واژه‌سازی در جامعه‌شناسی سیاسی

در پی تدقیق محتوا و تطبیق آن با حاوی اخیراً دریافته‌ام که صفت «اجتماعی» را که از واژه‌ی «اجتماع» گرفته شده است به جای صفات جامعه، در "social"...

سه‌شنبه، 20 بهمن 1394

روان‌پزشکی و بیماری روانی

روان‌پزشکی- که هم روشی برای تعریف بیماری ذهن و روان است و هم روشی برای معالجه‌ی آن- از جنگ جهانی دوم به بعد شاهد تغییرات مهمی در طرز کار و ریشه‌های...

جمعه، 16 بهمن 1394

روابط صنعتی

این اصطلاح عمدتاً از کار گروهی از پژوهشگران امریکایی- کلارک کر، جان تی. دانلوپ، فردریک هاربیسن و چارلز ای. مایرز- گرفته شده است؛ آن‌ها در دهه‌ی...

جمعه، 16 بهمن 1394

رفتارگرایی

رفتارگرایی از نظر انتشار اثر کلاسیک جی. بی. واتسن تحت عنوان رفتارگرایی در سال 1924، مکتب فکری غالب در روان‌شناسی دانشگاهی شده است. از آن هنگام...

جمعه، 16 بهمن 1394

رقابت

«رقابت کردن» به معنای فعالیت توأم با همچشمی بین دو یا چند فرد یا گروه است. رقابت کردن به معنای تلاش برای پیشی‌گرفتن از دیگران است، همچون رقابت...

جمعه، 16 بهمن 1394

رفتار سازمانی

این اصطلاح ناظر است به مطالعه‌ی بین رشته‌ای جنبه‌های انسانی و اجتماعی مدیریت در سازمان‌های رسمی به مثابه مسئله‌ای «فنی». مطالعات رفتار سازمانی...

جمعه، 16 بهمن 1394

رشد اقتصادی

تجربه و دورنمای رشد اقتصادی بر گفتمان قرن بیستم تأثیر عمیقی داشته است؛ این تأثیر بر فرهنگ و نحوه‌ی استدلال بسیار متفاوت از سایر برهه‌هاست، هرچند...

جمعه، 16 بهمن 1394

رفاه اجتماعی

این اصطلاح تعریفی است برای رفاه و آسایش کل جامعه. به این معنا، در مفهوم رفاه اجتماعی فرض بر این است که امکان سنجش رفاه شخصی، و مقایسه‌ی رفاه...

جمعه، 16 بهمن 1394

ذوق

توانایی درک و قضاوت درباره‌ی آن‌چه زیبا، ممتاز، نیک یا برازنده است، و کشش و گرایش به تولید یا مصرف چیزهایی که تجسم ویژگی‌های فوق باشد (مانند...

پنجشنبه، 15 بهمن 1394

دین

دین با اشاره به تجربه‌ها، احساسات و ایده‌هایی حاکی از این که شاید زندگی جنبه‌ی بی‌نهایت عمیق‌تر، قوی‌تر و مهم‌تری از زندگی روزمره یا دنیوی داشته...

پنجشنبه، 15 بهمن 1394

دولت رفاه

این اصطلاح که در بریتانیا به وجود آمده است و غالباً با مسامحه مورد استفاده قرار می‌گیرد، پس از جنگ جهانی دوم در محافل ژورنالیستی و دانشگاهی رواج...

پنجشنبه، 15 بهمن 1394

دنیوی شدن

طبق تعریف مرسوم، دنیوی شدن فرآیندهایی را توصیف می‌کند که طی آن‌ها تفکر، عمل و نهادهای دینی اهمیت اجتماعی خود را از دست می‌دهند (Wilson, 1966)....

پنجشنبه، 15 بهمن 1394

دنیوی گرایی

این آموزه را می‌توان چنین تعریف کرد که تلاشی است برای برپاداشتن مجموعه اصولی درباره‌ی رفتار انسان که بر پایه‌ی دانش عقلانی و تجربه استوار است...

پنجشنبه، 15 بهمن 1394

خویشاوندی

خویشاوندی که اصلی‌ترین دلمشغولی انسان‎‌شناسان از اواخر قرن نوزدهم است، همچنان هم‌سنگ بنای درک جوامع خاص و هم ابزاری است برای بررسی برخی مسائل...

چهارشنبه، 14 بهمن 1394

حرفه‌ها

تعریفی واحد و مورد پذیرش همگان درباره‌ی حرفه وجود ندارد. در واقع، آثار و نوشته‌های درخور توجهی وجود دارد که دربردارنده‌ی تلاش عمدتاً بی‌ثمری...

چهارشنبه، 14 بهمن 1394

جهان نظام

جهان - نظام مفهوم نسبتاً جدیدی است. شکی نیست که این عبارت در گذشته نیز گاه‌به‌گاه با معانی گوناگون اما کلی و غیر دقیق به کار رفته است. اما کاربرد...

چهارشنبه، 14 بهمن 1394

جنسیت

این اصطلاح به معنای جنبه‌های اجتماعی روابط میان دو جنس است و متفاوت با جنبه‌های زیست‌شناختی جنس. این پرسش که آیا، و به چه میزان، جنبه‌های زیست‌شناختی...

چهارشنبه، 14 بهمن 1394

خودکشی

هنوز هم کار امیل دورکیم (Durkheim, 1897) کامل‌ترین، جامع‌ترین و پرنفوذترین نظریه‌ی اجتماعی خودکشی است. استدلال دورکم این بود که نظم و انسجام...

سه‌شنبه، 13 بهمن 1394

خودکارسازی/ اتوماسیون

این اصطلاح که برای توصیف سامانه‌ای به کار می‌رود که در آن از ماشین برای کنترل فرایندها و انجام سلسله وظایفی استفاده می‌شود که پیش از این مستلزم...

سه‌شنبه، 13 بهمن 1394

حومه‌ی شهر

در این نوع سکونتگاه که در حواشی بیرونی شهر قرار می‌گیرد و عمدتاً از خانه و مغازه تشکیل می‌شود و از مراکز صنعتی دور است، اثری از تجمع و درهم‌آمیختن...

سه‌شنبه، 13 بهمن 1394