آیا می‌توان از فرهنگ جنسیتی نام برد؟

بحث در باره تفاوت‌های دو جنس در دوره‌ای طولانی یعنی از سالهای پس از جنگ جهانی دوم تا دهه 1990، دست کم تحت تأثیر دو چهره بسیار مهم یعنی بتی فریدن...

يکشنبه، 10 دی 1396

اقلیت فرهنگی به چه معناست؟

بیشتر مطالعات تاریخی و باستان‌شناسی نشان می‌دهند که سازمان‌دهی‌های اجتماعی، پس از گذار انسان از مرحله جماعت‌های کوچکی که «دسته» (1) نامیده می‌شدند...

يکشنبه، 10 دی 1396

ریشه‌ها و چشم‌اندازهای شرق‌شناسی

زمانی که ادوارد سعید در سال 1978 معروف‌ترین کتاب خود یعنی شرق‌شناسی (سعید، 1368) را به انتشار رساند، تأثیر خارق‌العاده‌ای بر حوزه‌هایی که تا...

يکشنبه، 10 دی 1396

زبان چه نقشی در نوسازی فرهنگی دارد؟

زبان‌ انسانی، شگفت‌انگیزترین و شاید بدون اغراق بتوان گفت ارزشنمدترین ابداع فرهنگی انسان در طول حیات 4 میلیون ساله این گونه بوده است (فکوهی،...

پنجشنبه، 7 دی 1396

فرهنگ غیر مادی چیست؟

در تعریف‌های کلاسیک فرهنگ، عموماً فرهنگ را به بخش «مادی» و «غیر مادی» تقسیم می‌کنند که البته برای این دو مفهوم، واژگان متعددی وجود دارند و این...

پنجشنبه، 7 دی 1396

آیا ایدئولوژی می‌تواند زیبایی خلق کند؟

برگزاری نمایشگاهی در موزه هنر شهر وین که تا سپتامبر سال 2010 ادامه دارد، بدل به موضوعی پر مناقشه در محافل هنری و فرهنگی اروپای غربی شده است....

پنجشنبه، 7 دی 1396

انسجام فرهنگی چیست؟

تعریف فرهنگ، همواره یکی از مشکلات اساسی در حوزه انسان‌شناسی به شمار می‌آمده است. در اواخر قرن نوزدهم ادوارد برنت تایلر، تعریفی از فرهنگ ارائه...

سه‌شنبه، 5 دی 1396

آیا فرهنگ ایرانی «استبدادپرور است؟

بیش از دو هزار سال پیش، ارسطو، فیلسوف برجسته یونانی، «استبداد» را بر اساس یک پارادیم سیاسی، «هنری ایرانی» می‌دانست و بردگی را بر اساسی پارادیمی...

سه‌شنبه، 5 دی 1396

تازه به دوران رسیدگی فرهنگی چیست؟

واژه نوکیسگان را می‌توان به جای واژه بسیار رایج فرانسوی nouveaux riches (ثروتمندان جدید) به کار برد که امروزه در بسیای از زبان‌ها به همین صورت...

سه‌شنبه، 5 دی 1396

توسعه فرهنگی چه معنایی می‌تواند برای ما داشته باشد؟

پیش از هر چیز باید به این نکته توجه داشت که مفهوم به طور عام بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شد؛ یعنی زمانی که از یک سو جهان تخریب شده بود و باید موضوع...

سه‌شنبه، 5 دی 1396

آیا مفهوم «فرهنگ اصیل» از لحاظ علمی پذیرفتنی است؟

مفهوم «اصالت»، در ریشه‌های لاتین و یونانی خود کاملاً نشان می‌دهد که با چه معنایی رو به رو هستیم؛ پدیده مورد نظر، پدیده‌ای «آفریده» یا «ابداع...

سه‌شنبه، 5 دی 1396

چگونه افراد دچار توهم اندیشیدن می‌شوند؟

از اشکال انسداد اندیشه و کنش اجتماعی، یکی هم آن است که به جای تأمل و تفکری که بتواند راه به چیزی و کاری بگشاید، دو مسیر انحرافی را پیش بگیریم:...

دوشنبه، 4 دی 1396

رابطه انسان‌شناسی و مطالعات فرهنگی

رشته «مطالعات فرهنگی» چند سال است که در میان رشته‌های علوم اجتماعی درکشور ما مطرح و با سرعتی شاید بیش از اندازه رشد کرده است. شتاب‌زدگی این رشد،...

دوشنبه، 4 دی 1396

الگوهای مطالعات پسااستعماری

رابطه علم و قدرت، رابطه‌ای است به قدمت ظهور نخستین اشکال تمرکز و انباشت خشونت در قالب‌های نهادینه و حتی اگر بحث خود را به شکلی گسترده‌تر مطرح...

دوشنبه، 4 دی 1396

رویکردهای نولیبرالی و الگوهای قهقرایی پزشکی

در گذشته‌ای نه چندان دور، پزشکان، بسیار گران‌قدر بودند و پزشکی یکی از مشاغلی بود که بیشترین احترام را در سلسله مراتب شغلی در کشور ما و در سراسر...

دوشنبه، 4 دی 1396

دروغ؛ همچون یک سازو کار اجتماعی - فرهنگی

در اندیشه ایران باستان، یکی از بزرگ‌ترین دیوها یا شیاطین، «دروغ» بود و مردمان و حتی پادشاهان بیشترین هراس را از این پدیده اهریمنی داشتند و بر...

دوشنبه، 4 دی 1396

آیا هنر می‌تواند یک کالا باشد؟

زیباشناسی همواره به گونه‌ای، خودآگاهانه یا ناخودآگاهانه، دعوی استعلایی بودن داشته است: یونانیان «عصر طلایی» بر آن بودند که زیبایی‌های هندسی،...

يکشنبه، 3 دی 1396

رابطه علوم دقیقه و علوم اجتماعی

ظاهراً سازش و یا لااقل نبود تنش میان علوم اجتماعی و قدرت، کاری مشکل است که نمی‌توان به سادگی بدان دست یافت. این قدرت می‌تواند قدرت سیاسی و یا...

يکشنبه، 3 دی 1396

اسطوره‌ها به چه کسی تعلق دارند؟

مناسبت‌ها، روزهای خاص، سالگردها و جشن‌ها و بسیاری دیگر از اشکال سازمان‌یافتگی کنش‌های انسانی که در قالب‌های اندیشه و نماد جای می‌گیرند، موقعیت‌هایی...

يکشنبه، 3 دی 1396

ایجاد یک طبقه فرهنگی متوسط

در ادبیات علوم اجتماعی حداقل در سه دهه اخیر مشکلی اساسی با واژه «طبقه» وجود داشته است. امروز بیشتر جامعه‌شناسان و انسان‌شناسان دیگر از این کلمه...

يکشنبه، 3 دی 1396