مقدمه‌ای بر ادبیات پارتی و ساسانی

الف- نزدیك پنجاه سال پیش ایران‌شناس فقید ولادیمیر مینورسكی در مقاله‌ای كه معروف همگان است، نشان داد كه داستان عشقی ویس و رامین یك داستان پارتی...

جمعه، 30 بهمن 1394

شاعران شیعی در سده هفتم قمری

کتاب قلائد الجمان فی فرائد شعراء هذا الزمان تألیف ابن الشعار الموصلی، المبارک بن أحمد بن حمدان (د. ۶۵۴ق) موسوعه بسیار با اهمیتی است که آینه ادب...

شنبه، 24 بهمن 1394

تصحیف واژه‌ی باختن

باختن (و بازیدن) علاوه بر معانی متداول امروز چون زیان کردن در قمار و شکست خوردن در بازی و چیزی از دست دادن، یعنی معانی مقابل بردن، در تظم و نثر...

جمعه، 23 بهمن 1394

گنگ دژ

بی‌شک یکی از دشواری‌های تصحیح متن شاهنامه باز شناختن ابیات دخیل و قصه‌های الحاقی و یا «تصرفات طولی» است. آقای نعمت میرزا زاده در نخستین شماره...

جمعه، 23 بهمن 1394

در پیرامون منابع فردوسی

مقاله آقای جلال متینی را «درباره مسأله منابع فردوسی» (ایران شناسی 1377/ 2؛ ص 401-430) خواندم و بسیار بهره مند شدم. فقط در دو مورد بنده نظری دیگر...

جمعه، 23 بهمن 1394

تاریخ روز پایان نظم شاهنامه

در پایان بیشتر دستنویسهای کامل شاهنامه، روز پایان نظم پادشاهی یزدگرد سوم، روز ارد از اسفندارمذ یاد شده است. از آن جایی که این تاریخ روز در اکثر...

جمعه، 23 بهمن 1394

اشتقاق سازی عامیانه در شاهنامه

اکنون دیری‌ست که با آغاز عهد جدید، اشتقاق سازی عامیانه که ما در این گفتار از آن به برایش‌سازی یاد می‌کنیم – یعنی معنی و وجه تسمیه‌ی واژه‌ها را...

جمعه، 23 بهمن 1394

جهان شناسی «شاهنامه»

در میان آثار منظوم ادب فارسی، شاهنامه جزو نمونه‌های معدودی است که پیش از آن که به ستایش پیامبر اسلام بپردازد، بتفصیل از مراتب آفرینش یا موضوع...

جمعه، 23 بهمن 1394

پژوهش‌های اعلاخان افصح‌زاده درباره‌ی رودکی

اعلاخان افصح‌زاده از زمره‌ی آن دانشمندانی است که در شاخه‌های گوناگون علم ادبیات‌شناسی تاجیک خدمات پرثمری کرده و در پیشرفت ادبیات و فرهنگ سهم...

جمعه، 29 آبان 1394

رسول هادی‌زاده و بنیاد رودکی

استاد صدرالدین عینی در برابر خدمات بزرگ تاریخی، در پایه‌گذاری و پیشرفت ادبیات و فرهنگ نو تاجیک و تربیت گروهی از ادیبان، عالمان و روشنفکران تاجیک...

جمعه، 29 آبان 1394

نظرات استاد سعید نفسی درباره‌ی رودکی

سعید نفیسی (1886-1966) نویسنده، شاعر، مترجم و دانشمند معروف ایرانی است که در ادبیات و فرهنگ سده‌ی بیستم ایران جایگاهی بلند دارد. او تحصیلات ابتدایی...

جمعه، 29 آبان 1394

رودکی‌شناسِ برجسته، عبدالغنی میرزایف

رودکی‌شناسی از ارکان اساسی فعالیت‌های علمی دانشمند معروف تاجیک عبدالغنی میرزایف (1) (1908-1976) به شمار می‌رود. میرزایف به تدقیق در احوال و آثار...

جمعه، 29 آبان 1394

رودکی از دیدگاه صدرالدین عینی

صدرالدین سعید مرادزاده عینی (1878-1954) نویسنده، شاعر، دانشمند و فرهنگ‌سالار بزرگ که در تشکل و تکامل ادبیات، علم و فرهنگ تاجیک در سده‌ی بیستم...

جمعه، 29 آبان 1394

هجو در اشعارِ رودکی

هجو و هزل از موضوعات مهمی هستند که در همه‌ی دوره‌های تاریخ ادبیات تاجیک و فارس جایگاه خاصی داشته‌اند. نمونه‌های اشعار هجوی را در آثار ابوعبدالله...

جمعه، 29 آبان 1394

مرثیه در شعر رودکی

مرثیه در ادبیات و فرهنگ مردمان آریایی تاریخ خیلی قدیم دارد، ولی اولین نمونه‌های کامل شعر فارسی را در این موضوع در آثار شاعران سده‌ی دهم می‌توان...

جمعه، 29 آبان 1394

مدح در اشعار رودکی

موضوع مدح در شعر سده‌ی دهم با مسائل اجتماعی روزگار رابطه‌ی مستقیم و قوی دارد. در واقع مدح در این دوره خیلی رشد پیدا کرد، که آن را تنها به تمرکز...

جمعه، 29 آبان 1394

مسئله‌های اجتماعی در اشعار رودکی

ادبیات زاده و پرورده‌ی جامعه‌ی انسانی بوده و میان آن‌ها رابطه‌ای قوی موجود است. در همه‌ی دور و زمان‌ها ادبیات چون آیینه‌ی تمام نما مهم‌ترین پدیده‌های...

جمعه، 29 آبان 1394

بار دیگر درباره‌ی نابینایی رودکی

رودکی از درخشان‌ترین ستاره‌های آسمان ادبیات عالم است، که روزگار و آثار او هنوز به طور کامل تحقیق نشده است. هر چند درباره‌ی این سخنور بزرگ محققان...

جمعه، 29 آبان 1394

اندیشه‌های انسان‌دوستی در اشعار رودکی

ادیبان و دانشمندان بزرگ مثل درختان تنومند بار آورند، که در بوستان و محیط دارای آب و هوا و خاک مساعد پرورش یافته و ثمر می‌دهند. برای ظهور ادیب...

جمعه، 29 آبان 1394

کتاب‌شناسی آثار رودکی

درباره‌ی رودکی صدها مقاله، رساله و کتاب‌های مختلف به زبان‌های گوناگون دنیا به نشر رسیده‌اند. برای راهنمایی محققان و خوانندگان و شناخت عمیق‌تر...

جمعه، 29 آبان 1394