توحید در قرآن و تفسیر

تأکید بر یکتایی خدا و نفی صریح و قاطع هرگونه شرک، اصلی‌ترین پیام قرآن شناخته شده است. تحقق تاریخی امت اسلامی نیز، به رغم تکثر آشکار و نسبتاً...

شنبه، 6 آبان 1396

آرارات در قرآن

بلندترین قلّه از دو قلّه‌ی رشته‌ای از کوه‌های آتشفشانیِ اکنون خاموش، در شمال شرقی ترکیه‌ی امروزی و جنوب ارمنستان کنونی، مسیحیان و یهودیان کوه...

دوشنبه، 1 آبان 1396

آدم و حوا در قرآن

آدم نخستین بشر و پدر نوع انسان در تورات و قرآن است. «آدم» به معنای یک شخص خاص، هجده بار در قرآن به کار رفته و عبارت «بنی‌آدم» (فرزندان آدم) به...

شنبه، 22 مهر 1396

آداب و مناسک و قرآن

در این مدخل، پس از بحث مختصری درباره‌ی آداب و مناسک در چهارچوب آکادمیک مدرن، که حاوی نوعی گونه‌شناسی کارکردگرا از آداب و مناسک مطرح شده در قرآن...

پنجشنبه، 20 مهر 1396

آخرالزمان در قرآن

انکشاف حوادثی در آینده، مخصوصاً در پایان زمان و نوعی آخرت شناسی دینی با تأکید بر حوادث کیهانی که در پایان جهان رخ خواهد داد. چون بیشتر حوادث...

دوشنبه، 17 مهر 1396

آتش در قرآن

احتراقی که به شکل نور و حرارت متجلّی می‌شود و در جهان باستان یکی از عناصر اربعه به شمار می‌رفت. در قرآن، آتش هم در آخرت و هم در این جهان وجود...

شنبه، 15 مهر 1396

آب‌هاي بهشت در قرآن

رودها و چشمه‌هاي متعددي که طبق توصيف قرآن در بهشت وجود دارند. در قرآن، از «رودهاي بهشت» (اَنهار الجَنّه) چهل و شش مرتبه سخن رفته و واژه‌ي «عَين»...

دوشنبه، 6 شهريور 1396

آب و هوا در قرآن

به بيان کلي، اوضاع جوّ در زمان و مکاني خاص که شامل متغيرّهاي گرما، سرما، رطوبت، باد و فشار مي‌شود و به پيامدهاي مساعد و نامساعد اشاره دارد. برخي...

يکشنبه، 5 شهريور 1396

آب در قرآن

ترکيب اکسيژن و ئيدروژن، که همه‌ي صور حيات به آن وابسته است. آب از ميان عناصر چهارگانه‌ي هراکليتي بيشترين بسامد را در قرآن دارد و به بيشترين شکل‌ها...

شنبه، 4 شهريور 1396

شبهه‌هايي درباره‌ي فروتري زنان در انديشه‌ي ديني

برخي مدعي‌اند در قرآن کريم آيه‌هايي وجود دارد که از فروتر دانستن زنان در قياس با مردان حکايت دارد. براي حل اين شبهه لازم است بحث مبسوطي را درباره‌ي...

پنجشنبه، 1 تير 1396

جايگاه انساني زن در قرآن کريم

آيه‌هاي مربوط به راه‌‌يابي به سعادت و اشتراک زن و مرد در راه‌هاي وصول به آن: نگرش قرآني زن را همچون مرد انسان مي‌داند که سه ويژگي مهم انساني،...

چهارشنبه، 31 خرداد 1396

بررسي جايگاه معرفت‌شناختيِ «حس» از ديدگاهِ قرآن (2)

يکي ديگر از ويژگي‌هايي که در قرآن براي ادراک حسي بيان شده است، تصرف‌پذيري است. مراد از تصرف‌پذيري آن است که وجود عواملي موجب مي‌شود تا در روند...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396

نقش ماوراي طبيعت در طبيعت از نگاه قرآن

علوم طبيعي درباره طبيعت بحث مي‌کنند و ماوراي طبيعت از محدوده‌ي مسائل آن خارج است. اما اگر طبيعت تحت حاکميت ماوراي طبيعت باشد؛ تماميت و کمال نظريه‌هاي...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396

دو مفهوم کليدي قرآن در معناشناسيِ پديده‌هاي طبيعي

مفهوم عبرت مفهومي مهم است. حق تعالي عبرت را هدف مطالعه‌ي طبيعت مي‌خواند: «يقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396

کارکردوري معرفت‌شناختيِ فطرت در هندسه‌ي معرفت دين

مدعاي اصلي مقاله حاضر تبيين «کارکردوري معرفت‌شناختي فطرت آدمي در توليد معرفت ديني» است؛ اين مقاله برش و برداشتي است از بخش چهارم کتاب منطق فهم...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396

بررسي جايگاه معرفت‌شناسي «قلب» از ديدگاه قرآن

قرآن کريم يکي از منابع معارف ديني است و کتابي است که براي راهنمايي و هدايت انسان به سعادت حقيقي بر پيامبر اسلام نازل شده است. اين از يک‌سو،...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396

بررسي جايگاه معرفت‌شناختيِ «حس» از ديدگاهِ قرآن (1)

در مباحث معرفت‌شناسي، اموري را به عنوان ابزار شناخت ذکر مي‌کنند؛ يکي از اين امور «حس» است. مراد از حس همان حواس پنج‌گانه است که عبارت‌اند از:...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396

الگوي تفکر قرآني براساس معناشناسي همزماني

نوشته‌ي حاضر با روش معناشناسي همزماني (synchronic semantics)، واژه فکر را در قرآن معناشناسي مي‌کند و در سه حوزه «صرفي، جانشين‌ها، همنشين‌ها»...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396

عقل در قرآن

عقل در کنار حس و دل به عنوان يکي از ابزار کسب معرفت از ديدگاه قرآن داراي جايگاه مهمي است؛ اگرچه خود لفظ عقل در قرآن ذکر نشده اما مشتقّات و مترادف‌هاي...

سه‌شنبه، 30 خرداد 1396

ارزش‌سنجي معرفتي در قرآن کريم (1)

پژوهش درباره مقوله معرفت، و مؤلفه‌ها و مسائل حول آن، از دغدغه‌هاي مهم و بنياديني است که در دانش‌هاي معرفت‌شناسي، فلسفه، منطق، تفکر نقدي و فلسفه...

دوشنبه، 29 خرداد 1396