پرخاشجویی

با این‌که کمابیش همه‌ی نظریه‌های فعلی پرخاشجویی در قرن بیستم پرورانده شده، مسائل مفهومی بنیادی و بحث و جدل‌های عمده‌ی مربوط به این مبحث ریشه‌های...

پنجشنبه، 10 دی 1394

پارادایم

این مفهوم که کلی‌ترین تعریف آن به صورت الگو، قالب یا نمونه است، در دو زمینه برای تفکر اجتماعی قرن بیستم اهمیت دارد: به سبب استفاده‌ای که از آن...

پنجشنبه، 10 دی 1394

بی‌هنجاری - آنومی

این اصطلاح مشتق از واژه‌ی یونانی anomia به معنای بی‌قانونی است که تلویحاً دال بر تبهکاری، بی‌حرمتی، بی‌عدالتی و بی‌نظمی است (Orru, 1987). این...

پنجشنبه، 10 دی 1394

پاد فرهنگ

اقلیت فرهنگی‌ای که وجه مشخصه‌اش مجموعه ارزش‌ها و هنجارها و الگوهای رفتاریی است که تعارض مستقیم با فرهنگ مسلط جامعه دارند. در فرهنگ انگلیسی آکسفورد...

پنجشنبه، 10 دی 1394

بین‌الملل‌گرایی

اصرار بر این‌که مسائل اجتماعی و سیاسی را باید از دیدگاهی فراتر از هر دولت و کشور خاصی مورد ملاحظه قرار داد، نکته‌ی تازه‌ای نیست. هینسلی (Hinsley,...

پنجشنبه، 10 دی 1394

بیگانگی

در نوشته‌های مارکس، بیگانگی فرایندی تاریخی است که طی آن آدمیان ابتدا از طبیعت و سپس از محصولات و آفریده‌های فعالیت خویش (کالاها و سرمایه، نهادهای...

پنجشنبه، 10 دی 1394

بوروکراسی/ دیوان سالاری

بوروکراسی یکی از مقوله‌های اصلی علوم‌اجتماعی مدرن است و به نوعی از مدیریت و اداره‌ی کارها اطلاق می‌شود که در آن قدرت تصمیم‌گیری به یک مقام یا...

پنجشنبه، 10 دی 1394

بوم‌شناسی

اصطلاح بوم‌شناسی مانند واژه‌ی «economic» از oikos یونانی به معنای «خانه» گرفته شده است. معنای مدرن این واژه را عموماً به ارنست هکل، زیست‌شناس...

پنجشنبه، 10 دی 1394

بورژوایی شدن

این اصطلاح به معنای فرایند مفروضی است که طی آن بخش‌هایی از طبقه‌ی کارگر در طبقات متوسط (یا بورژوازی) ادغام می‌شوند. بورژوایی شدن در واقع بیانگر...

پنجشنبه، 10 دی 1394

بورژوازی

این اصطلاح که سابقه‌اش به قرن سیزدهم می رسد (همچون معادل‌هایی نظیر قلعه و قلعه‌نشین (Bϋrgertum , burgher) در اصل به معنای دسته‌ای از ساکنان شهرها...

پنجشنبه، 10 دی 1394

برنامه‌ریزی اجتماعی

تفسیرهای فراوانی از برنامه‌ریزی به طور اعم، و برنامه‌ریزی اجتماعی به طور اخص، وجود دارد. طبق ساده‌ترین رهیافت، برنامه‌ریزی اجتماعی برنامه‌ریزی...

پنجشنبه، 10 دی 1394

برابری و نابرابری

این عقیده که جوامع باید برابری قانونی و برابری مادی اعضای خود را رعایت کنند، در تفکر قرن بیستم جایگاه مه می‌دارد. ولی این فکر که انسان‌ها اساساً...

پنجشنبه، 10 دی 1394

بحران

از «بحران‌ها» در اشاره به افراد، به زندگی یا شکلی از زندگی، یا نظام یا «حوزه‌ای از کنش» سخن‌می گوییم. بحران برهه‌ی حساسی است که تداوم یا پایان‌‌یافتن...

پنجشنبه، 10 دی 1394

ایدئولوژی

این اصطلاح را که به صورت لفظی به معنای علم (یا لوگوس) ایده‌هاست، نخستین‌بار به همان معنا فیلسوف فرانسوی دستوت دو تراسی در کتاب عناصر ایدئولوژی...

چهارشنبه، 9 دی 1394

انگ‌زنی

این واژه در سیاق مباحث جامعه‌شناختی یا جرم‌شناختی، معمولاً باید به مثابه‌اشاره به مجموعه‌ اندیشه‌های معینی درباره‌ی فعل و انفعال میان زبان و...

چهارشنبه، 9 دی 1394

انسان‌شناسی

به طورکلّی انسان‌شناسی به معنای مطالعه‌ی علمی درباره‌ی انسان است. این تعریف مرسوم چند مسئله‌ی مشخص پیش ‌می‌آورد که توجه به آن‌ها کمک‌ می‌کند...

چهارشنبه، 9 دی 1394

انتروپرونرگری

هوشیاری وگوش به زنگ بودن نسبت به فرصت‌های کسب سود خالص، جوهر اصلی فعالیت‌های انتروپرونری است. وقتی درباره‌ی انتروپرونرگری بحث می‌کنیم درباره‌ی...

چهارشنبه، 9 دی 1394

انتخاب طبیعی

از دیدگاه نوداروینیسم، انتخاب طبیعی اصلی‌ترین سازوکاری است که بر مبنای آن می‌توان سازگارشدن موجودات زنده با محیط زیست را تبیین کرد. این سازوکار...

چهارشنبه، 9 دی 1394

انتخاب عمومی

مردم چه در بازار باشند و چه در منصب سیاسی یا اداره‌ی دولتی معمولاً به شیوه‌ی واحدی رفتار می‌کنند: آن‌ها منافع شخصی خود را دنبال می‌کنند. این...

چهارشنبه، 9 دی 1394

انتخاب اجتماعی

حکومت‌ها و سایر دستگاه‌های دولتی چگونه درباره اقدامات خود تصمیم‌گیری می‌کنند و چگونه باید تصمیم‌گیری کنند؟ شرح و تعبیرهای گوناگونی درباره چگونگی...

چهارشنبه، 9 دی 1394