پیوستگی

پیوستگی به نحوه‌ی ترکیب جملات به وسیله‌ی اتصالات درون متنی در یک متن گفته می‌شود. مفهوم پیوستگی (مانند همان مفهوم انسجام) بسیار مرهون هلیدی و...

شنبه، 28 اسفند 1395

برجسته‌سازی

این «جمله» مؤلفه‌های چندبعدی و زبان‌شناختی را نشان می‌دهد که ورای نشانه‌های (زبانی) هستند، مؤلفه‌هایی که معمولاً انتظار می‌رود در کتابی مرجع...

شنبه، 28 اسفند 1395

پیش فرض و استلزام

پیش فرض و استلزام دو مقوله‌ای هستند که معمولاً در کاربردشناسی برای تبیین زبان کاربردی بحث می‌شود. کاربردشناسی چگونگی تشخیص این دو مفهوم را بررسی...

شنبه، 28 اسفند 1395

استعاره‌ی مفهومی

نظریه‌ی استعاره‌ی مفهومی، مشهور به نظریه‌ی استعاره‌ی شناختی، به طور سنتی با نام جرج لیکاف و مارک جانسون، به ویژه با اثر اصلی آنها یعنی استعاره‌هایی...

شنبه، 28 اسفند 1395

اصول مشارکت زبانی

مفهوم «اصل مشارکت زبانی» (CP) بر پایه‌ی اثر هربرت گرایس (1975) درباره‌ی ارتباطات روزمره بنا شده و عبارت است از اینکه چگونه هنگام برقراری ارتباط...

شنبه، 28 اسفند 1395

استعاره

استعاره در بلاغت و دیگر رویکردهای سنتی به زبان مجازی به عنوان یکی از صنایع بیانی، یا مجاز، تعریف می‌شود و اغلب به عنوان نوعی آرایه‌ی زبانی محسوب...

شنبه، 28 اسفند 1395

استعاره‌ی دستوری

این اصطلاح را هلیدی (1994) برای اشاره به ساختارهای دستوری‌ای وضع کرد که برای انجام وظایف به کار می‌روند که از نظر دستوری معمول نیست. استعاره‌های...

شنبه، 28 اسفند 1395

ارائه‌ی گفتمان

ارائه‌ی گفتمان اصطلاحِ کاربردیِ فراگیری است و به نظر می‌رسد که به گونه‌گونی پدیده‌های فرهنگی - اجتماعی و زبانی اشاره می‌کند. از نظر برخی، این...

شنبه، 28 اسفند 1395

ارائه‌‌ی نوشتار

ارائه‌ی نوشتار - که در آن گفتمان مقدم یا اصلی، بخشی از گفتمان نوشتاری است - عملاً شبیه ارائه‌ها گفتار است. مع‌الوصف از نظر ادعاهای اعتبار استوارتر...

شنبه، 28 اسفند 1395

ارائه‌ی اندیشه

مقیاس ارائه‌ی اندیشه، مقوله‌های مشابهی با ارائه‌ی گفتار و نوشتار دارد، اما کارکردهای شیوه‌های موازی ارائه‌ی اندیشه اساساً متفاوتند. این امر به...

شنبه، 28 اسفند 1395

ارائه‌ی گفتار

همان‌گونه که در جدول «مقیاس‌های ارائه‌ی گفتار» می‌توان دید، ارائه‌ی گفتار دیگران، بسته به پیوند میان گفتمان مؤخر و مقدم، می‌تواند شکل‌های مختلفی...

شنبه، 28 اسفند 1395

ادب

ادب، یکی از حوزه‌های اصلی پژوهش است که کاربردشناسان زبان برای مدت زمانی با آن سروکار داشته‌اند. در این حوزه انبوهی از آثار منتشر شده (برای نمونه...

شنبه، 28 اسفند 1395

اختیاری (قراردادی) بودن

این ویژگیِ زبان شفاهی بشر است که نشانه‌ی زبانی به عنوان یک قانون، اختیاری (یا قراردادی) است به این مفهوم که هیچ پیوند ذاتی میان دالّ و مدلولش...

شنبه، 28 اسفند 1395

تجلي اردکاني

تجلي [= تجلي اردکاني = تجلي شيرازي]، ميرزا علي رضا فرزند کمال‌الدين حسين اردکاني شيرازي متخلص و مشهور به تجلي (م شيراز 1085 ق) از حکما و مشاهير...

پنجشنبه، 26 اسفند 1395

تائیه‌ی دعبل

تائیه‌ی دعبل، قصیده‌ای شیوا به زبان عربی از شاعر نامدار عرب ابوعلی حسن بن علی خزاعی ملقب به دعبل (م 246 ق). این قصیده دارای 59 تا 120 بیت (بر...

پنجشنبه، 26 اسفند 1395

تائیه‌ی ابن عامر

تائیه‌ی ابن عامر، قصیده‌ای عرفانی، با قافیه‌ی مختوم به «ت» که بدین جهت به تائیه معروف است و خود ابن عامر آن را «ذات الانوار» نامیده است. سراینده‌ی...

پنجشنبه، 26 اسفند 1395

تائیه‌ی ابن فارض

تائیه‌ی ابن فارض، قصیده‌ای مشتمل بر 750 یا 763 بیت در تصوف و عرفان، که چون قافیه‌های آن با حرف تاء ختم می‌گردد آن را تائیه خوانده‌اند. ولی نامهای...

پنجشنبه، 26 اسفند 1395

طنز، پتانسیل زبان نقد سیاسی امل دنقل

امل دنقل، شاعر طنزپرداز و متمرد برجسته‌ی مصری دهه‌ی 60 میلادی است. شعر و شهرت او از دیوان «البكاء بین یدی زرقاء الیمامة» آغاز شد. با وجود عمر...

پنجشنبه، 26 اسفند 1395

طنز، پتانسیل زبان نقد سیاسی امل دنقل

امل دنقل، شاعر طنزپرداز و متمرد برجسته‌ی مصری دهه‌ی 60 میلادی است. شعر و شهرت او از دیوان «البكاء بین یدی زرقاء الیمامة» آغاز شد. با وجود عمر...

سه‌شنبه، 24 اسفند 1395

بررسی عناصر حماسی در رباعیّات پس از انقلاب اسلامی

یكی از جنبه‌های درخور توجّه و قابل طرح در جریان رباعی‌سرایی امروز در مقایسه با رباعیات قبل از انقلاب اسلامی، درآمیختن حماسه با رباعی است كه برگرفته...

سه‌شنبه، 24 اسفند 1395