رژیم Regime

مجموعه اصول، رویّه ها، هنجارها یا قواعد حاکم بر موضوعات خاص در روابط ین الملل، اهمیت رژیم ها در آن است که در حوزه ای اقتدارگریز(ـــ اقتدارگریزی)...

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

دیپلماسی پیشگیرانه preventive diplomacy

معنای رایج اصطلاح دیپلماسی پیشگیرانه را می توان به فعالیت های داگ هامرشولد دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد بازگرداند (البته منطق بنیادی آن دست کم...

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

راه سوم Third way

اندیشه های راه سوم و سوسیال دموکراسی یا مردم سالاری اجتماعی «جدید» نفوذ گسترده و هرچند شکننده ای بر نظریه و عمل سیاست مردم سالارانه در غرب دارد....

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

دیپلماسی Diplomacy

اداره ی مناسبات میان دولت های برخوردار از حاکمیت از طریق نمایندگان مجاز آن ها.به طور معمول این گونه دیپلمات ها افرادی حرفه ای هستند یعنی شغل...

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

دولت های ذره ای Microstates

هنگام آغاپ به کار سازمان ملل متحد در 1945، کوچک بودن اندازه کشور ثروتمند لوکزامبورگ و بعدها ایسلند، که هر دو جمعیتی کم تر از 500،000 نفر داشتند،...

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

دولت ملی Nationl-state

دولت ملی، مؤلفه اساسی جامعه جهانی است. هر کیلومتر مربع از جهان، مگر اقیانوس های آزاد و قطب جنوب، در قلمرو انحصاری این یا آن دولت ملی قرار دارد....

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

دولت نافرمان Rogue state

اصطلاح «دولت نافرمان» را اغلب مترداف با عبارتهای «دولت قانون شکن» و «دولت مطرود» به کار می برند. در دهه 1990 سیاست گذاران ایالات متحده به شکل...

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

دولت درمانده Failed state

درماندگی دولت بدین معنی است که دولت از جهات بسیار مهمی شکست خورده است. به جای حمایت از شهروندان، هرج و مرج و اغلب جنگ داخلی حکمفرماست. قانونی...

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

دولت کاملة الوداد MFN

اصلی که بخش اعظم تجارت بین المللی دوران ما بر محور آن سازمان یافته است. این اصل در ناب ترین شکل خود ایجاب می کند که با همه ی شرکای تجاری طوری...

سه‌شنبه، 27 خرداد 1393

دفاع غیرتهاجمی Non-offensive defense

اصلی که به موجب آن، کمینه ساختن آمادگی های نظامی تهاجمی و بیشینه ساختن آمادگی های تدافعی خطر وقوع جنگ را کاهش، و در صورت وقوع جنگ، مبنای کارآمدی...

دوشنبه، 26 خرداد 1393

دام بدهی ها Debt trap

وضعیتی که یک دولت ناچار می شود بیش تر درآمدهایی را که از تجارت به دست آورده است به جای تخصیص دادن به توسعه اقتصادی و اجتماعی، صرف بازپرداخت بدهی...

دوشنبه، 26 خرداد 1393

دستاوردهای نسبی/مطلق

بازده حاصل از تعامل اجتماعی را می توان به شیوه های گوناگونی اندازه گیری کرد از جمله برحسب دستاوردهای نسبی (یعنی این که من نسبت به شما و در مقایسه...

دوشنبه، 26 خرداد 1393

خلع سلاح Disarmament

تلاش برای از میان برداشت یا کاهش چشمگیر جنگ افزارها. می توان خلع سلاح را از مفهوم کنترل تسلیحات که متضمن محدود سازی ولی نه لزوماً کاهش تعداد...

دوشنبه، 26 خرداد 1393

خشونت ساختاری Sturctural violence

خشونت ساختاری یکی از مفاهیم کلیدی حوزه بررسی های صلح است که نخستین بار یوهان کالتونگ (Galtung 1975)که خود از پیشتازان این حوزه بود آن را سکه...

دوشنبه، 26 خرداد 1393

حسن اداره گری Good governance

با این که حسن اداره گری به هیچ وجه موضوع تازه ای در حوزه توسعه اقتصادی نیست ولی پنج عامل مهم رونق تازه ای به آن بخشیده است. نخست، موضوع حسن اداره...

يکشنبه، 25 خرداد 1393

چیرگی Hegemony

اصطلاحی که برای تبیین ثبات نسبی اقتدار و کنترل سیاست در داخل و میان مردم سالاری های سرمایه داری مانند ایالات متحده و کشورهای اروپای غربی به رغم...

يکشنبه، 25 خرداد 1393

حاکمیت Sovereignty

از منظر برخی دیدگاه های نظری کلیدی در بررسی روابط بین الملل، حاکمیت مهم ترین اصل سازنده ای است که به روابط بین الملل معاصر شکل می بخشد. حاکمیت...

يکشنبه، 25 خرداد 1393

چندجانبه گرایی Multilateralism

چند جانبه گرایی اصطلاحی بسیار رایج در روابط بین الملل است که به ندرت تعریف دقیقی از آن به دست داده می شود. در ساده ترین مفهوم، این اصطلاح به...

يکشنبه، 25 خرداد 1393

چند فرهنگ باوری Multiculturalism

بسیاری از جوامع «چند فرهنگی» هستند یعنی در واقع در برگیرنده فرهنگ ها یا سبک های زندگی بسیاری هستند. برای نمونه، امپراتوری های رم و عثمانی وجود...

يکشنبه، 25 خرداد 1393

جهان چهارم Fourth world

جوامع بومی «جهان نو» مطابق تصویری که نقشه نگاری قرون وسطی ارائه می کرد جهان نو را همچون پهنه نامکشوف رمز و راز، ثروت ها و فتوحات می شناختند که...

يکشنبه، 25 خرداد 1393