کاتبان و حافظان وحی

آنچه که ممکن است به پیامبر [صلی الله علیه و آله و سلم] از اندک آشنایی و توجه با برخی حروف و نشانه‌های [نوشتاری] نسبت می‌دهند، در ثبت قرآن مؤثر...

دوشنبه، 23 اسفند 1400

واقعیت تاریخی ماجرای آیات شیطانی

نامی که محققان غربی به ماجرایی داده‌اند که در سنت اسلامی به «قصه‌ی غرانیق» مشهور است. بنابر نقل‌های مختلف، ادعا شده است که محمد (صلی الله علیه...

يکشنبه، 26 آذر 1396

ترتيب آيات قرآن بر پايه‌ي رويکردِ معناشناختي

در ميان دانشمندان علوم قرآني درباره‌ي ترتيب آيات اختلاف‌نظر وجود دارد. به اعتقاد آنها، برخي از آنها ترتيب آيات و سور را از جانب اصحاب پيامبر...

سه‌شنبه، 3 مرداد 1396

آيات مکّي و مدني

از جمله تقسيم‌بنديهاي قرآن‌پژوهان در آيات قرآني، دو تقسيم‌بندي، بر مکان نزول يعني مکه و مدينه- مبتني است.

يکشنبه، 4 تير 1396

نافرجامي همه‌ي تلاشها در ترتيبِ نزوليِ قرآن

تلاشِ دانشمندان مسلمان در گذشته و همچنين تلاشهايِ خاورشناسانِ معاصرِ اروپايي، در باب ترتيب نزوليِ سوره‌هاي قرآن، متعدد و متفاوت است.

يکشنبه، 4 تير 1396

ترتیب نزول آیات قرآن

تشخیص مکی و مدنی و اولین و آخرین سوره‌های نازله شرط ضروری هرگونه ترتیب و چینش جامعی برای سوره‌های قرآن برحسب نزول به شمار می‌آیند. به رغم این،...

چهارشنبه، 23 فروردين 1396

به سوی تصوری معقول از سیر تکوین قرآن

از مرحله‌بندی بلاشر برای ترتیب سور قرآن برحسب نزول چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟ اجمالاً می‌توان گفته که مرحله‌بندی و روش جدیدی نیست. مرحله‌بندی...

چهارشنبه، 23 فروردين 1396

جمع قرآن در منابع سنی و شیعی

درباره‌ی موضوع جمع قرآن دو دیدگاه مختلف وجود دارد. دیدگاه اول در منابع سنی و دیدگاه دوم در منابع شیعه‌ی امامیه آمده است.

چهارشنبه، 23 فروردين 1396

موارد کاستی در قرآن به روایتِ منابع اهل سنت

قرطبی در تفسیر سوره‌ی احزاب می‌گوید: «سوره‌ی احزاب به اتفاق‌نظر مفسران مدنی است. موضوع این سوره منافقین و آزار و اذیت پیغمبر توسط ایشان و زخم...

چهارشنبه، 23 فروردين 1396

تاریخ قرآن

اصطلاح «تاریخ قرآن» اصطلاح نسبتاً جدیدی است و شاید وضع آن از سوی اسلامشناسان و قرآن شناسان غربی باشد. زیرا پیش از قرن حاضر، و در آثاری که قدما...

دوشنبه، 23 اسفند 1395

شواهد روایی جمع و تألیف قرآن در زمان پیامبر (ص)

1-1. اندازه‌ی هر آیه در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) معلوم بوده؛ چنان که از ام سلمه درباره‌ی قرائت رسول خدا (صلی الله علیه و آله...

يکشنبه، 1 اسفند 1395

وصایت در جمع قرآن

نکته‌ی ظریفی در روایات جمع قرآن وجود دارد و آن، طرح «وصایت» در جمع و صیانت از قرآن است. از این روایات پرشمار استفاده می‌شود که غیر از «وصی رسول...

يکشنبه، 1 اسفند 1395

اولین آیه‌ یا سوره و آخرین آیه یا سوره

نزول تدریجی قرآن اقتضا دارد سوره یا آیه‌ای تقدم داشته باشد؛ حال اولین یا آخرین آیه‌ی نازل شده کدام است؟ در تعیین اولین و نیز آخرین آیه اختلاف...

يکشنبه، 1 اسفند 1395

آیا الفاظ قرآن هم وحی شده است؟

در مبحث حدوث قرآن، افزون بر آنکه اهل بیت (علیهم‌السلام) اثبات کرده‌اند قرآن کلام الهی است و حادث؛ اما حادثی که از حدوث آن صفتی از صفات الهی انتزاع...

يکشنبه، 1 اسفند 1395

الفاظ قرآن را چه کسی آورده است؟

وحی و وحیانی بودن، حقیقتی پیچیده و فوق درک عمومی بشر است؛ این مقوله از دیرباز مورد توجه، بحث و بررسی دانشمندان قرار داشته و همه می‌دانیم که پی...

يکشنبه، 1 اسفند 1395

قرآن‌های عصر اموی

نوشتار حاضر ترجمه مقاله مروری است كه پیرامون كتاب قرآن‌های عصر اموی (فرانسوا دروش، لیدن: انتشارات بریل 2014) در سال 2014 به رشته تحریر درآمده...

يکشنبه، 19 دی 1395

شبهاتی درباره‌ی تحریف قرآن و پاسخ به آن‌ها (3)

در باب آنچه روایت شده است مبنی بر این که هر آنچه در میان امّت‌های پیشین روی داده، در امّت اسلامی هم مانند آن طابق النعل بالنعل و جزء به جزء واقع...

پنجشنبه، 4 آذر 1395

شبهاتی درباره‌ی تحریف قرآن و پاسخ به آن‌ها (2)

وجه اول [در باب اینکه آنچه در کیفیت جمع و تدوین قرآن روایت شده] باطل است و تمسک به مانند آن در کمترین جزئیات احکام هم جایز نیست، چه رسد در تعظیمِ...

پنجشنبه، 4 آذر 1395

شبهاتی درباره‌ی تحریف قرآن و پاسخ به آن‌ها (1)

یکی از مهم‌ترین نوشته‏های کوتاه حرّ عاملی که تاکنون چنان که باید به آن توجه نشده است رساله‏ی تواتر القرآن یا رسالة فی اثبات تواتر القرآن است...

پنجشنبه، 4 آذر 1395

اخباری که دلالت بر سلامت قرآن از تحریف دارد

شیخ بزرگ، حسن بن علی بن شعبه حلبی، از بزرگان علمای شیعه در کتاب تحف العقول عن آل الرسول از مولایمان علی بن محمد الهادی (علیه السلام) رساله‏ای...

پنجشنبه، 4 آذر 1395