معنای لغوی و اصطلاحی سبب (اسباب) در قرآن

«اسباب» جمع «سبب» است، و «سبب» چنان که از سخنان لغت‌نویسان و واژه‌پردازان زبان عرب به دست می‌آید دارای معانی و کاربردهای متنوعی است:

يکشنبه، 6 دی 1394

تحقیق درباره‌ی ماهیت منّ و سلوی

«بامداد یكی از روزهای بهار 1353 خورشیدی بود كه در موقع اصلاح سر خویش با سلمانی اصلاح كننده طبق معمول از هر دری سخن می‌گفتیم تا اینكه وی از اینجانب...

يکشنبه، 29 آذر 1394

قاعده ی سیاق آیات و کاربردهای آن

آنان که چیدمان آیه ای، نیز چینش سوره ای کنونی قرآن مجید را دستوری و برخاسته از فرمان نبوی (صلی الله علیه و آله و سلم) و توقیفی می دانند نه اجتهاد...

شنبه، 14 شهريور 1394

زیاده روی در شمار آیات منسوخ

با وجود آن که اصل در آیات قرآن اِحکام است، نه نسخ مگر این که دلیل‌یقینی بر نسخ آیه‌ای دلالت کند، گروهی از قدما در شمار آیات منسوخ افراط و زیاده...

چهارشنبه، 27 خرداد 1394

دلایل وقوع نسخ در قرآن (2)

آیه‌ی نسخ از مشهورترین آیاتی است که برای اثبات نسخ در قرآن به آن استدلال شده است که به بررسی آن می‌پردازیم:

چهارشنبه، 27 خرداد 1394

گونه‌های نسخ

عده‌ای بر این باورند که در قرآن کریم آیاتی وجود داشته است که هم حکم و هم تلاوت آن نسخ شده است و برای ادعای خود دلیل‌هایی آورده‌اند که به نقد...

چهارشنبه، 27 خرداد 1394

دلایل وقوع نسخ در قرآن (1)

احکام تابع مصالح و مفاسد است و مصالح و مفاسد با اختلاف افراد و احوال و زمان‌ها قابل تغییر است؛ پس احکام نیز قابل تغییر است؛ بنابراین ممکن است‌یک...

چهارشنبه، 27 خرداد 1394

خاورشناسان و نسخ

شرق شناسان نیز مانند پیشنیانشان نسخ را بهانه‌ای برای شبهه افکنی در قرآن کریم قرار داده‌اند و آن را دلیلی بر تحریف در این کتاب نورانی گرفته‌اند...

چهارشنبه، 27 خرداد 1394

امکان و دلایل نسخ

تمام امت اسلامی در امکان نسخ اتفاق نظر دارند و اساساً امکان نسخ از ضروریات دین است، چون همه‌ی مسلمانان باور دارند که، با آمدن اسلام همه‌ی ادیان...

يکشنبه، 24 خرداد 1394

فرق بین نسخ و تخصیص

نسخ و تخصیص در شریعت در یک جنبه با هم مشترک اند: در هر دو، لفظ برخلاف شمول و گستره‌ی ظاهری اش حمل می‌شود، لکن نسخ شمول زمانیِ حکم را قطع می‌کند،...

يکشنبه، 24 خرداد 1394

شرایط واقع شدنِ نسخ

برای این که فرق بین نسخ و دیگر روش های بیان بهتر روشن شود، به بیان شرایط آن می پردازیم: قبل از ورود به اصل بحث، یادآوریِ مقدمه ای ضروری است:

يکشنبه، 24 خرداد 1394

تعریف نسخ

خلیل در العین می‌گوید: «نسخ عبارت است از نوشتن کتابی از روی کتاب دیگر (نقل) و نیز عبارت است از زایل کردن امری که به آن عمل شده است با امری دیگر؛...

يکشنبه، 24 خرداد 1394

بدا و فرق آن با نسخ

با وجود آن که بدا از مسائل علم کلام است، به دو دلیل در این جا به صورت فشرده به بحث و بررسیِ آن می‌پردازیم: 1. ارتباط تنگاتنگ و مشترکاتی که با...

يکشنبه، 24 خرداد 1394

کلیاتی درباره‌ی نسخ در قرآن

نسخ یکی از دانش‌های قرآنی است که از دیرباز مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان شیعه و سنی بوده است. آنچه در این بحث جلب توجه می‌کند، اختلاف مفسران...

يکشنبه، 24 خرداد 1394

استاد معرفت و نسخ قرآن به قرآن

این مقاله به بررسی دیدگاه استاد معرفت در مورد پدیده ی نسخ اختصاص دارد. نویسنده پس از تبیین کلیات دیدگاه استاد درباره ی نسخ، با توجه به تغییر...

دوشنبه، 14 ارديبهشت 1394

مباني تعامل با آيات متشابه

در اين مقاله، بعد از تعريف محکم و متشابه، بخشي با عنوان مباني مفهوم شناسي محکم و متشابه ارائه شد که در آن، مواردي مانند تشابه حق و باطل، نقطه...

دوشنبه، 14 ارديبهشت 1394

راز محکم و متشابه در قرآن

تقسيم آيات قرآن به دو قسم محکم و متشابه، امري گريزناپذير، رازدار و صريح آيه 7 سوره آل عمران است. پيشينه بحث در معناي محکم و متشابه، مصاديق و...

دوشنبه، 14 ارديبهشت 1394

عقل در آيات و روايات (1)

در لغت عقل به معناي تعقل و تدبر و فهم اشياء است و در اصطلاح معاني بسياري دارد که از جمله علم به مصالح و مفاسد و درک حسن و قبح افعال است. در اين...

شنبه، 5 ارديبهشت 1394

عقل در آيات و روايات (2)

ناخودآگاه جمعي گنجينه اي است از خاطره ي آثاري که آدمي از نيکان بسيار دوردست و حتي غير انساني ( حيواني ) خود به ارث برده است. اين آثار مربوط به...

شنبه، 5 ارديبهشت 1394

نسخ مشروط از منظر استاد معرفت

مسأله « نسخ » از کهن ترين مسائل علوم قرآن است که در تفسير، حديث، فقه القرآن، اصول الفقه و حتي در علم کلام مطرح بوده است. ريشه هاي اين بحث را...

چهارشنبه، 19 فروردين 1394