نهضت ترجمه در زمان حنین

در نهضت ترجمه، ‌انبوهی از آثار هندی ایرانی از زبان های سنسکریت و پهلوی به عربی برگردانده شد. از کهن ترین این ترجمه ها در زمان عبدالملک مروان...

يکشنبه، 1 دی 1392

نقش بیت الحکمة و جندی شاپور در نهضت ترجمه

نام بیت الحکمة در منابع کهن فقط در مواردی خاص و اندک یاد شده است. یکی از مشهورترین این موارد، ‌با نام حنین بن اسحاق گره خورده است. در واقع، ‌در...

يکشنبه، 1 دی 1392

عصر طلایی فرهنگ عباسی

عصر عباسی (132-656ق) دوره ی رونق تمدن اسلامی است. اوج این شکوفایی و رونق علمی در نیمه ی نخست خلافت عباسی، میان سال های 132-232 ق، ‌بوده است....

يکشنبه، 1 دی 1392

ترجمه در عصر اموی

خلافت امویان، ‌که معاویه بن ابوسفیان آن را بنیاد نهاده بود، ‌به دو شاخه ی سفیانی و مروانی تقسیم می شود. مرحله ی مروانی، که دوره ی حکمرانی نوادگان...

يکشنبه، 1 دی 1392

حشره شناسی، تکامل، و سخت‌کوشی‌های بیتس

هنری والتر بیتس در هشتم فوریه‌ی سال 1825 میلادی در لستر انگلستان زاده شد. او بزرگ‌ترین پسر هنری بیتس، تولید کننده‌ی جامه‌های کشباف در لستر، بود...

چهارشنبه، 13 آذر 1392

پدر کالبدشناسی بافت شناسی

ویلیام بوومن در 20 ژوییه 1816 (29 تیر 1195) در ننتویچ انگلستان زاده شد. او سومین پسر خانواده‌اش بود. پدرش جان با وجود شغل بانکداری یکی از بنیادگذاران...

دوشنبه، 11 آذر 1392

کامپیوترهای رقمی

کامپیوتر رقمی (دیجیتال) ابزاری است برای انجام عملیات ریاضی روی اعدادی که با ارقام بیان شده اند. چنین ابزاری را می توان تکامل یافته ی چرتکه دانست...

دوشنبه، 4 آذر 1392

نوابغ محاسبه

توانایی انجام ذهنی محاسبات طولانی و پیچیده، مانند ضرب اعداد ده یا بیست رقمی و رساندن اعداد به توان های بالا، استعدادی نادر است. ممکن است چنین...

دوشنبه، 4 آذر 1392

احتمالات

بی شک مسائل مربوط به شانس توجه کسان زیادی را در دوران باستان به خود جلب کرده است، اما بررسی ریاضی احتمالات تا قرن پانزدهم آغاز نشد. یکی از اولین...

دوشنبه، 4 آذر 1392

عدد e

ابداع لگاریتم را معمولاً به جان نپر، ریاضیدان اسکاتلندی (1550-1617) نسبت می‌دهند. لگاریتم‌ های نپر، که اولین بار در 1614 توصیف شد، وابسته به...

دوشنبه، 4 آذر 1392

مثلث پاسکال

آرایه ی مثلثی اعداد که به مثلث پاسکال معروف است، به نام بِلِز پاسکال (1623-1662) نامگذاری شده است. پاسکال کتاب مشهور مبحث حساب مثلثی را نوشت...

دوشنبه، 4 آذر 1392

عدد پی

عدد پی نسبت محیط دایره به قطر آن است و نسبت مساحت دایره است به مساحت مربعی که روی شعاع دایره ساخته شود. همچنین پی را می توان به صورت نسبت مساحت...

دوشنبه، 4 آذر 1392

درصد

درصد از اواخر قرن پانزدهم در مسائل تجاری مانند محاسبه ی بهره، سود و زیان و مالیات به کار رفته است؛ اما ریشه ی این مفهوم به مدت ها قبل از آن بر...

دوشنبه، 4 آذر 1392

نماد رادیکال

در زمانی که ریاضیات هنوز در مرحله ی لفظی بود، واژه های «ریشه» یا «ضلع» اغلب برای نوشتن آنچه ما امروزه ریشه ی دوم یا جذر یک عدد می نامیم نوشته...

دوشنبه، 4 آذر 1392

لگاریتم

جان نپر اسکاتلندی (1550-1617) مخترع لگاریتم شناخته شده است. او بحث لگاریتم ها را در سال 1614 در کتابی به نام توصیف قانون شگفت انگیز لگاریتم ها...

دوشنبه، 4 آذر 1392

نوموگرافی

قدمت استفاده از فنون تصویری برای محاسبه و حل معادلات به دوران باستان می رسد. در زمان هیپارخوس (150 پیش از میلاد)، حل نموداری مثلث های کروی بسیار...

دوشنبه، 4 آذر 1392

طرح نُه نُه

مورخان در مورد ریشه‌ ی فرایند «طرح نُه نُه» اتفاق نظر ندارند. کشف آن را به مناطقی با گستردگی جغرافیایی چون عربستان، هند و روم و با تاریخ هایی...

دوشنبه، 4 آذر 1392

چوب حساب های نپر

کتاب رابدولوژی نپر در سال 1617، یعنی همان سالی که درگذشت، چاپ شد. در این کتاب سه روش مختلف انجام محاسبات شرح داده شده است. یکی از روش‌ های ضرب...

دوشنبه، 4 آذر 1392

کسرهای اعشاری

گرچه دستگاه شمار ارزش مکانی هندی در قرن پنجم یا ششم میلادی به تکامل رسیده بود، بسط طبیعی این دستگاه به کسرهای اعشاری تا هزار سال بعد از آن انجام...

دوشنبه، 4 آذر 1392

ریشه های نمادهای اعمال حساب

ردپای اولین کاربرد چاپی نمادهای + و – برای عمل های جمع و تفریق را می توان در کتاب یوهان ویدمان (2) در سال 1498 یافت. شواهد روشنی وجود دارد مبنی...

دوشنبه، 4 آذر 1392