مفهوم علت در تاریخ‌نگاری

مفهوم علت و معلول در زندگی روزمره، علم تجربی و تاریخ به کار می رود. می‌توانیم علت را چیزی بدانیم که چیزی دیگر (معلول خود) تولید می‌کند یا

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

الگو، ساختار و پیوستگاری تاریخی

اکثر مردم به میزانی از ساده‌سازی نیازمند هستند و این کار را اغلب می‌توان با تشبیه یا مقایسه با چیزی ساده‌تر و شناخته شده‌تر انجام داد. با وجود...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

فرجام شناسی تاریخی

چیزی است که درجریان دگرگونی تاریخی تداوم می‌یابد؟ آیا گلدستون پیشنهاد دهنده‌ی لایحه‌ی خودگردانی همان پشتیبان محافظه کار پیل در حدود چهل سال پیش...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

فرآیندها و شالوده‌های اجتماعی

مورخ (از لحاظ اخلاقی و شناخت‌شناسی) با همنوعان خود سرو‌کار دارد، و مسئولیت‌های او به انسان‌های زنده محدود نمی‌شود، بلکه مردگان و انسان‌های هنوز...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

حقیقت چیست؟

نیازی نیست اکنون درباره‌ی نظریه‌های فلسفی حقیقت بحث کنیم و چندان بر خطا نخواهیم بود این گفته‌ی قدیمی را بپذیریم که: "حقیقت عبارت است از مطابقت...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

نقش شواهد در تاریخ‌نگاری عینی

باید همیشه شکافی، کوچک یا بزرگ، میان چیزها آن‌گونه که هستند و آن‌گونه که فکر می‌کنیم هستند، وجود داشته باشد: مسئله‌ی باور / واقعیت. شناخت عنوانی...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

مسئله‌ی عینیت در تاریخ و تاریخ‌نگاری

پیشخدمت گفت: "La historia es muy importante" در یکی از شهرهای کوچک اسپانیا، من وهمسرم هنگام خوردن ناهار، راجع به نمایشگاهی در موزه‌ی محلی گفت...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

نسبت فلسفه و تاریخ

در پاسخ به پرسش نخست، آشکارتر شده است که علوم اجتماعی طیفی فزاینده از هستی‌های ممکن را عرضه می‌کنند. آن هستی‌ها عبارت‌اند از چیزهایی مانند امواج...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

مفهوم و معنای سنت در حوزه های مختلف علوم انسانی

به نظر من پیشینه‌ی گرایش افراد، گروه‌ها و جوامع به تقدیس کردن و پیروی از پیشینیان خود به اندازه‌ی عمر بشر است و این کار دلیلی بسیار موجه دارد:...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

تاریخ و علم الاجتماع (2)

دیدیم که به اعتقاد بسیاری دانشمندان، زمان جایی در قوانین طبیعت ندارد. چنین قوانینی بی زمان و ابدی هستند - اگر از ترکیب اکسیژن و هیدروژن آب به...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

تاریخ و علم‌الاجتماع (1)

دو علم مورد نظر، انسان واقع در جامعه را مطالعه می کنند، و بنابراین آشکارا از علوم طبیعت متمایز هستند. می‌توان تصور کرد که به سبب موضوع مشترک،...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

امکان‌های آتی فلسفه‌ی تاریخ

البته پیش‌بینی آینده امکان ندارد و آنچه بیان خواهیم کرد معطوف کردن توجه خواننده به چیزی است که گرایش‌های تقریبی در تفکر معاصر تلقی می‌کنم. تضمینی...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

مثلثِ تاریخ، فلسفه و علوم اجتماعی

در سال 1968 دانشمندی چنین می‌نویسد: "امروزه در واقع رابطه‌ی نزدیکی میان تاریخ، فلسفه و مطالعات اجتماعی وجود ندارد، (Leff, 1969,p.1). اگر این...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

فلسفه تاریخ و علایق کنونی مردم

امروزه بسیاری از مردم به مسائل و جوانب فمینیسم، نژاد‌پرستی یا همجنس‌بازی علاقه‌ی زیادی دارند و (به درستی) احساس می‌شود که برخی گروه‌ها، به دلیل...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

دلایل بی‌توجهی کنونی به فلسفه‌ی تاریخ

دست کم سالی یک بار، ناشران معتبر کتاب‌های دانشگاهی فهرست کتاب‌های فلسفی خود را عرضه می‌کنند.این گونه کتاب‌ها زیر عناوینی مانند متافیزیک، اخلاق،...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

وضع کنونی فلسفه‌ی تاریخ

در واقع بسیاری از موضوع‌ها و مسائلی که فیلسوف معاصر تاریخ شاید به بررسی آنها علاقه‌مند باشد در گذشته، طرح شده‌اند. نکته‌ی چندان جدیدی درباره‌ی...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

اهمیت و جذابیت تاریخ

در یک جامعه‌ی آزاد هیچ محدودیتی در ارتباط با آنچه شاید مایه‌ی شگفتی فیلسوف شود آگاهانه وضع نمی شود. ولی حوزه و گستره‌ی فلسفه در واقع محدودیت‌هایی...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

ویژگی های فلسفی تاریخ

در این میان، فلسفه چه نقش و جایگاهی دارد؟ شگفت‌آور خواهد بود اگر پژوهشی جدی، مهم و بسیار گسترده، مسائلی جالب برای فیلسوف طرح نکند. چنانکه یک...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

درآمدی بر روش‌شناسی تاریخی و فلسفه تاریخ در تاریخ‌نگاری ایرانی اسلامی

روش مطالعات تاریخی و فلسفه نظری تاریخ و تأملات عقلانی و فلسفی درباره علم تاریخ و تاریخ‌نویسی در قرون نخستین اسلامی به چنان پیشرفت و ترقی دست...

سه‌شنبه، 9 تير 1394

ضرورت پژوهش تاريخي

امام علي (عليه السلام) مي فرمايند: « اي فرزند عزيزم، من عمري به دارازي تاريخ ندارم. اما در كاروكردار نسل هاي پيشين نيك نگريسته ام. در اخبارشان...

شنبه، 5 مهر 1393