قلمروي فلسفه ي علم

روش شناسي يکي از عناصر کليدي فلسفه ي علم است و فلسفه ي علم به بررسي عمومي چيستي علم مربوط مي شود. چيستي روش شناسي يکي از پرسش هايي است که در...

يکشنبه، 14 دی 1393

تاريخ فلسفه ي علم

فلسفه ي علم همانند ابعاد ديگر انديشه ي انساني از روزگاران قديم در مطالعات و مباحثات علمي وجود داشته است و بنابراين شايد نتوان تاريخ دقيق آغاز...

يکشنبه، 14 دی 1393

اتیمولوژی علم در کتاب روزنتال

ما چاره‌ای جز این نداریم که ذهن امت اسلامی را در آنچه از آن با عنوان تمدن اسلامی یاد می‌کنیم، بشناسیم، هرچه هست همان جاست؛ اگر خوب است یا بد،...

سه‌شنبه، 9 دی 1393

پیروزمندی علم یا علم پیروزمند

جذابیت روزنتال برای من اول دریافت فیلولوژیک او بود. رشته‌ی خود من هم فیلولوژی بود، به خاطر همین برای من روزنتال جذاب بود وگرنه من به مباحث اسلام‌شناسی...

سه‌شنبه، 9 دی 1393

سه گفتار در باب فلسفه ي علم (3)

من قبل از اين که دسته بندي بحث ها را بگويم يک مقدار فضاي تاريخي بحث ها را مي گويم. اين فضاي پوزيتيويست و فضاي ابطال گرايي از جهاتي زير سؤال رفت....

يکشنبه، 16 آذر 1393

سه گفتار در باب فلسفه ي علم (1)

همواره در سير مطالعاتي دوره هاي غرب شناسي جاي خالي مجموعه اي که به صورت خلاصه و ساده به معرفي فلسفه ي علم بپردازد، احساس مي شد. مجموعه اي که...

يکشنبه، 16 آذر 1393

سه گفتار در باب فلسفه ي علم (2)

در جلسه ي قبلي بحث رابطه ي علم و متافيزيک را بيان کرديم و گفتيم پوزيتيويست ها قائل به انفکاک علم و متافيزيک هستند و مي گويند اين ها ارتباطي بينشان...

يکشنبه، 16 آذر 1393

تأثير خواجه نصير در ايجاد مکتب علمي مراغه (1)

خواجه نصيرالدين طوسي و رصدخانه ي مراغه نقطه ي شروع بزرگترين نهضت علمي در ايران بعد از حمله مغول بود؛ نهضتي که از فرار مغزها به سرزمين هاي ديگر...

پنجشنبه، 15 آبان 1393

تأثير خواجه نصير در ايجاد مکتب علمي مراغه (2)

زمين و ديگر سيارات منظومه ي شمسي در مدارهايي تقريباً مستدير بر گرد خورشيد مي گردند و همه ي آنها تقريباً در سطحي واحد که فلک البروج خوانده مي...

پنجشنبه، 15 آبان 1393

رياضيات از منظر فيلسوف (2)

در مجموع وی بر آن است که گزاره ی توازی از علوم متعارفه نیست و نمی توان آن را در علمی جز هندسه بیان کرد و شایسته آن است که آن را در شمار مسائل...

پنجشنبه، 15 آبان 1393

رياضيات از منظر فيلسوف (1)

در ميانه ي سده 7 قمري، نصيرالدين طوسي، با هدف تنظيم مجموعه اي منسجم از آثار درسي مورد نياز دانشجويان نجوم و رياضيات، با مراجعه به دست نويس هاي...

پنجشنبه، 15 آبان 1393

از فيزيک تا متافيزيک

مابعدالطبيعه نيز مانند طبيعت، براي بشر شناختني است. اگر وضعيت موضوع هايي مانند: تجرد نفس، خدا و ازلي بودن عالم و اختيار، تا به امروز به گونه...

دوشنبه، 5 آبان 1393

پيوند فلسفه با علوم تجربي

غالباً چنين مي انديشند که علوم قلمرو جداگانه اي دارند و فلسفه نيز حوزه مستقل ديگري است. علوم به حس و تجربه تکيه دارند و فلسفه به اوّليات و قضايايي...

يکشنبه، 4 آبان 1393

اينشتين پيرو اسپينوزا

مناسب آمد پيش از ورود به متن مقاله، كمي از نژاد، خانواده، دوران دانش آموزي و دانشجويي، شيوه ي زندگي و عقايد ديني اسپينوزا و اينشتين سخن گفته...

يکشنبه، 30 شهريور 1393

اقسام علم و مسايل مربوط به آن از نظر اسپينوزا

اسپينوزا در كتاب اخلاق از سه نوع علم و در كتاب اصلاح فاهمه از چهار نوع علم سخن گفته است، ‌و اگر از اختلاف تعداد و تفاوت عبارات صرف نظر شود مشاهده...

يکشنبه، 30 شهريور 1393

روش هاي اسپينوزا

با اينكه درباره ي زندگي اسپينوزا و فلسفه ي او سخن فراوان گفته شده، روش وي، با اهميّتِ شاياني كه دارد، چندان مورد بحث و گفت و گو واقع نشده و اين...

يکشنبه، 30 شهريور 1393

روش فرانسيس بيكن، فيلسوف تجربي مذهب انگليسي

مقدّمتاً به عرض مي رساند يكي از ويژگي هاي عصر بيكن شكّاكيّت است، به ويژه شك در حكمت مدرسي. مونتني ( Michal De Montainge: 1533-1592 ) آن شكّاك...

يکشنبه، 30 شهريور 1393

آيا جامعه شناسي علم است؟

جامعه شناسي جايگاه نخستين را در ميان گروهي از رشته هاي علمي (از جمله انسان شناسي، اقتصاد و علوم سياسي) که معمولاً علوم اجتماعي ناميده مي شوند...

شنبه، 11 مرداد 1393

جایگاه اخلاق در علم

علم، به عنوان نهادی اجتماعی که با سایر نهادها در پیوند است و از همه مهمتر به بشر توان فنّاورانه برای تغییر طبیعت داده است، چالش های زیادی را...

سه‌شنبه، 19 آذر 1392

نگاهی به علیّت در علم

یکی از اهداف علم «تبیین» پدیده هایی است که در اطرافمان رخ می دهند. اگر از خود بپرسیم که «چرا» رنگ آسمان آبی است، قاعدتاً پاسخ به این پرسش را...

سه‌شنبه، 19 آذر 1392