفسیر کند. در عین حال، پیش‌فرض مسأله‌ی «تحول علوم انسانی»...

چهارشنبه، 25 آذر 1394