معرّفی نسخه‌ی خطّی تحریر اصول اقلیدس

اقلیدس بود که اصول را فراهم آورد و بسیاری از قضیه‌های ائودوکسوس را گرد آورد و بسیاری دیگر را که از تئایتتوس بود، تکمیل کرد و برای قضایایی که...

دوشنبه، 24 اسفند 1394

مطالعه‌ی مقاطع مخروطی در دوره‌ی اسلامی

هندسه در ریاضیات دوره‌ی اسلامی از سه منظر متفاوت مطالعه شده است: برای کاربردهای عملی، برای کاربردهای نظری در علوم دیگر مثل نجوم، احکام نجوم و...

دوشنبه، 24 اسفند 1394

لای‌فای جانشین وای‌فای

نمی‌توان انکار کرد که فناوری وای‌فای، زندگی‌مان را زیرورو کرده و به ما اجازه داده بدون نیاز به سیم و سیم‌کشی، به اینترنت دسترسی داشته باشیم و...

شنبه، 22 اسفند 1394

اسرارآمیزترین معمای جهان ریاضی

هر چند دنیای شگفت‌انگیز ریاضیات، پر از قضایای عجیب و غریب و مسائل دشوار چالش‌برانگیز است، اما در این میان، برخی مسائل و قضایای ریاضی به دلایلی،...

شنبه، 22 اسفند 1394

آخرین بلعنده جهان

اَبَرسیاه‌چاله، یک هیولای هول‌انگیز است و با گرانش قدرتمندش (در مقیاسی چندین میلیون برابر خورشید)، تبدیل به نیرویی ترسناک در داستان‌های علمی...

شنبه، 22 اسفند 1394

اسرار سیاه‌چاله‌ها

در داستان‌های علمی - تخیلی، سیاه‌چاله به شکل حفره‌ای بلعنده تصویر شده که در گوشه‌های پنهان فضا زندگی می‌‌کند و هر چیزی را که سر راهش قرار بگیرد،...

شنبه، 22 اسفند 1394

آزمایشگاه كیهان

شاید تعجب آور باشد كه چگونه بزرگ‌ترین آزمایشگاه ذرات بنیادی جهان كه با ریزترین اجزای عالم قابل شناخت ما سروكار دارد، قرار است پاسخ‌هایی برای...

شنبه، 22 اسفند 1394

فیزیك در سرن

از حدود سده‌ی دهم هجری/هفدهم میلادی، یعنی از آغاز شكل‌گیری علم جدید تاكنون انجام آزمایش علمی در روش علمی اهمیت ویژه‌ای داشته است. مثلاً در فیزیك...

شنبه، 22 اسفند 1394

شهاب سنگ زنجان كجاست؟

در این نوشتار نگاهی خواهیم انداخت به داستان شهاب سنگ‌ها در ایران و مطالعات مرتبطی كه در این باره در جریان است. در ادامه‌ی این مقاله، فهرست تأیید...

شنبه، 22 اسفند 1394

خورشید تبرئه شد

از گذشته‌ی دور ثبت و بررسی تعداد، شكل و تحول لكه‌های خورشیدی ابزاری مهم برای مطالعه‌ی لایه های سطحی و زیرسطحی خورشید، پایش آب و هوای فضایی و...

شنبه، 22 اسفند 1394

مدل‌های غیربطلمیوسی شمس‌الدین خفری در اواخر دوره‌ی اسلامی

در سه دهه‌ی گذشته، مورخان نجوم دوره‌ی اسلامی با تلاش فراوان اطلاعاتی درباره‌ی سنت گسترده‌ای در نجوم دوره‌ی اسلامی عرضه کرده‌اند که به نقد میراث...

شنبه، 22 اسفند 1394

رساله‌ی تشریح الآلات فی شأن الإمتحانات

سید محمد بن محمد حسینی مشهور به سید منجم از منجمان قرن نهم هجری و متولد لاهیجان بود. او از رکن‌الدین آملی به عنوان استاد خود یاد کرده است. در...

شنبه، 22 اسفند 1394

علوم ایرانی، علوم عربی یا علوم دوره‌ی اسلامی؟

آنچه عموماً «میراث علمی دوره‌ی اسلامی» خوانده می‌شود بی‌گمان با یکی از دوره‌ی درخشان شکوفایی و پویایی علمی در تاریخ تمدن بشری مرتبط است. محدوده‌ی...

شنبه، 22 اسفند 1394

دو زیج فارسی

در این مقاله، از میان نسخه‌های خطی شرقی کتابخانه‌ی دانشگاه لیدن هلند، به دو زیج در مجموعه‌ی شماره‌ی 523 خواهیم پرداخت. زیج اول روایت فارسی مقاله‌ی...

شنبه، 22 اسفند 1394

ترتیب و توالی سال‌های عادی و کبیسه

بعد از تصویب «قانون تبدیل بروج به ماه‌های فارسی از نوروز 1304 شمسی» در جلسه‌ی 148 دوره‌ی پنجم مجلس شورای ملی ایران در تاریخ سه‌شنبه شب 11 فروردین...

شنبه، 22 اسفند 1394

پزشكان بیمارستان‌های آل بویه

از پزشكان دوران آل بویه كه در امر بیمارستان سازی خدمات بسزایی به مردم روزگار خود نموده و به عنوان متصدی و متولی بیمارستان‌های معروف آن دوران...

پنجشنبه، 20 اسفند 1394

بیمارستان‌ها و درمان‌گاه‌ها در دوران آل بویه

در دورانی كه سامانیان با بازماندگان صفاری در ری و سیستان و با علویان و دولت اطروش و پسرانش در طبرستان و با قدرت نوظهور تركان در خوارزم و ماوراءالنهر...

پنجشنبه، 20 اسفند 1394

پزشكانِ دوران آل بویه

پس از روی كار آمدن نخستین حكومت ایرانی در ایران پیش از اسلام و نیمه مستقل گشتن حكومت‌های ایرانی از مركز خلافت عباسیان، به تدریج دربارهای ایرانی...

پنجشنبه، 20 اسفند 1394

بیمارستان و پزشكی در ایران پس از اسلام تا روی كار آمدن آل بویه

تأسیس بیمارستان در ایران پس از اسلام امری شایع بود، با این همه آگاهی ما از نخستین بیمارستان‌های این دوران اندك و تعیین موقعیت و تاریخ تأسیس و...

چهارشنبه، 19 اسفند 1394

داروخانه‌ها در بیمارستان‌های دوره‌ی اولیه اسلامی

از صدر اسلام تا حمله‌ی مغول غیر از بخش‌های مختلف بیمارستان‌ها برای بیماران مختلف و رئیس بیمارستان و رؤسای قسمت‌ها و اطباء در اغلب بیمارستان‌ها...

چهارشنبه، 19 اسفند 1394