تفاوت فرهنگ غرب در نگاه به دین

پیروان و معتقدان فرهنگ غربی، با دین همانند یک فن و هنر ظریف معامله می‌کنند و متدین را همانند شاعری می‌دانند که با خودش خلوت می‌کند و به خیال‌پردازی...

يکشنبه، 10 تير 1397

میان رشتگی در پژوهش‌ها و آثار میشل فوکو

اجتماع فیلسوفان را به سختی می‌توان جایی دانست که قهرمانان میشل فوکو در آن یافت می‌شوند. با این حال، به خوبی می‌دانیم که برای یافتن خطرناک‌ترین...

يکشنبه، 27 خرداد 1397

معرفی رساله‌ی حدوث العالم صدرالمتألهین شیرازی

رساله‌ای در دوازده فصل به زبان عربی، از صدرالمتألهین شیرازی (م 1050 ق) که موضوع آن، اثبات حدوث زمانی عالم و ردّ قدیم بودن آن است.

يکشنبه، 20 خرداد 1397

حُدوث و قِدَم در هستی‌شناسی و جهان‌شناسی

حدوث در لغت به معنی رخ دادن و روی دادن رویدادی تازه و نیز به معنی پدید آمدن و پیدا شدن امری تازه و نو و مفهوم مقابل آن قِدم است. در اصطلاح فلسفه...

يکشنبه، 20 خرداد 1397

حدوث دهری نوآوری میرداماد

از جمله نوآوریهای متفکر و فیلسوف گرانقدر شیعی، میرمحمد باقر داماد (م 1040 ق) است که در آن به اثبات حدوث فرازمانی یا ذاتی عالَم در مرتبه یا وعاء...

شنبه، 19 خرداد 1397

قوه‌ی حدس و کاربرد آن در فلسفه و حکمت

در لغت به معنی سرعت و سیر. و نیز به معنی دریافتن، گمان بردن و تخمین زدن است. در اصطلاح فلسفه و حکمت، حدس، در برابر (=اندیشه) قرار دارد و همانند...

شنبه، 19 خرداد 1397

معنی عقل و مراتب آن

شناخت ابعاد نفس و به کمال رسانیدن آن ابعاد، با شناخت حقایق رابطه‌ای مستقیم دارد؛ بدین معنا که تقویت قوای عملی و نظری نفس به شناخت حقایق مرتبط...

جمعه، 18 خرداد 1397

تعریف نفس و حقیقت آن

حکمت سه رکن دارد و همه‌ی مسائل آن در چارچوب این سه رکن مندرج است. معرفت النفس یکی از آنهاست که شناخت آن، شناخت همه‌ی حقایق را به دنبال دارد؛

جمعه، 18 خرداد 1397

حکمت یعنی چه؟

فیلسوفان برای «حکمت» تعاریف متعددی به دست داده‌اند. ملاصدرا نیز به فیلسوفان استناد کرده و در جایگاه‌های متعددی به فراخور بحث فلسفی، برخی از آن...

جمعه، 18 خرداد 1397

خلافت انسان از دیدگاه ملاصدرا

صدرالمتألهین عقیده دارد برترین و بالاترین نیرو در انسان که بدان شایستگی خلافت الهی پیدا می‌کند، نیروی عقلی است. به نظر او بالاترین صفتی که بدان...

پنجشنبه، 17 خرداد 1397

ثمرهای نظریه‌ی تجسم اعمال در حکمت متعالیه

برای حقیقت تجسم اعمال ثمرهای متعددی ذکر شده است؛ چنان که در خلال مباحث گذشته اشاره شد، از مهم‌ترین ثمرهای آن تبیین چگونگی تناسب جزا و خلود اخروی...

سه‌شنبه، 15 خرداد 1397

آرای ابن سینا درباره اتحاد نفوس پس از مرگ

ابن سینا تعلق به ماده‌ی قبلی را برای تحقق کثرت نفوس بعد از مرگ کافی می‌داند؛ یعنی، همچون فارابی می‌گوید از آنجا که نفوس پیش‌تر هر کدام به بدنی...

يکشنبه، 13 خرداد 1397

امکان معاد از دیدگاه ابن سینا

از آنجا که ابن سینا منسجم‌ترین و صریح‌ترین بحث را در این باره مطرح کرده است، دیدگاه او را به عنوان تاریخچه بحث می‌آوریم. آن گاه به مقایسه‌ی نظر...

يکشنبه، 13 خرداد 1397

سند احادیث معرفت

بحث دیگر درباره‌ی احادیث معرفت که لازم به نظر می‌رسد، مربوط به سند آنهاست که بعضاً مورد تضعیف قرار گرفته است که در این بخش به بررسی آن می‌پردازیم

يکشنبه، 13 خرداد 1397

دلالت احادیث معرفت (2)

آنچه در اینجا باید گفت این است که اصلاً شبهه‌ای نیست تا احتیاج به جواب داشته باشد و مدلول احادیث را بدون هیچ توجیهی می‌توان پذیرفت. نکته‌ی مهم...

يکشنبه، 13 خرداد 1397

دلالت احادیث معرفت (1)

مرحوم کلینی در کتاب شریف کافی احادیث مربوط به این بحث را در کتاب التوحید در چهار باب متوالی آورده است:

يکشنبه، 13 خرداد 1397

اصطلاح شناسی حدّ در علوم منطق و فقه

در لغت به معنی کرانه، کناره، انتها و نیز به معنی اندازه و تیزی و تندی است. حدّ، در دو اصطلاح به کار می‌رود: منطقی، فقهی:

يکشنبه، 6 خرداد 1397

حجت در اصطلاح اهل منطق

در اصطلاح اهل منطق، نامی است بر مجموع تصدیق‌ها یا قضیه‌های معلوم که چون بر طبق معیارهای منطقی به یکدیگر بپیوندند و تنظیم یابند تصدیقی مجهول،...

چهارشنبه، 2 خرداد 1397

معرفت و ویژگی‌های آن

«معرفت» در لغت به معنای علم آمده است با این توضیح که بعضی از لغویّین علم و معرفت را مرادف یکدیگر دانسته‌اند در حالی که برخی دیگر معرفت را نوع...

دوشنبه، 31 ارديبهشت 1397

مشهورترین دانشمند

رشد و رواج علوم عقلی در مغرب به هیچ روی با دانش‌های منقول و دینی قابل قیاس نیست؛ به نظر می‌رسد این امر معلول غلبه زندگی بدوی بر شهری از یک سو...

يکشنبه، 30 ارديبهشت 1397