تأمّلی در مورد مسأله منابع فردوسی از رهگذر مقایسه روایت شاهنامه فردوسی با روایت غررالسیر ثعالبی از جنگ بزرگ کیخسرو

در این سال‌ها مسأله منابع شاهنامه توجه بسیاری از محققین داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است و عده‌ای از آن‌ها بر این باورند که فردوسی شاهنامه...

يکشنبه، 26 مهر 1394

بررسی الگوی پری‌گونگی و نخستین انسان در شخصیت سیاوش

سیاوش، یکی از محوری‌ترین شخصیت‌های شاهنامه است؛ به طوری که یک سوم شاهنامه به سیاوش و داستان او اختصاص دارد. سیاوش، با شخصیت رازناک و اسطوره‌ای...

يکشنبه، 26 مهر 1394

بررسی ارتباط میان کنش آیینی و تکرار الگوهای اساطیری و نمودگاری آن در تحلیل اسطوره‌ی توتمی گاو در شاهنامه‌ی فردوسی

آنچه در روند یک آیین، برای فرد معتقد به نظام ذهنی حاکم بر آن رخ می‌دهد، یک "تجربه‌ی اساطیری" است. تجربه‌ی اساطیری، به مثابه آیینی نمایشی است...

يکشنبه، 26 مهر 1394

مهر در شاهنامه فردوسی

مهر یا میترا در اساطیر ایرانی یکی از پروردگاران هند و ایرانی باستان، مظهر روشنایی و فروغ و واسطه‌ای بین آفریدگان با آفریدگار بود. مهر در باورهای...

يکشنبه، 26 مهر 1394

نخستین ریشه‌های داستان سیاوش

داستان سیاوش، یکی از زیباترین و دلکش‌ترین داستان‌های شاهنامه است، که چون اکثر داستان‌های شاهنامه ریشه‌ای کهن و تاریخی دارد. شاید اگر ماجرای سیاوش...

يکشنبه، 26 مهر 1394

تحلیل نقش نمادین نخل‌بندی در آیین سیاوشان

آیین نخل‌بندی یا نخل‌گردانی، که جزئی از اسطوره سیاوش و آیین سیاوشان است، در اصل متعلق به مردمان کشاورز ساکن بین‌النهرین بوده است. آریایی‌های...

يکشنبه، 26 مهر 1394

ریشه‌های نخستین نبرد رستم و افراسیاب در آیین‌های هند ( بر پایه‌ی نظریه‌ی اسطوره‌شناسی ساختاری )

براساس دیدگاه اسطوره‌شناسی ساختاری، اسطوره‌ها از طریق عناصر میانجی‌ای که ارایه می‌کنند، می‌کوشند تضادی را که میان جفت‌های متقابل برقرار است از...

يکشنبه، 26 مهر 1394

تحلیل شخصیت کندرو، پیشکار ضحاک، بر مبنای شاهنامه فردوسی

کندرو، شخصیتی هند و ایرانی است که در اوستا و کتب پهلوی جنبه‌ی فراطبیعی دارد و چنان اژی‌دهاک اژدهایی نام‌آور است، ولی در شاهنامه، علاوه بر طرح...

يکشنبه، 26 مهر 1394

سوگ سیاوش و شباهت آن به سوگ‌های محلی در لرستان و کردستان

کشته شدن مظلومانه سیاوش به دست تورانیان باعث یک سنت عزاداری در ایران شد، که به سوگ سیاوش یا سیاوشان معروف است. قوم لر و کرد به لحاظ فرهنگی بسیار...

يکشنبه، 26 مهر 1394

سخن‌شناس بی‌نظیر

با صدف هرات و دردانه‌های آن، نه تنها خراسان بزرگ، بلکه سراسر خاورزمین افتخاری دارد حقانی. در سینه‌ی این شهر باستانی بزرگمردانی به کمال رسیده‌اند...

جمعه، 10 مهر 1394

حسن مقطع کمال

«کمال، خورشیدی است که فروغش در پی ابرهای فراموشی می‌تابد. سیمای فرزانه‌ی این ستاره‌ی درخشان آسمان ادب پارسی، بدرستی توسط منجمان کهکشان شعر، کشف...

جمعه، 10 مهر 1394

دو نشان شعر عالی

در سخن بدیع نه تنها هر مصراع و عباره و واژه، بلکه هر حرف و آوا نیز از اهمیتی ویژه برخوردار است. سخنوران حقیقی و صاحب استعداد به طرز استعمال کلمه...

جمعه، 10 مهر 1394

خواجه و طرز خواجو

در آغاز مناسب است، توجهِ علاقه‌مندانِ گرامی به یک حُکم ناعادلانه‌ی تاریخ جلب کرده شود. همان حکم بی‌رحمانه‌ای که ملت تاجیک از آن آسیب‌هایی جدی...

جمعه، 10 مهر 1394

سعدی در تاجیکستان

نام پاک شیخ سعدی برای هر یک فرد تاجیک، چه خاص و چه عام، آشنا و گرامی است. آن‌چنان که نام استاد رودکی و حکیم فردوسی، حکیم ناصر‌خسرو و حکیم عمر...

جمعه، 10 مهر 1394

نظریه‌دانی بی‌نظیر

روشن است که دولتِ قدیم‌ترین ادبیات زنده‌ی جهان را در اختیار داریم؛ ادبیاتی که به همین زبان زنده‌ی امروزه، از روی آثار موجوده، تاریخی به درازای...

جمعه، 10 مهر 1394

بیدار تَرَک یا بیدار تُرک؟

حکیم نظامی گنجوی (530-614 ه‍.) بنیانگذارِ پنجگانه (خمسه)سرایی در ادبیات فارسی و تاجیک، در شمار همان خداوندانِ سخن می‌آید که نام نیکشان بیش از...

جمعه، 10 مهر 1394

نقش جاوید باربد

نام پاک باربد و اشاره‌ها به هنر نوازندگی و خوانندگی وی در شعر فارسی و تاجیک فراوان دیده می‌شود. اینجا مراد، نگاهی گذراست به نقش آن بزرگوار در...

جمعه، 10 مهر 1394

نگاهی به زبان نظامی

زبان چهارمقاله‌ی نظامی عروضی سمرقندی از زبان مرحله‌ی پیشینِ دری تفاوت دارد: پیچیده‌تر و بلیغ‌تر است. نویسنده، در برابر اینکه کوشیده، زبانش آراسته...

جمعه، 10 مهر 1394

زادگاه ناصر خسرو قبادیانی

بسیاری از دانشمندان تاریخ ادبیات بر این فکرند که حکیم در ناحیه‌ی قبادیان جمهوری تاجیکستان به دنیا آمده است. ولی چندی از پژوهشگران گرامی چنین...

پنجشنبه، 9 مهر 1394

شعر و شاعری نظامی

طوری که نمودار است، نویسنده‌ی کتاب جای یکم را به کاغذ و قلم می‌دهد؛ سپس به فرهنگ و هنر روی می‌آورد؛ به دنبال ستاره‌شناسی می‌رود؛ و جای چارم را...

پنجشنبه، 9 مهر 1394